پولشویی با بیت کوین به دلیل پیچیدگی و ریسک بالا یک استراتژی ناکارآمد محسوب می‌شود.
براساس گزارش سازمان ملل، پولشویی سالانه بین ۸۰۰ میلیارد دلار تا ۲ تریلیون دلار برای اقتصاد جهانی هزینه برمی‌دارد. این میزان تقریبا مبلغ ۲ تا ۵ درصد تولید ناخالصی داخلی جهانی است. امروزه با وجود توسعه در فناوری که موجب ظهور ابزارهای جدیدتر و سریع‌تر شده است اما هنوز بیش از ۹۰ درصد پولشویی‌ها هنوز کشف نشده‌اند. در واقع مجرمان از این توسعه و پیشرفت برای ادامه پولشویی استفاده می‌کنند. در همین زمان، مقامات دولتی و کمپانی‌های فین تک برای شناسایی ویژگی‌های معاملات و کمک به افشای کلاهبرداری‌ها به تکنولوژی نفوذ کرده‌اند و از آن استفاده می‌کنند.
پولشویی با بیت کوین
آیا به راستی ارز دیجیتالی بیت کوین واقعا شیوه موثر و برتری برای مجرمان در فعالیت‌های پولشویی است؟ دارایی‌های رمزنگاری شده، نمایش دیجیتالی از ارزش هستند که می‌توانند به طور دیجیتالی معامله یا انتقال داده شوند و همچنین به عنوان یک شیوه پرداخت استفاده شوند. امروز بیت کوین یکی از معروف‌ترین دارای‌های دیجیتالی است که مورد استفاده قرار می‌گیرد. در رسانه، بیت کوین غالبا با نام Silk Road یا همان جاده ابریشم شناخته می‌شود که نام خوش یمنی برای بیت کوین نبود. در حقیقت Silk Road (به معنای جاده ابریشم نخستین بازار مبتنی بر بیت کوین در دارک نت(darknet) است که پس از مدت کوتاهی این بازار به بدترین جای دارک نت تبدیل شد. جاده ابریشم اولین بازار دارک نت مدرن بود که در آن کاربران آنلاین اقلامی مانند سلاح و مواد مخدر به صورت ناشناس خریداری می‌کردند. در سال ۲۰۱۳، اداره تحقیقات فدرال این باز را بست.
محتوای رسانه جریان اصلی در مورد بیت کوین و دارایی‌های دیجیتالی تمرکز بیشتری روی فعالیت‌های مجرمان دارد تا اینکه بخواهند به تکنولوژی و نوآوریها بپردازد. در واقع می‌تواند گفت این رسانه‌ها این چنین پیش می‌روند: بیت کوین به دلیل ماهیت ناشناس بودنش می‌تواند به مجرمان کمک کند، با نگاهی عمیق‌تر به این بیانیه، آیا بیت کوین روشی موثر جهت انجام فعالیت‌های پولشویی برای مجرمان است؟
در مورد بانک‌ها چطور؟
پیشنهاد دیگر برای پرداخت می‌تواند روش نقدی باشد. بانک‌ها هنوز به سیستم‌های شناسایی سنتی با استفاده از کمترین نوع ناپایداری اطلاعات کاربر برای انتقال پول نیاز دارند. مرزهای ملی زمان پردازش و انتقال فیزیکی ارز را به شدت محدود می‌کنند. در گذشته شاید کمتر کسی باور می‌کند که روزی می‌توان از طریق لپ تاپ و کامپیوترها با کمک تنها چند کلیک پول را جا به جا کرد.
گیت کیپرهای (gatekeepers) سیستم مالی ما همچنین با پولشویی در ارتباط هستند. جهانی سازی به معنای فرصت‌های جدید برای ایجاد روش‌های مشکوک جهت انتقال پول است که از تفاوت‌های اقتصادی بین کشورها سواستفاده می‌کند.
جان سوئینی(John Sweeney)، روزنامه نگار انگلیسی برای BBC اظهار می‌دارد، گفتن واژه پولشویی به نوعی نامناسب است. به جای آن شما می‌توانید درباره ساختارهای مدیریت دارایی و طرح‌های سودمند مالیاتی صحبت کنید. بانک‌ها به عنوان گیت کیپرهای سیستم مالی ما نیز با پولشویی در ارتباط هستند.
موسسات مالی بارها به دلیل سهل انگاری‌ها و کوتاهی‌شان در مورد اجرای قوانین مستحکم ضد پولشویی جریمه شدند. رسوایی HSBC برای پولشویی ۸۸۱ میلیون دلار تنها یک نمونه است که داستانش به رسانه‌ها کشیده و در Netflix نیز به یک مستند تبدیل شد.
ظهور فناوری و نوآوری در حوزه ارزهای دیجیتال موجب ایجاد روش‌های موثرتر و قابل اعتمادتر برای جا به جایی و انتقال دارایی در اقتصاد جهانی شده است اما به راستی هنور چه پیشرفت‌هایی لازم است؟
غرامت‌های مبارزه با قوانین ضد پولشویی (AML)
سال ۲۰۱۹ با توجه به تعداد جریمه‌های تحمیل شده سال رکوردداری از این جهت بود. مقامات ۵۸ مورد جریمه مبارزه قوانین پولشویی (AML) که در مجموع ۸٫۱۴ میلیارد دلار بود را اعمال کردند. این رقم دوبرابر مبلغی بود که در سال ۲۰۱۸ تحمیل شد. در سال ۲۰۱۸ تنها ۲۹ جریمه به مبلغ ۴٫۲۷ میلیارد دلار به ثبت رسید. براساس آخرین گزارش‌ها، تنظیم کننده‌های قانون آمریکا سرسخت گیرانه تر بودند و تنها ۲۵ غرامت به مبلغ ۲٫۲۹ میلیارد دلار تعیین کردند و پس از آن انگلیس با ۱۲ جریمه به مبلغ ۳۸۸٫۴ میلیون دلار در رتبه دوم قرار دارد.
دو سوم جریمه‌های AML به بانک‌ها تحمیل شد در حالیکه تقریبا ۱۷ درصد جریمه برای بخش‌های قمار و ارزهای دیجیتالی برخی سازمان‌ها اعمال شد. این صنایع در معرض بررسی و تحقیقات بیشتری از سوی تنظیم کننده‌های قانون قرار دارند زیرا آنها کانال‌های مشتری برای پولشویی نیز هستند.
مجازات AML از سال ۲۰۱۵ رو به افزایش بوده است. میانگین جریمه ۱۴۵٫۳۳ میلیون دلار در سال ۲۰۱۹ بود. در سال ۲۰۲۰ در حال حاضر دو جریمه با مبلغ بیش از ۱ میلیارد دلار مشاهده شده است که بیشتر مبلغ این جریمه متعلق به دولت فرانسه به مبلغ ۵٫۱ میلیارد دلار است.
پرداختن به قوانین ضد پولشویی(AML) و تنظیم قوانین ارز دیجیتال
ظهور ابزارهای جدید برای پرداختن قوانین ضدپولشویی(AML) معمولا توسط تنظیم کننده‌های قانون قبل از پذیرش با دقت بررسی می‌شوند. در سال ۲۰۱۹، قوانین ضد پولشویی قوی‌تری در مورد پول و دارایی‌های دیجیتالی مانند ارز دیجیتال وضع شدند. بهرحال حوزه ارز رمزپایه همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد.
گروه ویژه اقدام مالی (FATF) یک سازمان غیردولتی است که در سال ۱۹۸۹ برای مبارزه با پولشویی تاسیس شد. این سازمان رهنمودهای رمزپایه را برای بسیاری از کشورهایی که تنظیم کنندگان قوانین در مورد بانک‌ها احتیاط می‌کنند وضع کرد. هنک کنگ به بانک‌ها توصیه کرد که برای این بخش رویکرد مبتنی بر ریسک اتخاذ کنند.
شبکه اجرایی جرایم مالی (FinCEN)، به مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریست‌ها می‌پردازد و همچنین بانک‌ها را مجبور کرد تا فعالیت‌های مشکوک مربوط به ارزهای دیجیتال را گزارش دهند.
سنگاپور، ژاپن و کره جنوبی نیز قرار است تا اواخر سال ۲۰۲۰ یک چارچوب نظارتی ارز رمزپایه راه اندازی کنند. در همین حال، بانک‌ها اقدامات مهمی برای کاهش خطرات تمام بخش‌های رمزپایه انجام داده‌اند.
گروه ویژه اقدام مالی (FATF) اعلام کرده است که این رویکرد‌های کاهش خطر در طولانی مدت پایدار نیستند زیرا ارزهای رمزنگاری شده در آینده رشد پیدا می‌کنند.
مباحث جدید در سال ۲۰۲۰
پیرو اختیار جدید انتظار می‌رود کسب و کارها مورد ارزیابی قرار گیرند و ریسک‌های مالی مربوط به استفاده از ارزهای دیجیتالی تشخیص داده شوند.
با آمدن تکنولوژی‌های جدید شاهد اختیارات جدید نیز خواهیم بود. سال ۲۰۲۰ سالی است که وضوح نظارتی بیشتری در مورد ارزهای رمزپایه ارائه می‌شود. امسال هند، ژاپن، کره جنوبی و فرانسه قوانین مطلوب‌تری برای نگرانی‌های مردم در مورد ارزهای رمزنگاری شده تنظیم کنند. این اقدامات موجب ایجاد بحث‌هایی در دوایر دولتی در مورد تاسیس یک بانک مرکزی ویژه ارز دیجیتال، قوانین و اختیارات پولی آن شده است.
ظهور پروژه‌هایی مانند Libra (یکی از پروژه های غول شبکه‌های اجتماعی یعنی فیس بوک است. در واقع این شرکت قصد داشت یک استیبل کوین (ارز دیجیتالی با پشتوانه پول ملی مثل دلار) ارائه دهد.) چنین پروژه‌هایی نیاز به تنظیم کنندگانی دارد که با نوآوریها همگام باشند و به درک بیشتری از آخرین فناوری‌ها و پیامدهای آنها دست پیدا کنند.
مراحل پولشویی
مجرمانی که ارز دیجیتالی را به حساب واریز می‌کنند باید بازپرداخت نهایی خود را به صورت نقدی دریافت کنند. این امر مستلزم پنهان کردن محل سرمایه‌های آنهاست. متاسفانه چندین ابزار و سرویس پیشرفته وجود دارند که به مجرمان در این امر کمک می‌کنند. از این گذشته اگر هیچ راهی هم برای این دسته مجرمان که ارز دیجیتالی را نقد کنند وجود نداشت از روش‌های غیرقانونی آن را دریافت می‌کردند.
نمونه‌ای از فرآیند پولشویی
مرحله جایگذاری،نقطه شروع: جابه جایی پول از مبدا آن. پول درسیستم پولی موجود از طریق واسطه‌ها مانند موسسات مالی، فروشگاه‌ها و صرافی‌های ارز دیجیتال در گردش قرار می‌گیرد. نمونه‌هایی از این فعالیت‌ها می‌توان به قاچاق ارز به خارج از کشور، همدستی در جرم بانکی، صرافی‌های ارز دیجیتال، خرید دارایی و غیره اشاره کرد.
مرحله خواباندن (لایه گذاری): در مرحله دوم، هدف این است که پرده برداری از فعالیت پولشویی را به چالش کشید. برای اینکار، مجرمان باید هزینه‌های خود را طبقه بندی و ردیابی پول غیرقانونی را دشوار کنند. این کار معمولا با تبدیل پول نقد به ابزارهای پولی یا خرید دارایی‌ها با سرمایه غیرقانونی برای فروش مجدد آنها انجام می‌گیرد.
مرحله ادغام و یکپارچه سازی: این آخرین مرحله از پولشویی است که پول غیرقانونی دوباره وارد سیستم مالی می‌شود به طوری که به نظر می‌آید از راه قانونی بدست آمده. این مرحله می‌تواند با خرید اموال غیر منقول، اتومبیل و جواهرات و فلزات گرانبها صورت بگیرد.
با توجه به ماهیت دیجیتالی و خصوصیات طبیعی به نظر می‌رسد که بیت کوین در مراحل تزریق پول و لایه بندی مناسب است. با شروع مرحله جای گذاری، بیت کوین می‌تواند ابزار مفیدی برای تبدیل ارز فیات به بیت کوین و سپس دوباره تبدیل بیت کوین به ارز فیات و جا به جایی پول از یک کشور به کشور دیگر نیز باشد.
با این حال، بیشتر مجرمان برای دریافت پول از بیت کوین استفاده می‌کنند، مسئله اصلی آنها ادغام یعنی گذاشتن جای خود گذاشتن سرمایه‌ها در اقتصاد برای پنهان کردن فعالیت غیرقانونی خودشان است.
ادغام
بر اساس گزارش جنایات رمزنگاری شده Chainalysis 2020، بسیاری از مجرمان ارزهای دیجیتالی‌شان را با کمک دلالان سهام و اوراق بهادار پولشویی می‌کنند. دلالان OTC یا فرابورس نمایندگان یا شرکت‌هایی هستند که معاملات را بین خریداران و فروشندگانی که نمی‌خواهند یا نمی‌توانند در صرافی ارز دیجیتال معامله کنند تسهیل می‌کنند.
کارگزاران فرابورس دربین تجار و ماینرهایی می‌توانند بر قیمت بازار تاثیر بگذارند به این صورت که بین تجار و ماینرهایی که می‌خواهند موجودی وسیعی از دارایی‌های رمزپایه را در یک قیمت توافقی نگه دارند و سپس با استفاده از یک صرافی آزاد حجم زیادی از آن را به فروش برسانند.
اکثر معامله گران فرابورس با صرافی‌ها همدستی می‌کنند، اما بسیاری از آنها احراز هویت کمتری نسبت به صرافی‌هایی که در آنجا فعالیت می‌کنند ارائه می‌دهند. گفتنی است بسیاری از آنها در خدمات پولشویی برای مجرمان بهره می‌برند و تخصص می‌یابند. صرافی‌ها همچنان برای تمیز کردن بیت کوین غیرقانونی روش ارجحی هستند. در طول سال ۲۰۱۹، بیش از ۲٫۸ میلیارد دلار بیت کوین از سوی مجرمان ارزی به صرافی‌ها فرستاده شده و ۵۲ درصد آن به دو صرافی برتر یعنی بایننس (Binance) و Huobi نیز ارسال شدند.
لایه بندی
بیت کوین برای مرحله دوم پولشویی یعنی لایه بندی عملی‌تر است. در واقع بیت کوین یک ارز دیجیتالی است که می تواند برای بدون محدودیت از مرزهای فیزیکی برای خرید در سراسر شبکه استفاده شود. اگر کسی به اندازه کافی توجه کند می‌تواند بیت کوین را برای خرید دارایی‌ها خرج یا اینکه از طریق معامله گران فرابورس آن را نقد کند.
به عنوان مثال، شخصی ممکن است یک رلکس (Rolex) در بازار ثانویه خریداری کند و سپس آن را دوباره برای پول فیات بفروشد. با این حال برای مجرمان ارزی بسیار دشوار خواهد بود که دارایی‌های پولی بخرند زیرا بسیاری از آنها به وسیله واسطه گران خریداری شدند که نیاز به احراز هویت و اقدامات ضد پولشویی دارند. با این وجود، شایان به ذکر است برخلاف پول نقد، ارزهای دیجیتالی به طور ذاتی شفاف هستند زیرا تمامی تراکنش‌ها در یک دفتر کل عمومی ضبط می‌شوند. همانطور که در گزارش منتشر شده توسط Chainalysis آمده است، تمام این سرمایه‌های غیرقانونی اثری از خود پشت آنها به جا می‌گذارند. اگر کسی مقدار قابل توجهی از اطلاعات را جمع آوری کند سپس معلوم شود که چه کسی پشت آدرس بیت کوین است برای پولشویی استفاده می‌شود.
پولشویی بیت کوین
بیت کوین علاوه بر مرحله دوم یعنی لایه بندی برای مراحل جایگذاری در هنگام پولشویی نیز کاربردی باشد. با این حال آیا می‌تواند جایگزین بهتری برای سیستم فعلی فراهم کند؟ تنها ۱٫۱ درصد از مجموع حجم ارز رمزپایه گفته می‌شود که غیرقانونی است. اکثریت قریب به اتفاق جرایم مربوط به رمزپایه کلاهبرداری‌هایی با حجم معاملات بیشتر از ۸٫۶ میلیارد دلار بودند. به استثنا PlusToken، Bitconnect و OneCoin که سه تا از بزرگترین طرح‌های پانزی رمزپایه (کلاهبرداری‌هایی که تقریبا ۰٫۴۶ درصد تمام فعالیت‌های رمزنگاری شده را به خود اختصاص داده‌اند هستند.
با توجه به نظریه‌های ناشناس بودن و احراز هویت، استدلال مبنی بر اینکه بیت کوین یک ابزار بهتر برای پولشویی محسوب می‌شود نادرست است. هویت‌ها در بلاک چین بیت کوین ناشناس نیستند بلکه نام مستعار هستند. هر هویتی با یک رشته حروف الفبا و اعدام باهم که کلید خصوصی نامیده می‌شوند همراه هستند. در حالیکه که گفته می‌شود بیت کوین دارای محافظتی بالایی در خصوص هویت کاربران دارد اما در واقع معاملات عمومی هستند.
با توجه به ویژگی طبیعی‌اش، کلیه معاملات بلاک چین بین سرمایه گذاران به اشتراک گذاشته می‌شود.
اگر نام مستعار برای حفظ حریم خصوصی کافی نباشد می‌توان از اصطلاح میکسر (Mixers) استفاده کرد. میکسرها نرم افزار یا سرویس‌هایی هستند که به کاربران این امکان را می‌دهند معاملات را ازطریق ترکیب کردن کوین‌های خود با دیگر کاربران رای حفظ حریم خصوصی انجام دهند. این کار کاربران را قادر می‌سازد بازده‌ها و آدرس‌هایشان و هویت واقعی خود را پنهان کنند.
در سال ۲۰۱۹، میکسرهای ارز دیجیتال، در کانون توجه اخبار بودند. با این حال طبق گزارش Chainalysis، میکسرها برای حفظ حریم خصوصی بیشتر از فعالیت‌های غیرقانونی استفاده می‌شوند. تنها ۸٫۱ درصد کوین‌های ترکیب شده به سرقت رفته‌اند و تنها ۲٫۷ درصد کوین‌های ترکیب قبلا در بازارهای دارک نت استفاده شدند.
کوین میکسرها دقیقا کاربرپسند نیستند. در واقع آنها هنوز قادر به ارائه همان میزان امنیت به عنوان روش‌های قدیمی برای پولشویی نیستند. شخصی ممکن است با استفاده از میکسر اعلام جنگ کند اما میکسرها تنها می‌توانند معاملات در صورتی که حجم گسترده‌ای از بیت کوین ترکیب شده باشد مخفی کنند. علاوه بر این، اقدامات متقابل پیشرفته‌تری نیز وجود دارد مانند تحلیل بلاک چین که حتی می‌تواند بیت کوین ترکیب شده را به آدرس‌ها وصل کند. برخلاف پول نقد، هریک از معاملات ارزهای دیجیتالی در یک دفترکل قابل رویت و عمومی ثبت می‌شوند. با یک ابزار صحیح می‌توانید بررسی کنید که فعالیت‌های رمزنگاری شده با جرم در ارتباط هستند یا خیر. این شرکت‌ها به قانون گذاران با ارائه اطلاعات ارزشمند به پرونده‌های کیفری کمک می‌کنند. پول نقد هنوز یکی از ساده‌ترین و امن‌ترین روش برای پولشویی است. دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد و شرکت Chainalysis هر دو تخمین می‌زنند که به ازای هر دلار بیت کوین که در دارک وب خرج می‌شود حداقل ۸۰۰ دلار به صورت نقدی پولشویی می‌شود.
داده‌های ارائه شده حاکی از آن است که بیت کوین می‌تواند ابزاری فرعی برای پولشویی در اختیار مجرمان نیز باشد. برای مثال، آنها ممکن است از آدرس‌های در معرض و روش های ترکیب کوین به عنوان یک احتیاط استفاده کنند تا اطمینان حاصل شود که سطح کافی از حریم خصوصی از آنها محافظت می‌کند. با این حال، هویت‌های مستعار، معاملات عمومی و پیچیدگی‌های سیستم ناوبری مورد نیاز برای استفاده از بیت کوین در حال حاضر جایگزینی موثرتر برای پولشویی ارائه نمی‌دهند. گفتنی است یک مجرم نمی‌هواهد اثر دائمی از فعالیت‌های غیرقانونی به طور عمومی منتشر شود.
علاوه بر این بیت کوین نمی‌تواند حجم وسیعی از پول مورد نیاز برای پولشویی مجرمان را آماده کند. شبکه بیت کوین در مقایسه با سایر کلاس‌های دارایی روزانه حجم کمی را مشاهده می‌کند. (در تاریخ ژانویه ۲۰۲۰ این حجم ۲۵ میلیارد دلار بود). جا به جایی چنین مبلغی از پول، بلافاصله زنگ هشدار را برای شرکت‌های جرم یابی قانونی بلاک چین به صدا درمی‌آورد و به واسطه‌های بیشتر و مبادلات متمرکزشده‌ای نیاز دارد.
در سال ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸، گروه هکری لازاروس کره شمالی (Lazarus Group)، بخش عمده‌ای از بودجه خود را از طریق صرافی‌های دارای احراز هویت نقد کرد. با این حال در سال ۲۰۱۹، روش این گروه پیچیده‌تر شد زیرا آنها نیمی از بودجه خود را از طریق کیف پول‌های (میکسرها) CoinJoin تمیز کردند در حالیکه نیمی دیگر در کیف پول‌های آنها بدون فعالیت باقی مانده‌اند. اجرای قانونی و تنظیم کننده‌های قانون باید برای بهبود توانایی‌های خود برای جلوگیری و پاسخ به شکل‌های مختلف جرایم رمزپایه کارشناسی تر شوند. همچنین انتظار می‌رود صرافی‌ها ارزیابی صلاحیت گسترده روی کاربران، کارگزاران فرابورس و اشخاص ثالث دیگر انجام دهند. تنظیم قانون مبارزه با پولشویی(AML) برای وضعیت فعلی امور طراحی نشده است. همکاری و نظارت بین المللی بیشتر برای فعال کردن آزادی جا به جایی پول و سرمایه نیاز است. متاسفانه قانون گذاران نتوانسته‌اند از پیشرفت‌های سریع فناوری پیروی کنند. برای جایگزینی سیستم های بانکی سنتی، قوانین و مقررات جدیدی نیاز است تا بتوانند حاکمیت کافی در سطح جهانی را تضمین کند.
