رمزارز ملی یا همان CBDC که مخفف ارز دیجیتال بانک مرکزی (Central Bank Digital Currency) است؛ نوع جدیدی از رمزارزها در دنیای ارزهای دیجیتال است که دولت‌ها در سراسر جهان مشغول بررسی آن هستند تا بتوانند رمزارز ملی خودشان را ایجاد کنند.
اما تفاوت آن با دیگر ارزهای دیجیتال چیست؟ چرا دولت‌ها می‌خواهند رمزارز ملی خودشان را داشته باشند؟ آیا این موضوع برای رمزارزهای عادی خطرناک است؟
ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) چیست و چه کاربردی برای دولت‌ها دارد؟
رمزارز ملی ترکیبی از ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین و ارز بی‌پشتوانه (Fiat money) و رایج ارائه شده از طرف دولت است. این رمزارز درست است که با الگوبرداری از بیت‌کوین و بر پایه شبکه بلاک‌چین ایجاد شده است، اما با بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال تفاوت آشکاری دارد. بیت‌کوین بدون مرز است و هیچ حکومت یا نهادی بر آن نظارت نمی‌کند و در واقع هیج محدودیتی را نمی‌شناسد، اما ارز دیجیتال ملی اینگونه نیست و آنها در واقع پول رایج ما در قالب یک ارز دیجیتال هستند که مزایای به خصوصی در جهت افزایش کارایی پرداخت، کاهش هزینه‌ها و کارمزدها، جلوگیری از پولشویی و رصد تراکنش‌ها دارند.
کشورهای چین و آمریکا که دوتا از بزرگترین کشورهای اقتصادی دنیا هستند، مشغول ساخت رمزارز ملی خود هستند و چین در این زمینه به پیشرفت‌های خوبی رسیده است، این کشور هم اکنون در حال آزمایش و بررسی ارز یوان دیجیتال (Digital yuan) در چند شهر چین است و در این بین، بانک فدرال بوستون آمریکا هم در حال همکاری با مؤسسه معتبر فناوری ماساچوست (MIT) برای آزمایش دلار دیجیتال است. همچنین ناگفته نماند که کشور ونزوئلا در زمینه ارز دیجیتال ملی پیشتاز است و در سال ۲۰۱۷ رمزارز ملی خود با نام پترو (Petro) عرضه کرد، اما به دلیل مشکلات زیاد و عدم حمایت تعداد زیادی از مردم، این پروژه کار به جایی نبرد.
مزایای ارز دیجیتال ملی (CBDC) و تفاوت‌های آن با سایر رمزارزها
ارز دیجیتال ملی یک ایده جدید است که هنوز به طور رسمی و وسیع در هیچ کشوری به فعالیت نپرداخته و شاید هم هرگز شاهد موفقیت آن نباشیم و این پروژه با شکست مواجه شود. با آگاهی بر این موضوع، ما می‌خواهیم نگاهی داشته باشیم به مزایای این ارز دیجیتال و تفاوت‌هایی که می‌تواند با رمزارزهای عادی داشته باشد، با ما در ادامه همراه باشید:
-
فناوری دفترکل توزیع‌شده (DLT)
ارزهای دیجیتال ملی بر روی شبکه بلاک‌چین ایجاد می‌شوند اما هر کشوری رویکرد متفاوتی در تکنولوژی که می‌خواهد برای رمزارز ملی خودش استفاده کند دارد. اما ممکن است بپرسید که چرا کشورها آن را مستقیما بر روی شبکه بلاک‌چین قرار نمی‌دهند و از توکنی برای نمایش ارز رایج کشور استفاده نمی‌کنند؟ جواب مشخص است، دولت‌ها می‌خواهند تراکنش‌ها را پیگیری، سوابق مالی را بررسی، و به میزان سرمایه شما را در جایی ذخیره داشته باشند تا از وضعیت شما اطلاع داشته باشند.
دولت‌ها به جای استفاده از پایگاه‌داده مرکزی که تمام سوابق مالی را ذخیره می‌کند، از فناوری دفتر کل توزیع‌شده (Distributed Ledger Technoloy یا DLT) استفاده می‌کنند و تمام موارد گفته شده بالا را در DLT ذخیره می‌کنند. این درست همان چیزی است که ما آن را به عنوان بلاک‌چین معتبر می‌شناسیم، چرا که فقط تعداد محدودی از نهاد‌ها مانند بانک مرکزی به آن دسترسی دارد و فقط هم آنها هستند که تعیین می‌کنند چه کسی به شبکه بلاک‌چین دسترسی و چه نوع دسترسی داشته باشد.
تکنولوژی DLT شباهت‌هایی با بلاک‌چین بیت‌کوین و سایر رمزارزها دارد، اما قطعا اهدافی که دولت‌ها به دنبال آن هستند را در خود ندارد، بزرگترین تفاوت ارزهای دیجیتال با رمزارزهای ملی در بحث نظارت و دسترسی است، آنها توسط هیچ نهاد، گروه، فرد، دولت و یا هر چیز دیگری کنترل نمی‌‌شوند و این مورد رضایت دولت‌ها نیست. آنها این فناوری را انتخاب می‌کنند تا به بخش‌های زیر دسترسی داشته باشند:
عرضه: بیت‌کوین ۲۱ میلیون کوین در پلتفرم خودش دارد و تغییر آن غیرممکن است؛ اما بر خلاف بیت‌کوین، دولت‌ها بانک مرکزی دارند که بر میزان عرضه پول کشور نظارت می‌کنند و آنها هستند که این چرخه را در مسیر اجرای اهداف سیاسی خود تغییر می‌دهند. با روی کار آمدن ارز دیجیتالی ملی، تغییری در این رویه ایجاد نمی‌شود.
تعیین دسترسی: همانطور که گفتیم، این بانک مرکزی و نهاد‌های خاص هستند که تصمیم می‌گیرند چه کسی به DLT دسترسی داشته باشد. در بیت‌کوین اینگونه نیست و هر کسی که بخواهد می‌تواند به شبکه آن دسترسی کامل داشته باشد.
-
کاهش هزینه‌ها و کارایی بهتر
حامیان پروژه رمزارز ملی معتقدند که اجرای آن باعث کاهش هزینه‌های انتقال پول می‌شود. اما دلیل اصلی این است که نهاد‌های مالی به یکدیگر متصل شوند و در نتیجه گردش پول آسان‌تر و سریع‌تر شود.
-
جلوگیری از پولشویی و رصد پرداخت‌ها
فناوری DLT یک تاریخچه کامل از تمام تراکنش‌ها را ارائه می‌دهد و این موضوع می‌تواند برای شناسایی پولشویی و استفاده‌های غیرقانونی مورد استفاده قرار گیرد، حتی می‌تواند انتقال‌های اشتباه هم ردیابی کند و به شما در بازگشت پول خود یاری برساند. متاسفانه برخی از دولت‌ها فارغ از نکات مثبت این موضوع، صرفا می‌خواهند از سرمایه مردم خود مطلع باشند و فعالیت‌های مالی آنها را ردیابی کنند.
آیا رمزارز ملی تحقق خواهد یافت؟
رمزارزها و شبکه بلاک‌جین روزانه در حال پیشرفت است و سرمایه‌گذاران زیادی هم به سمت این بازار و شبکه کشیده می‌شوند. این دو بخشی از آینده هستند و دولت‌ها هم به خوبی می‌دانند که نمی‌توانند جلوی این موضوع را بگیرند، آنها به این نتیجه رسید‌ه‌اند که به جای مقابله با آن به دنبال راهی برای دسترسی و نفوذ بیشتر در این شبکه پیدا کنند.
رمزارز ملی همان پول رایج کشور است که گردش مالی را بسیار آسان‌تر می‌کند و می‌تواند در تمام ویژگی‌های گفته شده نقش اساسی در اقتصاد آینده ایجاد کند.
