تتر هیچگونه شواهد و مدارکی دال بر وجود یک دلار در ازای هر تتر عرضه شده در حساب بانکی خود ارائه نکرده است. طی ماه اکتبر، ارزش بازاری تتر تقریباً ۴۰ درصد کاهش یافت و به رقم ۷۴/۱ میلیارد دلار رسید. این امر نمایانگر سقوط شدید مجموع عرضه تتر بود.
صرافی ارز دیجیتال سرمایکس : همچون هر اعلامیهای که این روزها از طرف تتر (Tether) منتشر میشود، نامه ارسالی از طرف بانک دلتک (Deltec Bank) واقع در کشور باهاما نیز ظاهراً به مثابه وحی مُنزل تلقی میشود. مفسران بر روی شبکه توییتر و در دیگر جاها تک تک کلمات موجود در این نامه تقریباً ۱۰۰ کلمهای از جمله امضای آن ــ که ناگزیر به باد تمسخر و ریشخند گرفته شد ــ و حتی کلاندادههای این سند را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند.
شرکت صادرکننده ارز دیجیتال باثبات تتر در قالب انتشار این نامه طی هفته جاری تلاش داشت تا نگرانیها درباره وضعیت بانکی خود را برطرف سازد. تتر در این راستا بر شایعات پیشین درباره ارتباط آن با بانک دلتک صحه گذاشت و شواهد و قرائنی ارائه نمود دال بر اینکه از پول کافی جهت پشتیبانی کامل از توکنهای دیجیتال تتر برخوردار است.
نامه مذکور به طور مشخص تائید کرد که در پایان ساعت کاری روز ۳۱ اکتبر ۲۰۱۸، ارزش نقدینگی حساب این ارز نزد بانک برابر با یک میلیادر و ۸۳۱ میلیون و ۳۲۲ هزار و ۸۲۸ دلار بوده است. این رقم فراتر از ارز تتر های عرضه شده است که ارزش آنها بر اساس وبسایت کوین مارکت کپ (CoinMarketCap) برابر با ۱میلیارد و ۷۷۶ میلیون و ۴۲۱ هزار و ۷۳۶ دلار است. این امر به وضوح نشان میدهد که شرکت تتر به قول خود مبنی بر نگهداری یک دلار در ازای هر تتر عرضه شده پایبند است.
اما برخی ابعاد نامه موجب شد تا مفسران دنیای ارزهای دیجیتال به طور دقیق و موشکافانه به بررسی آن بپردازند. برخی از این مفسران مدتهاست که نسبت به ادعاهای تتر مبنی بر نگهداری وثیقه در ازای توکنهای خود شک و تردید دارند. سخنگوی بانک دلتک روز جمعه در پاسخ به استعلام وبسایت کوین دسک (CoinDesk) حاضر به تائید یا تکذیب هرگونه ارتباط با تتر یا صحت نامه فوقالذکر نشد و محدودیتهای حقوقی و مقرراتی را دلیل این امر عنوان کرد. با این حال، طی همان روز، ژان چالوپین (Jean Chalopin) رئیس هیئت مدیره بانک دلتک با ارسال پیامی برای وبسایت کوین دسک نوشت:
«شما دو هفته پیش با ما تماس گرفتید و خواهان تائید یک موضوع شدید که ما به دلیل محدودیتهای قانونی قادر به انجام این کار نبودیم. اما تتر در این باره مطالبی را به صورت علنی منتشر نموده و من میخواستم مطمئن شوم که شما ابن مطالب را مشاهده نمودهاید. عذر میخواهیم از اینکه قبلا نتوانستیم در این باره کمک کنیم: همانطور که میدانید، بخش بانکی کاملا قانونمند است و ما مجبوریم در قالب ارتباطات و مکاتبات خود محتاطانه عمل کنیم.»
چالوپین لینک اعلامیه شرکت تتر را نیز در پیام خود گنجانیده بود. بنابراین، وبسایت کوین دسک با چند وکیل فعال در این صنعت به گفتگو نشست تا ببیند از نامه کوتاه و رمزآلود بانک دلتک چه چیزی میتوان بیرون کشید.
«هیچگونه مسئولیتی»
این عبارت مندرج در نامه به ویژه شک و تردیدهایی را برانگیخت.
«این نامه هیچگونه مسئولیتی متوجه بانک دلتک، مسئولان، مدیران، کارکنان، و سهامداران آن نمیکند و صرفا بر مبنای اطلاعاتی است که در حال حاضر در اختیار داریم.»
پرستون بایرن (Preston Byrne) مشاور فناوری شرکت تورمن الالسی (Tomram LLC) در این باره اظهار داشت که این اعلامیه سلب مسئولیت در واقع پرونده حقوقی شرکت هدلی بایرن (Hedley Byrne & Co. Ltd) علیه شرکت هلر و پارتنرز (Heller & Partners Ltd) در دهه ۱۹۶۰ را به ذهن متبادر میسازد. این ماجرای حقوقی در انگلیس اتفاق افتاد.
در پرونده مذکور، مجلس اعیان انگلیس حکم داد که بانکی که اینچنین بیانیه سلب مسئولیتی را منتشر میکند را نمیتوان به واسطه اقداماتی که در نتیجه نامه ارسالی صورت گرفتهاند مسئول دانست.
بایرن در این باره توضیح داد که «کشور باهاما تحت شمول قوانین عرفی قرار دارد»، یعنی اینکه این کشور میتواند «پرونده حقوقی مربوط به انگلیس را به عنوان یک سابقه قضایی مدنظر قرار دهد.»
وی افزود: «پرونده هدلی بایرن یک پرونده انگلیسی بود و به برداشت سهوی یک بانک مبنی بر مسئولیتپذیری در قبال یک شخص ثالث به واسطه اظهارات علنی بانک نزد یک شخص ثالث و همچنین کارآمدی بیانیه سلب مسئولیت در رد هرگونه تعهد بانک در قبال شخص ثالث به واسطه آن اظهارات مربوط میشد.»
به عبارت دیگر، در ارتباط با آنچه که یک نهاد نسبت به نهاد دیگری مدیون است یک سابقه عرفی وجود دارد.
متیو گرتلر (Matthew Gertler) وکیلی که اخیراً به شرکت ریزور (Reserve) منتشرکننده یک ارز باثبات رقیب پیوسته در این باره میگوید: «آیا پرونده مذکور به موضوع کنونی ربط دارد؟ تا حدودی بله، اما بانک جر با تتر فاقد هرگونه رابطه امانی با دیگران است.»
با اینکه تصمیم تتر مبنی بر انتشار نامه شاید نشان دهد که این نامه صرفا با اهداف عمومی منتشر شده، اما خوانندگان نامه نباید تصور کنند که به آنها تضمین حقوقی معناداری داده شده است، زیرا آنها مشمول رابطه میان دلتک و تتر نیستند.
عدم نام و نشان
گمانهزنیها همچنین حول محور این بود که نام هیچ شخصی در نامه نیامده و صرفاً یک خط منحنی در قالب امضا در آن درج شده است. اما گرتلر استدلال کرد که فقدان نام یا امضای خوانا لزوماً مشکلآفرین نیست.
وی ادامه داد: «افراد مشخصی در داخل یک شرکت قادرند از طرف شرکت نامهنگاری کنند. فرد امضاکننده صرفاً کسی است که اختیار نگارش اینگونه نامهها از طرف بانک را داراست. من چنین چیزی را غیرعادی نمیبینم.»
وکلایی که وبسایت کوین دسک با آنها به گفتگو نشست همچنین بر اهمیت مخاطبان نامه از دیدگاه حقوقی تأکید ورزیدند. گنجانیدن نام یک فرد در نامههایی که خطاب به این مخاطبان نوشته میشود الزامی نیست.
گرتلر در این باره میگوید: «این نامه برای تتر و خطاب به تتر نوشته شده است. بانک اصولاً گفته که اگر اظهاراتش اشتباه هستند و این ارز بابت این امر متضرر شود، تتر نمیتواند علیه بانک شکایت کند. من باید خاطرنشان سازم که هر کس دیگری که به این نامه استناد کند نیز نمیتواند علیه بانک شکایت کند، زیرا این نامه خطاب به تتر نوشته شده، نه هیچ کس دیگری.»
او در ادامه گفت لحن و زبان نامه به گونهای است که «وکلا از آن استفاده میکنند» و مثلاً عبارت «در صورت درج اشتباه یک رقم و مبلغ به واسطه خطای سیستم یا خطاهای دیگر» را شامل میشود.
«ارزش نقدینگی سبد»
یک نکته دیگر که مفسران شبکههای اجتماعی بر آن تمرکز نمودند عبارت «ارزش نقدینگی سبد» بود. از دید برخی، این عبارت به طرز ظریفی میخواهد بگوید که این ارز از آنچه که در گزارش عملکرد خود آورده است تبعیت نمیکند. در گزارش تتر آمده است:
«هر واحد تتر عرضه شده از پشتوانه یک در برابر یک با یک ارز واقعی مربوطه برخوردار است (یعنی یک تتر برابر با یک دلار آمریکاست) که نزد شرکت تتر لیمیتد واقع در هنگکنگ نگهداری میشود.»
(اینکه نامه مذکور خطاب به یک اداره در تایوان، و نه هنگکنگ، نوشته شده بود نیز از نظرها دور نماند.)
همانگونه که یک کاربر خاطرنشان نمود، عبارت «ارزش نقدینگی سبد» به طور بالقوه میتواند داراییهایی که در قالب دلار آمریکا نیستند ــ شاید حتی ارزهای دیجیتال ــ را نیز شامل شود.
یک وکیل که به خاطر احتراز از مواجهه با «حملات اسپم و دیگر واکنشهای منفی» به شرط عدم ذکر نامش با وبسایت کوین دسک به گفتگو نشست در این باره گفت:
«صرفنظر از اینکه خریدار باشید یا سرمایهگذار، آخر کدام عقل سلیمی به محتوای این نامه تکیه میکند؟ […] آنچه که مردم هنگام خرید تتر میخواهند بدانند این است که آیا سپرده دلاری [به عنوان پشتوانه تتر] موجود است یا نه. نامه چنین چیزی در این باره نمیگوید. نامه صرفاً میگوید که این ارز مبلغ ۸/۱ میلیارد دلار در حساب خود دارد، اما معلوم نیست این رقم در قالب نقدینگی است یا نه. نامه از عبارت «ارزش نقدینگی سبد» استفاده کرده است. من نمیفهمم منظورش چیست.»
این وکیل اضافه کرد که موجودی مذکور حتی میتواند «پولی باشد که برای مدت یک روز به تتر وام داده شده است.»
گرتلر یک تفسیر بلندنظرانهتر در این باره ارائه داد: «به احتمال زیاد، سبد متشکل از ارزهای واقعی گوناگون یا حسابهای بانکی مختلف است. اگر فقط دلار آمریکا باشد، در آن صورت نامه بانک یک نوع نامه استاندارد است که انواع ارزهای واقعی و حسابهای بانکی را لحاظ میکند.»
مشکل حسابرسی
توکن تتر به عنوان یک ارز باثبات غالب نقش حیاتی در اکوسیستم کریپتو ایفا میکند و به معاملهگران امکان میدهد تا بدون تکیه به سیستم بانکی سنتی اقدام به انتقال ارزش میان صرافیها کنند.
اما تتر هنوز موجودی حساب خود را در معرض حسابرسی کامل قرار نداده است، علیرغم آنکه در گزارش عملکرد خود آورده است: «مجموع مبلغ دلاری موجود در اندوخته ذخیره ما در قالب انتشار موجودی بانکی و حسابرسیهای دورهای کارشناسان قابل اثبات است.»
آنالیز شرکت فریدمن الالپی (Friedman LLP) که در ماه سپتامبر ۲۰۱۷ منتشر شد نشان داد که تتر همزمان دارای مبالغی در قالب دلار آمریکا و یورو است. شرکت فریدمن قرار بود یک حسابرسی کامل انجام دهد، اما تتر در ماه ژانویه اعلام کرد که رابطهاش با این شرکت برهم خورده است.
تتر متعاقباً گزارشی را از طریق شرکت حقوقی فری اسپوکین و سالیوان (Freeh Sporkin & Sullivan) تهیه نمود که در آن آمده بود صدور توکن تتر در تاریخ ۱ ژوئیه به طور کامل از پشتوانه سپرده بانکی برخوردار است، هرچند این گزارش نیز همانند گزارش فریدمن و نامه بانک دلتک پر از موارد سؤالبرانگیز بود.
از آن زمان تا روز پنجشنبه ــ یعنی تقریباً پس از گذشت پنج ماه ــ تتر هیچگونه شواهد و مدارکی دال بر وجود یک دلار در ازای هر تتر عرضه شده در حساب بانکی خود ارائه نکرده است. به گفته وبسایت کوین مارکت کپ، طی ماه اکتبر، ارزش بازاری تتر تقریباً ۴۰ درصد کاهش یافت و به رقم ۷۴/۱ میلیارد دلار رسید. این امر نمایانگر سقوط شدید مجموع عرضه تتر بود، آن هم در شرایطی که صرافی بیت فینکس (Bitfinex) ــ که در زمینه مالکیت و مدیریت توکن تتر با شرکت تتر شریک است ــ صدها میلیون توکن به یک کیف پول تحت کنترل تتر موسوم به «خزانه» انتقال داد.
افول ارزش بازاری همچنین تا حدودی سقوط قیمت تتر را بازتاب میدهد. قیمت تتر طی یک ماه گذشته به ندرت یه ۱ دلار رسیده و در حال حاضر بنا بر اعلام وبسایت کوین مارکت کپ ۹۷۹۹۷/۰ دلار است. صرفنظر از اینکه چه برداشتی از نامه بانک دلتک دارید، این نامه صراحتاً شک و تردیدها را برطرف نمیسازد.