آیا ممکن است که ارز دیجیتال بتواند به طور کلی سیستم مالی دنیا را در اختیار بگیرد و جایگزین ارز فیات شود؟ قطعاً. با این حال سال‌ها طول خواهد کشید که این تغییرات صورت بگیرد. ما باید گام‌های زیادی را در این جهت برداریم و همچنین مردم باید علاقمند به استفاده از ارزهای دیجیتال شوند و به این ارزها به عنوان رقیب قدرتمند و قابل اعتماد ارزهای فیات اعتماد کنند.
ارزجو : آیا ارز دیجیتال، قدرت جایگزینی پول نقد و ارز فیات را به طور کلی دارد؟ پول یا ارز فیات به ارزی گفته می‌شود که دولت به عنوان ارز قانونی آن را پذیرفته است. این نوع ارز برخلاف اشکال قدیمی‌تر ارز، توسط کالای فیزیکی پشتیبانی نمی‌شود (روزگاری دلار آمریکا به وسیله طلا پشتیبانی می‌شد.) ارز فیات ارزی است که در ۵۰ سال گذشته ما به آن تکیه کرده‌ایم و تمام سکه‌ها، اسکناس‌ها و ارزهایی که ما با آن به داد و ستد می‌پردازیم بر اساس همین ارزهای فیات هستند. ممکن است ارزهای فیات برای همیشه دوام بیاورند و هرگونه نقل و انتقال بین‌المللی یا تراکنش‌ها، همچنان با این ارزها به انجام برسد (مانند یورو که در اوایل سال ۲۰۰۰ به عنوان واحد ارزی مشترک کشورهای اتحادیه اروپا پذیرفته شد.) ولی حالا نوعی جدیدی از ارزها در بازار موجود شده است: ارز دیجیتال.
آیا ارز دیجیتال قدرت این را دارد که جایگزین پول نقد و ارز فیات شود؟ بیایید شرایطی را در نظر بگیریم که در آن ارزهای دیجیتال جهان را فرا گرفته باشند.
۱- افزایش تقاضا
افزایش قیمت بیت کوین در سال ۲۰۱۷ غالباً به خاطر افزایش تقاضا به وجود آمد. میلیون‌ها نفر علاقه‌مند به استفاده از این ارز دیجیتال، خریدن، استخراج کردن و فروختن آن شده بودند و در نتیجه قیمت آن افزایش پیدا کرد. ارزها هرچقدر که تقاضا برای آنها بیشتر باشد، بیشتر قیمت پیدا می‌کنند. پس برای اینکه ارزهای دیجیتال تبدیل به یک ارز ثابت در بازار شوند، باید علاقه مردم نسبت به آن افزایش پیدا کند و تمایل داشته باشند که بیشتر از آن استفاده کنند. این اولین فاز تغییر به سوی ارز دیجیتال است. اگر مصرف کنندگان از این ارز دیجیتال استفاده نکنند، گام‌های بعدی اتفاق نخواهد افتاد.
۲- تأثیر و واکنش صنعت
در حال حاضر تعداد مشاغلی که از بیت کوین و دیگر اشکال ارز دیجیتال استفاده می‌کنند، در حال افزایش است و با توجه به علاقه‌مند شدن مردم به این ارزها، این پذیرش از طرف مشاغل نیز افزایش خواهد یافت. در برخی موارد استفاده از ارزهای دیجیتال باعث خواهد شد که خرید و فروش‌های اینترنتی حتی جذاب‌تر شود. فروشگاه‌های غیرمجازی هم باید شروع به پیشرفت در این زمینه کنند، و به این شکل رقابت بین فروشگاه‌های مجازی و غیرمجازی بالا خواهد گرفت. مؤسسات مالی نیز به محصولات و خدماتی روی خواهند آورد که بیشتر با ارزهای دیجیتال سر و کار داشته باشد.
۳- تأثیر و واکنش دولت‌ها
دولت‌ها علاقه زیادی به نگهداری ارزهای فیات خود در بازار دارند. زیرا آنها می‌توانند این ارزها را به طور مستقیم کنترل کنند و تأثیر زیادی بر روی اقتصاد کشورهای آنها دارد. نمی‌توان توقع داشت که آنها ارز دیجیتال را به عنوان ارز اصلی قبول کرده و یا حتی آن را تحمل کنند. به همین علت است که کشورهایی مانند چین استفاده از بیت کوین را ممنوع کرده‌اند. با این حال هرچه مردم بیشتر به استفاده از ارزهای دیجیتال روی آورند، دولت‌ها نیز نیاز به قانون‌گذاری و کنترل این ارزها را حفظ خواهند کرد و مجبور خواهند شد که در مورد این ارز جدی‌تر فکر کنند.
۴- مصرف ملی
یکی از گام‌های بزرگ، مصرف ملی است. این مسئله هنگامی اتفاق می‌افتد که یک ملت به طور عمده شروع به استفاده از ارزهای دیجیتال می‌کنند و دولت مرکزی هم رویه مثبت و دوستانه‌ای را در مورد چنین ارزهایی می‌گیرد و اجازه می‌دهد نقل و انتقال و خرید و فروش توسط این ارزها صورت بگیرد. ممکن است حتی دولت مزیت‌های مدل اقتصادی که کاملاً بر ارزهای دیجیتال استوار است را بیشتر از ارزهای فیات بداند و شروع به برنامه‌ریزی برای جایگزین کردن سیستم فیات و استفاده از سیستم دیجیتال کند.
۵- مصرف بین‌المللی
فرآیند بین‌المللی شدن ارزهای دیجیتال به تدریج اتفاق می‌افتد ولی هرچه تعداد کشورهایی که شروع به استفاده از این ارزهای دیجیتال کنند بیشتر شود، می‌توانیم نهایتاً یک سیستم بین‌المللی را که بر روی ارزهای دیجیتال استوار است تجربه کنیم.
مزیت آینده‌ای که بر روی ارزهای دیجیتال استوار است
اصلاً چرا باید این مسئله را به عنوان یک احتمال در نظر بگیریم؟ استفاده از ارزهای دیجیتال در آینده چه وضعیتی می‌تواند برای ما داشته باشد؟
۱- عدم تمرکز
یکی از بزرگ‌ترین مزیت‌های ارز دیجیتال این مسئله است که استفاده از آن کاملاً غیرمتمرکز است. هر سیستم ارز دیجیتال بر روی شبکه‌ای با اتصالات داخلی و بسیار پیچیده، کاربران را به یکدیگر متصل می‌کند. هیچ دولتی نمی‌تواند روی این سیستم کنترل داشته باشد و هیچ فردی نمی‌تواند از این سیستم سوء استفاده نماید.
۲- جلوگیری از رکود بازار
ارزهای دیجیتال به طور کلی در مقابله با رکود بازار بسیار مفید هستند. چاپ مقدار زیادی پول می‌تواند باعث تورم شدید شود. در هنگام انجام معاملات کوچک ممکن است این رکود مشکلی ایجاد نکند ولی در حجم‌های بالا استفاده از ارزهای دیجیتال می‌تواند تاکتیکی باشد که در مقابل تورم شدید ایستادگی نماید.
۳- هزینه گردش
سال‌ها بود که تولید پنی آمریکا بسیار بیشتر از یک سنت هزینه می‌برد (حدود ۱/۵ سنت در سال ۲۰۱۶). در حالی که حفظ ارزش ارز فیات کاملاً به اعتماد مصرف کنندگان بستگی دارد، باز هم چاپ پول‌های جدید و خارج کردن پول‌های مستهلک از بازار، هزینه‌هایی در بر دارد. از آنجا که ارزهای دیجیتال فقط در دنیای مجازی وجود دارند، این هزینه خود به خود حذف خواهد شد.
۴- امنیت
ارزهای دیجیتال به سیستم بلاک چین (Blockchain) متصل هستند و باید در این سیستم تمام تراکنش‌ها مورد تأیید قرار بگیرد. این باعث می‌شود که جلوی کلاهبرداری که در استفاده از پول نقد و دیگر روش‌های نقل و انتقال قدیمی ارزهای غیرمجازی وجود داشت، گرفته شود. حتی برای نقل و انتقال ارزهای فیات هم می‌شود روش مبتنی بر بلاک چین ابداع کرد.
۵- حذف واسطه‌ها
انجام مستقیم معاملات و تراکنش‌ها به وسیله ارز دیجیتال به آن معناست که ما حداقل می‌توانیم برخی از واسطه‌های مالی را حذف کنیم. این به آن معناست که مشتری دیگر لزومی به پرداخت صورت حساب‌ها ندارد و یا کارمزدهای کمتری را باید پرداخت کند. علاوه بر آن نقل و انتقالات مالی سریع‌تر انجام می‌شود.
نواقص استفاده همه جانبه از ارزهای دیجیتال در آینده
باید گفت که استفاده از ارزهای دیجیتال در آینده ممکن است دارای نواقصی هم باشد:
۱- افت قیمت ارزهای فیات
تعداد زیادی از مردم هنوز هم به ارزهای فیات وابسته هستند و آینده خود را بدون آن نمی‌توانند تصور کنند. اگر دولت‌های مرکزی به سیستم کاملاً مبتنی بر ارز دیجیتال روی آورند، ارزش ارز فیات کاهش پیدا می‌کند و این بخش از مردم با مشکلات اقتصادی و افت قیمت دارایی‌های خود مواجه می‌شوند.
۲- زیرساخت و انتقال
بازسازی سیستم مالی برای یک کشور مدرن و پیشرفته تلاش زیادی لازم دارد. این کار به زیرساخت‌های جدید احتیاج دارد. همچنین برای این کار باید به تدریج از آن‌چه سال‌ها و دهه‌ها به آن عادت کرده‌ایم، دور شویم. و این کار ممکن است باعث فراریت مالی و در نتیجه افزایش عدم اطمینان مردم شود.
۳- سقوط صنعت
برخی از صنایع ممکن است تحت تأثیرات منفی سیستم کاملاً مبتنی بر ارز دیجیتال قرار بگیرند. مؤسسات مالی ممکن است نتوانند از پس هزینه‌های تراکنش‌ها و ارائه خدمات به مشتریان مانند گذشته بربیایند. تأثیرات اقتصادی از دست دادن روندی که همگی به آن عادت کرده‌ایم، می‌تواند برای صنعت، گران تمام شود.
۴- عدم نظارت
یکی از مزیت‌های سیستم مبتنی بر ارز دیجیتال آن است که یک شخص یا سازمان نمی‌تواند نظارت مستقیم بر روی آن داشته باشد، اما کنترل کردن مستقیم میزان ارزی که در گردش است، می‌تواند از تورم جلوگیری کند. برخی از ارزهای دیجیتال پارامترهای داخلی برای کنترل میزان ارز که در بازار در حال گردش است، دارند. با این حال عدم وجود افراد متخصص و با تجربه و نظارت کافی می‌تواند دیگر مشکلاتی را به وجود بیاورد.
۵- سردرگمی
در حال حاضر تعداد زیادی از ارزهای دیجیتال وجود دارند و همین مسئله باعث ایجاد مشکلاتی در بازار در زمینه عرضه اولیه سکه و سردرگمی مشتریان شده است. اگر یک دولت مرکزی یا یک مجمع بین‌المللی تصمیم بگیرد که از ارزهای دیجیتال به عنوان ارزهای اصلی استاندارد استفاده شود، چگونه می‌توانیم تصمیم بگیریم که از کدام ارز استفاده کنیم؟ آیا از چندین ارز مختلف استفاده خواهیم کرد؟ چطور می‌توانیم نرخ ارزها را پیگیری کنیم و سؤالات بسیار دیگری که باید پاسخی برای آنها پیدا کرد.
کلام آخر
آیا ممکن است که ارز دیجیتال بتواند به طور کلی سیستم مالی دنیا را در اختیار بگیرد و جایگزین ارز فیات شود؟ قطعاً. با این حال سال‌ها طول خواهد کشید که این تغییرات صورت بگیرد. ما باید گام‌های زیادی را در این جهت برداریم و همچنین مردم باید علاقه‌مند به استفاده از ارزهای دیجیتال شوند و به این ارزها به عنوان رقیب قدرتمند و قابل اعتماد ارزهای فیات اعتماد کنند. البته اگر بتوانیم مشکلات اصلی را در مورد استفاده مردم از ارزهای دیجیتال و ایجاد زیرساخت‌های مناسب حل کنیم، می‌توانیم از مزیت‌هایی که این سیستم ارائه می‌دهد هم سود ببریم.
