استفاده از لوریج (اهرم) در معاملات رمزارز، ابزاری جذاب برای کسب سود بیشتر از نوسانات قیمتی است، اما در عین حال ریسک لیکویید شدن را به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. بسیاری از کاربران به‌دلیل درک ناقص از نحوه عملکرد لوریج و سطح حساس آن نسبت به تغییرات قیمت، سرمایه خود را در مدت کوتاهی از دست می‌دهند. در این مقاله به بررسی دقیق رابطه بین نسبت لوریج و احتمال لیکویید شدن می‌پردازیم و با استفاده از جدول آموزشی، میزان ریسک را در سناریوهای مختلف تحلیل می‌کنیم. صرافی رمز ارز سرمایکس نیز با فراهم‌کردن محیطی امن و شفاف، امکان معاملات اهرمی با مدیریت ریسک حرفه‌ای را فراهم کرده است.
لوریج چیست و چگونه در معاملات رمزارز عمل می‌کند؟
لوریج یا اهرم، ابزاری است که به معامله‌گران اجازه می‌دهد با سرمایه‌ای بیشتر از موجودی خود وارد معامله شوند. در این حالت، بخشی از مبلغ به‌عنوان مارجین نزد صرافی قرار گرفته و معامله‌گر قادر است پوزیشن‌هایی چند برابر سرمایه اصلی خود باز کند.
به‌عنوان مثال، در لوریج ۱۰ برابر، معامله‌گر با داشتن ۱۰۰ دلار می‌تواند معامله‌ای به ارزش ۱۰۰۰ دلار انجام دهد. این امکان در صورت تحلیل درست بازار سود بیشتری فراهم می‌کند، اما در صورت حرکت بازار در جهت خلاف، سرعت ضرردهی نیز افزایش یافته و احتمال لیکویید شدن بالاتر می‌رود.
مفهوم لیکویید شدن و دلایل رخ‌دادن آن
لیکویید شدن به معنای بسته شدن اجباری پوزیشن معامله‌گر توسط صرافی است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که ضرر معامله‌گر به‌حدی برسد که مارجین اولیه وی دیگر نتواند زیان را پوشش دهد. صرافی برای جلوگیری از ضرر بیشتر، پوزیشن را می‌بندد.
دلایل اصلی لیکویید شدن شامل استفاده از لوریج بالا، نوسانات شدید بازار، عدم تعیین حد ضرر و عدم مدیریت سرمایه است. بسیاری از تریدرهای تازه‌کار با وسوسه سود بیشتر، لوریج‌های بالا انتخاب می‌کنند، بدون آنکه درک کافی از ریسک آن داشته باشند. همین موضوع موجب از دست رفتن سرمایه آن‌ها در مدت کوتاه می‌شود.
تاثیر نسبت لوریج بر ریسک لیکویید شدن
هرچه نسبت لوریج بیشتر باشد، فاصله بین قیمت ورود و قیمت لیکویید شدن کاهش می‌یابد. به‌عبارتی در لوریج‌های بالا، حتی تغییرات کوچک قیمتی می‌تواند کل سرمایه معامله‌گر را از بین ببرد. این رابطه خطی نبوده، بلکه به‌صورت تصاعدی خطرناک‌تر می‌شود.
برای مثال، در لوریج ۲ برابر، قیمت دارایی باید ۵۰٪ کاهش یابد تا لیکویید شدن رخ دهد. اما در لوریج ۱۰ برابر، تنها ۱۰٪ کاهش کافی است. این نشان می‌دهد که استفاده از لوریج‌های بالا نیازمند دقت و مهارت بیشتری در تحلیل و مدیریت ریسک است.
محاسبه سطح لیکویید در لوریج‌های مختلف
محاسبه سطح لیکویید بسته به نوع پوزیشن (لانگ یا شورت) و مقدار لوریج متفاوت است. اما فرمول کلی آن بر اساس درصد کاهش سرمایه نسبت به مارجین اولیه محاسبه می‌شود. معمولا صرافی‌ها حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد از مارجین را به‌عنوان آستانه لیکویید در نظر می‌گیرند.
برای مثال، در لوریج ۵ برابر، اگر قیمت دارایی حدود ۲۰٪ خلاف جهت معامله حرکت کند، احتمال لیکویید شدن زیاد می‌شود. در مقابل، در لوریج ۲۵ برابر، تنها ۴٪ تغییر کافی است. به همین دلیل محاسبه دقیق این فاصله و آگاهی از سطح ریسک قبل از ورود به معامله الزامی است.
نقش مارجین اولیه در حفظ موقعیت‌های لوریج‌دار
مارجین اولیه مقدار سرمایه‌ای است که معامله‌گر برای باز کردن یک پوزیشن با لوریج نیاز دارد. هرچه مارجین بیشتر باشد، پوزیشن در برابر نوسانات مقاوم‌تر است. به‌عبارت دیگر، افزایش مارجین می‌تواند فاصله لیکویید شدن را افزایش داده و امنیت بیشتری فراهم کند.
بسیاری از تریدرها با کاهش مارجین و استفاده حداکثری از لوریج، پوزیشن‌های آسیب‌پذیر ایجاد می‌کنند. در مقابل، تریدرهای حرفه‌ای مارجین بالاتری وارد کرده و حتی با لوریج بالا نیز، ریسک خود را به‌خوبی مدیریت می‌کنند. انتخاب سطح مناسب مارجین یکی از عوامل کلیدی در جلوگیری از لیکویید شدن است.
انواع لوریج در صرافی‌های رمزارزی
لوریج در صرافی‌های رمزارز به‌صورت متغیر ارائه می‌شود و بسته به سیاست پلتفرم می‌تواند بین ۱ تا ۱۰۰ برابر یا بیشتر باشد. انواع لوریج معمولا شامل موارد زیر است:
لوریج پایین (۱x تا ۵x)
این نوع لوریج برای معامله‌گران محافظه‌کار مناسب است. فاصله قیمت لیکویید زیاد بوده و فرصت خروج از معامله پیش از زیان سنگین وجود دارد. معامله‌گر در این حالت می‌تواند مدیریت سرمایه بهتری داشته باشد و در شرایط پرنوسان نیز آسیب نبیند. در آموزش و تمرین، استفاده از لوریج‌های پایین توصیه می‌شود.
لوریج متوسط (۶x تا ۲۰x)
لوریج‌های متوسط برای معامله‌گران با تجربه نسبی کاربرد دارد. سطح ریسک در این بازه قابل‌مدیریت است، اما نیاز به تحلیل دقیق‌تری از روند بازار دارد. فاصله لیکویید در این نوع کاهش یافته، اما همچنان فرصت برای جلوگیری از ضرر سنگین وجود دارد. با تعیین حد ضرر مناسب، می‌توان از مزایای آن بهره برد.
لوریج بالا (۲۱x تا ۵۰x)
در این بازه، ریسک به‌شدت افزایش می‌یابد و نوسانات کوچک می‌توانند به ضررهای بزرگ ختم شوند. معامله‌گر باید توانایی تحلیل سریع و تصمیم‌گیری فوری داشته باشد. حتی اختلاف چند درصدی در قیمت می‌تواند باعث لیکویید شدن شود. این سطح برای تریدرهای حرفه‌ای مناسب‌تر است.
لوریج بسیار بالا (۵۱x تا ۱۰۰x)
این نوع لوریج بسیار خطرناک است و حتی ۱٪ نوسان قیمت می‌تواند منجر به لیکویید شدن شود. تنها تریدرهایی که مدیریت سرمایه فوق‌العاده قوی دارند و از استراتژی‌های بسیار دقیق استفاده می‌کنند می‌توانند از این ابزار بهره ببرند. در غیر این صورت، احتمال نابودی سرمایه بسیار بالاست.
مقایسه احتمال لیکویید در لوریج‌های ۲x تا ۱۰۰x
برای درک بهتر میزان ریسک در لوریج‌های مختلف، جدول زیر نسبت کاهش قیمت مورد نیاز برای لیکویید شدن در پوزیشن لانگ را نشان می‌دهد. این ارقام تقریبی هستند و بسته به مارجین نگهداری و سیاست‌های صرافی ممکن است کمی تغییر کنند.
| لوریج (اهرم) | درصد کاهش قیمت تا لیکویید شدن |
| 2x | 50% |
| 3x | 33.3% |
| 5x | 20% |
| 10x | 10% |
| 20x | 5% |
| 50x | 2% |
| 100x | 1% |
جدول فوق به‌وضوح نشان می‌دهد که هرچه لوریج بالاتر رود، میزان تحمل بازار نسبت به حرکت خلاف جهت پوزیشن کاهش می‌یابد. در لوریج‌های بالا، حتی نوسانات عادی بازار می‌تواند باعث لیکویید شدن کامل شود. به همین دلیل توصیه می‌شود که معامله‌گران تازه‌کار از لوریج‌های پایین استفاده کنند تا ریسک خود را کاهش دهند.
رابطه نوسانات بازار با ریسک لیکویید در معاملات لوریج‌دار
بازار رمزارزها به‌طور ذاتی پرنوسان است و قیمت‌ها ممکن است در عرض چند دقیقه تغییرات شدیدی داشته باشند. در چنین شرایطی، استفاده از لوریج بالا می‌تواند به‌سرعت منجر به لیکویید شدن پوزیشن‌ها شود.
نوسانات بالا در بازار به معنای افزایش احتمال عبور قیمت از محدوده‌ای است که معامله‌گر در آن وارد شده است. بنابراین، در بازارهایی با نوسانات بالا، باید از لوریج محافظه‌کارانه‌تر استفاده کرد یا با تعیین حد ضرر، جلوی زیان سنگین را گرفت. تحلیل دقیق ساختار بازار و بررسی میزان نوسان قبل از ورود به معامله با لوریج، ضروری است.
استراتژی‌های مدیریت ریسک برای جلوگیری از لیکویید شدن
برای جلوگیری از لیکویید شدن در معاملات اهرمی، استراتژی‌های مختلفی قابل اجراست. اولین و مهم‌ترین آن، تعیین حد ضرر (Stop-Loss) پیش از ورود به پوزیشن است. با این کار، معامله‌گر پیش از رسیدن به نقطه لیکویید، از بازار خارج می‌شود و بخشی از سرمایه را حفظ می‌کند.
استراتژی دیگر، استفاده از مارجین اضافی است. وقتی پوزیشن باز می‌شود، می‌توان با اضافه‌کردن سرمایه به مارجین، فاصله تا لیکویید را بیشتر کرد. همچنین مدیریت اندازه پوزیشن و عدم استفاده از کل سرمایه در یک معامله، می‌تواند از ضررهای جبران‌ناپذیر جلوگیری کند. استفاده همزمان از این روش‌ها ریسک کلی را به‌طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.
اهمیت تعیین حد ضرر در معاملات با لوریج
حد ضرر ابزاری حیاتی در معاملات لوریج‌دار است. این ابزار به معامله‌گر اجازه می‌دهد تا در صورت حرکت بازار خلاف پیش‌بینی، در سطح مشخصی از معامله خارج شود و از لیکویید شدن کامل جلوگیری کند.
بسیاری از تریدرها به امید بازگشت بازار، از تعیین حد ضرر صرف‌نظر می‌کنند، در حالی‌که این رفتار یکی از اصلی‌ترین دلایل از دست رفتن سرمایه در معاملات اهرمی است. تعیین حد ضرر باید بر اساس تحلیل دقیق سطوح تکنیکال، ساختار بازار و میزان نوسان انجام شود تا به درستی عمل کند.
اشتباهات رایج در استفاده از لوریج بالا
یکی از اشتباهات رایج در معاملات با لوریج بالا، ورود به پوزیشن‌های بزرگ بدون بررسی دقیق بازار است. بسیاری از تریدرهای تازه‌کار با تصور کسب سود سریع، وارد لوریج‌های سنگین می‌شوند، بدون آنکه ریسک آن را درک کرده باشند.
اشتباه دیگر، عدم درک مکانیزم لیکویید شدن و باور غلط به بازگشت سریع قیمت است. برخی معامله‌گران تصور می‌کنند اگر کمی صبر کنند، بازار بازمی‌گردد، در حالی‌که در لوریج‌های بالا، زمان بسیار محدود است. عدم استفاده از ابزارهایی مانند حد ضرر و مدیریت سرمایه نیز از دیگر اشتباهات پرتکرار در این حوزه است.
نتیجه‌گیری
لوریج ابزاری قدرتمند اما بسیار پر ریسک در معاملات رمزارز است که در صورت استفاده ناآگاهانه می‌تواند منجر به لیکویید شدن سریع سرمایه شود. درک تفاوت میان لوریج‌های مختلف، محاسبه دقیق سطح لیکویید، و اجرای استراتژی‌های مدیریت ریسک از ضروریات ورود به این نوع معاملات است. استفاده محتاطانه از لوریج، همراه با تعیین حد ضرر و شناخت دقیق نوسانات بازار، به معامله‌گران کمک می‌کند تا از سود معاملات بهره‌مند شده و از خطرات آن در امان بمانند. صرافی رمز ارز سرمایکس نیز با ارائه ابزارهای حرفه‌ای و محیط امن معاملاتی، بستری مطمئن برای فعالیت در بازارهای لوریج‌دار فراهم کرده است.
