در جهان امروز نمی توان گفت که کشوری وجود دارد که تورم را تجربه نکرده باشد. زیرا اقتصاد همه کشورهای کوچک و بزرگ جهان در مقطعی از عمر خود دچار رکود و تورم شده است. گاهی این تورم در سطح جهانی اتفاق می افتد و بیشتر کشورها را درگیر می کند. اما تورم دارای یک ویژگی است و آن این است که طولانی مدت می باشد و زمانی رخ خواهد داد که میانگین قیمت انواع کالا در کشور تورم زده افزایش یافته و قدرت ارز یا ارزش پولش کاهش یافته است.
برای جلوگیری از ابعاد گسترده تورم معمولا دولت ها و سازمان های مالی آنها سعی می کنند همکاری نزدیکی داشته تا هم جلوی تورم را تا حد ممکن بگیرند و هم اطمینان پیدا نمایند که تورم نرخ تدریجی و بسیار کمی را داشته باشد. با این وجود در طول تاریخ کشورهای زیادی بوده اند که تورم در اقتصاد آنها با شتاب بی سابقه ای گسترش یافته است. این شتاب سریع تورم باعث شده ارزش ارز یا پول کشور مربوطه با شیب تندی به سمت پایین سقوط نماید. این نرخ سریع تورم را در اصطلاح ابر تورم می نامند.
یک اقتصاد دان به نام فیلیپ کاگان (Phillip Cagan) در سال ۱۹۵۶ مطالعه و بررسی های علمی خود درباره اَبَرتورم یا تورم حاد را منتشر کرد. وی که در اداره ملی تحقیقات اقتصادی آمریکا مشغول به فعالیت به فعالیت بود، تورم حاد را دوره ای تعریف کرد که در آن قیمت کالاها بیش از ۵۰ درصد در ماه افزایش خواهد یافت و وقتی که نرخ تورم ماهیانه به پایین تر از ۵۰ درصد برسد، این ابر تورم پایان خواهد یافت. البته این کاهش باید تا یکسال ثابت بماند.
همچنین استیو هنک (Steve Hanke) از دانشگاه جانز هاپکینز (Johns Hopkins) و همکارانش شروع به انجام تحقیقاتی درباره ۵۷ کشور که دچار ابر تورم شده بودند، نمودند. کشور فرانسه یکی از کشورهایی است که به عنوان قدیمی ترین مواردی است که درباره اش تحقیق کردند. فرانسه در سال های ۱۷۹۶ و ۱۷۹۵ یک ابر تورم را پشت سر گذاشت. همچنین پس از پایان جنگ جهانی اول اروپا شاهد یک ابر تورم حاد شد. در این ابر تورم آلمان در راس کشورهای تورم زده قرار گرفته بود. با این وجود جنگ و انقلاب تنها دلیل این تورم نیست.
می توان گفت ابر تورم ها دارای ویژگی های مشترک و الگوهای یکسانی هستند هر چند دارای خصوصیت ها و ویژگی های خاصی باشند. خیلی کمتر پیش می آید که نرخ یک ابر تورم در ۵۰ درصد ثابت بماند و در بیشتر موارد ثابت شده است که ابر تورم با سرعت بسیار زیادی افزایش خواهد یافت. اینقدر این سرعت بالا خواهد بود که قیمت کالا ها و خدمات در طی یک روز و حتی کمتر مثلا چند ساعت به طرز باور نکردنی افزایش می یابد. نتیجه این امر این است که مشتریان اعتماد خود را از دست داده و ارزش ارز کشور سقوط خواهد کرد.
ابر تورم اثرات بسیار زیادی دارد و باعث ایجاد اثر موجی و به تعطیلی کشیدن شرکت ها و کارخانه ها می شود. همچنین باعث افزایش بیکاری و کاهش درآمدهای دولت از بخش مالیات ها خواهد شد. سه ابر تورم معروف که در دنیا رخ داده در کشورهای آلمان، زیمبابوه و ونزوئلا بوده است. هر چند کشورهای بسیاری مانند مجارستان و یوگوسلاوی و یونان هم این بحران را گذرانده اند. ابر تورم آلمان به عنوان یکی از معروف ترین های آنها در جمهوری وایمار آلمان و بعد از پایان یافتن جنگ جهانی اتفاق افتاده است.
علت این ابر تورم در آلمان زمان نازی ها، اختصاص مقادیر هنگفتی از بودجه کشور برای تامین هزینه های جنگ با این باور که آلمان حتما در جنگ برنده خواهد شد، اتفاق افتاد. آنها تصور می کردند پس از پیروزی هایشان از متفقین غرامت های سنگینی دریافت خواهند کرد. و این متفقین هستند که بدهی های آلمان را پرداخت می کنند. اما آلمان با شکست سختی که خورد مجبور شد در نهایت میلیاردها دلار غرامت بپردازد.
بسیاری از کارسناسان علت این ابر تورم در آلمان را تعلیق استاندارد طلا، غرامت جنگ و چاپ بی رویه اسکناس ابراز کردند. تعلیق استاندارد طلا در ابتدای جنگ آلمان این معنی را داشت که مقدار پول در گردش هیچ ارتباطی با ارزش طلای متعلق به کشور نداشت. همین اقدام باعث شد که ارز آلمان به سرعت بی ارزش شود و متفقین نیز خواهان پرداخت غرامت با ارزی دیگر شدند. آلمان در این شرایط اقدام به چاپ اسکناس هایی بدون پشتوانه کرد تا بتواند به خرید ارز کشورهای دیگر بپردازد.
وقتی که دولت آلمان ارز بدون پشتوانه چاپ کرد،مارک به سرعت در برابر دلار ارزش خود را از دست داد. تا جایی این امر پیش رفت که نرخ تورم روزانه ۲۰ درصد شد. و مردم آلمان به جای کاغذ دیواری مارک به دیوار می چسباندند یا برای گرم شدن آن را می سوزاندند.
ابر تورم در ونزوئلا نیز یکی دیگر از تورم های بزرگ دنیا به حساب می آید. این کشور به خاطر داشتن نفت دارای اقتصاد زنده و پویایی در قرن ۲۰ بود. اما بحران مالی در این کشور از زمانی شروع شد که بیش از تقاضا در بازار نفت عرضه شد. این امر که در سال ۱۹۸۰ اتفاق افتاد، در کنار فساد مالی گشترده و بحران های اجتماعی و سیاسی به یک تورم گسترده دامن زد. این بحران که در سال ۲۰۱۰ به نقطه اوج خود رسید به عنوان یکی از بزرگ ترین و بدترین بحران های قرن شناخته می شود.
اینقدر نرخ تورم در کشور ونزوئلا با سرعت در حال گسترش بود که در سال ۲۰۱۴ از ۶۹ درصد تورم به ۱۸۱ درصد در سال ۲۰۱۷ رسید. این روند همچنان ادامه داشت تا اینکه به ۴ هزار درصد و در نهایت در سال ۲۰۱۹ به ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار درصد افزایش پیدا کرذ!
از دیگر ابر تورم های شگفتی ساز ابر تورم در زیمبابوه است. ابر تور این کشور از آنجا آغاز شد که در سال ۱۹۸۰ و پس از استقلال این کشور، در سال های ابتدایی استقلال اقتصاد آن دارای ثبات خوبی بود. تا اینکه در دولت رابرت موگابه کابینه اقدام به اجرای برنامه ای به نام ESAP یا تنظیم ساختارهای اقتصادی نمود. این برنامه بعدها به عنوان دلیل اصلی که منجر به ابر تورم در این کشور و فروپاشی اقتصاد آن شد، عنوان گردید.
همزمان با اجرای برنامه ESAP، اصلاحات ارضی در این کشور نیز آغاز شد. این اصلاحات که توسط مراجع قانونی صورت می گرفت کمک زیادی کرد که تولید مواد خوراکی و غذایی کاهش یابد و بحران اجتماعی نیز در کنار بحران اقتصادی ریشه دوانید. در سال ۱۹۹۰ بود که ارزش ارز زیمبابوه به سرعت کاهش می یافت تا جایی که در سال ۲۰۰۴ نرخ تورم به بیش از ۶۰۰ درصد رسید و در سال ۲۰۰۶ به بالای یک هزار و ۷۰۰ درصد افزایش یافت.
در نوامبر ۲۰۰۸ بود که ابر تورم زیمبابوه به بالاترین حد خود افزایش یافت. تا جایی که رقم آن به ۸۹٫۷ ضربدر ۱۰ به توان ۲۱ رسیذ! این رقم را می توان گفت معادل ۷۹٫۶ میلیارد درصد در روز است.می توان به جرات گفت کشور زیمبابوه در قرن حاضر اولین کشوری می باشد که با چنین ابر تورمی دست و پنجه نرم کرده است. و این کشور پس از مجارستان دومین ابر تورم را به نام خود ثبت نمود. تا اینکه در سال ۲۰۰۸ کشور زیمبابوه مجبور شد ارز خود را کنار گذاشته و ارزهای کشورهای دیگر را به عنوان ارز کشور بپذیرد.
استفاده از ارزهای دیجیتال را امروزه می توان به دلایل ویژگی هایی که دارند به جای ارزهای رایج استفاده کرد و مطمین بود تورمی با آنها در راه نخواهد بود. زیرا ارزهیا دیجیتال مانند بیت کوین و اتریوم و غیره دارای ماهیتی غیر متمرکز می باشند. بنابراین ارزش این ارزهای دیجیتال را دولت ها و یا سازمان های مالی جهانی تعیین نخواهد کرد. اینکه ارزهای دیجیتال بر بستر بلاک چین هستند نیز خود دلیل دیگری است زیرا بلاک چین صدور کوین های جدید را بر اساس برنامه زمان بندی شده و دقیقی اجرا می کند و هر کوین که وارد دنیای ارزهای دیجیتال می شود منحصر به فرد بوده که غیر قابل جعل می باشد.
در حال حاضر کشورهایی مانند ونزویلا که درگیر ابر تورم های کمر شکن می باشند، ارزهای دیجیتال محبوبیتی روز افزون یافته است. زیرا آنها را قادر می سازد تا دست به پرداخت هایی همتا به همتا بزنند. ارزش ارزهای دیجیتال تا جایی پیش رفته است که برخی از کشورها به دنبال این هستند که ارز دیجیتال خود را با پشتوانه دولت منتشر نمایند. آنها در حال انجام مطالعاتی در خصوص احتمالات و خراتی که در این زمینه ممکن است وجود داشته باشد می پردازند.
در برخی از کشورها مانند کشور کانادا، آمریکا و یا سنگاپور بانک های مرکزی در حال آزمایش هایی بر روی بلاک چین می باشند. البته این امر دلیل بر این نیست که الگوهای جدیدی از لحاظ سیاست های پولی ایجاد شود. زیرا ارزهای دیجیتال در دولت ها بعید است که محدود و تعداد کمی باشد.
اما این واقعیت انکار نا پذیر است که اشتباه دولتها، جنگو یا غیره منجر به ابر تورم های کمر شکن می شود. همین امر موجب کاهش ارزش ارزهای کشورها خواهد شد. هر لحظه امکان دارد که به دلیل کاهش صادرات کالاها در یک کشور ابر تورمی صورت گیرد. بنابراین یک ابر تورم می تواند منجر به ایجاد یک چرخه تورمی بیمار گونه و قارچی شود.
برخی از دولت ها بودند که در زمان ایجاد بحران های اقتصادی با چاپ اسکناس اقدام به مقابله با تورم کردند. اما تاریخ ثابت کرد این کار نه تنها تورم را کنترل نخواهد کرد بلکه سرعت آن را هم بیشتر خواهد نمود. بنابراین با کاهش اعتماد به ارزهای سنتی و کاغذی کم کم مردم به سمت ارزهای دیجیتال روی خواهند آورد. همین امر در آینده نزدیک تاثیرات شگرفی بر نگرش مردم به مقوله پول در جهان خواهد داشت.
