امروزه راه‌های زیادی جهت سرمایه‌گذاری در بازار های مالی و خرید ارز دیجیتال ابداع شده‌اند که هرکدام از آن‌ها متد خاصی را دنبال می‌کنند. باتوجه به نوظهور بودن بازار رمزارزها، بعضی از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند که از روش‌های دیگری برای خرید و فروش بیت کوین استفاده کنند. یکی از این راه‌ها که محبوبیت بالایی نیز دارد، ETF بیت کوین است.
خرید و فروش ETF بیت کوین، به‌عنوان یک پل ارتباطی بین بازارهای مالی سنتی و بازار ارزهای دیجیتال شناخته می‌شود. این روش امروزه اهمیت بالایی پیدا کرده و کسانی که قصد سرمایه‌گذاری در بازار رمزارزها را دارند، بهتر است تا نیم‌نگاهی نیز به ETF بیت کوین داشته باشند. در ادامه این مطلب ضمن تعریف این مقوله، تاریخچه و مزایای آن را نیز مورد بررسی قرار خواهیم داد.
تعریف ETF بیت کوین
عبارت ETF به Exchange-Trade Fund اشاره دارد. ابزار مالی ETF به فعالان بازار این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به خرید مستقیم بیت کوین، روی این ارز دیجیتال سرمایه‌گذاری کنند؛ چرا که سیستم آن به‌گونه‌ای طراحی شده تا همواره قیمت بیت کوین را دنبال کند. بدین‌صورت که با افزایش قیمت بیت کوین، قیمت ETF آن نیز افزایش پیدا کرده و با کاهش قیمت، ارزش ETF نیز کاهش می‌یابد.
اگر بخواهیم نگاهی تخصصی‌تر به ETF داشته باشیم، باید بگوییم که ETFها صندوق‌هایی هستند که به‌عنوان اوراق بهادار در بازارهای مالی خرید و فروش می‌شوند؛ درست مانند خرید و فروش سهام یک کارخانه یا شرکت. به‌همین‌خاطر است که خرید ETF، روشی غیرمستقیم برای سرمایه‌گذاری روی بیت کوین شناخته می‌شود.
تاریخچه ETF بیت کوین
ایده ساخت ETF بیت کوین برای اولین بار توسط برادران Winklevoss مطرح شد. آن‌ها درخواست ثبت صندوق Winklevoss BitCoin Trust را به انجمن کمیسیون و اوراق بهادار آمریکا ارسال کردند که البته این درخواست رد شد. تا سال ۲۰۱۷ تعداد زیادی درخواست دیگر در این حوزه مطرح شد که انجمن کمیسیون و اوراق بهادار آمریکا به‌خاطر احتمال دستکاری این صندوق‌ها در قیمت بیت کوین و عدم شفافیت‌شان، با تمامی آن‌ها مخالفت کرد.
بعد از گذشت سال‌ها، اولین ETF بیت کوین به نام ProShares BitCoin مورد تایید قرار گرفت و آغاز به کار کرد. بعد از این ETF، نه‌تنها در بازار مالی آمریکا، بلکه در بازار مالی سایر کشورها نیز صندوق‌های ETF دیگری افتتاح شدند؛ بدین‌صورت، بازارهای مالی سنتی به بازار ارزهای دیجیتال متصل شد و امکان خرید بیت کوین برای سرمایه‌گذاران این بازارها نیز به‌وجود آمد.
اهمیت ETF بیت کوین
بسیاری از فعالان اقتصادی هیچگاه نسبت به بیت کوین و به‌طور کلی‌تر، نسبت به بازار ارزهای دیجیتال، دیدگاه مثبتی نداشتند. این سرمایه‌گذاران همواره به‌خاطر عدم آشنایی با نحوه ورود به بازار رمزارزها یا عدم اطمینان نسبت به تامین امنیت دارایی‌شان، هیچ سرمایه‌ای را برای این بازار اختصاص نمی‌دادند؛ اما با ظهور ETF بیت کوین و امکان سرمایه‌گذاری به‌صورت خرید اوراق بهادار، فعالان بازارهای سنتی نیز حجم زیادی سرمایه را به سمت این بازار روانه کردند و همین امر سبب رشد قیمت‌ها و سوددهی بیشتر رمزارزها شد.
ساختار و نحوه عملکرد ETF بیت کوین
برای این که بتوان درک خوبی را از ساختار و نحوه عملکرد ETF بیت کوین به‌دست آورد، باید جوانب مختلفی را بررسی کرد. در ادامه این بخش به مهم‌ترین مباحث پیرامون این موضوع خواهیم پرداخت.
دارایی پایه
ای‌تی‌اف‌های بیت کوین میتوانند به دو صورت عمل کنند:
- خرید و نگهداری بیت کوین
- دنبال کردن قراردادهای آتی بیت کوین
در حالت اول، صندوق نسبت به خرید و نگهداری بیت کوین اقدام کرده و سهام خود را در بازارهای مالی عرضه میکند. در حالت دوم نیز، صندوق قراردادهای آتی بیت کوین که در بازارهای مشتقات انجام می‌شوند را دنبال میکند.
نحوه قیمت‌گذاری
برای این که قیمت‌گذاری به شیوه‌ای درست انجام شده و قیمت سهام صندوق همواره در نزدیک‌ترین حالت ممکن به قیمت بیت کوین قرار داشته باشد، از یکسری الگوریتم‌های اقتصادی پیچیده و بازارگردانان استفاده می‌شود. بازارگردانان شرکت‌های مالی یا افراد متخصصی هستند که همواره با ارائه قیمت خرید و قیمت فروش، انجام معاملات را تسهیل کرده و نقدینگی مورد نیاز بازار را تامین می‌کنند.
نحوه مدیریت صندوق و هزینه‌ها
شرکت‌های مالی حرفه‌ای وظیفه مدیریت ETFهای بیت کوین را دارند. آن‌ها با خرید دارایی‌های مرتبط با بیت کوین، نگهداری و مدیریت آن‌ها، امکان سرمایه‌گذاری غیرمستقیم روی بیت کوین را فراهم می‌کنند؛ به‌همین‌خاطر، افرادی که قصد خرید ETF را دارند، باید مبلغ مشخصی را تحت عنوان Management Fees به این شرکت‌ها بپردازند. میزان این هزینه به حجم دارایی که شرکت‌های ETF آن را مدیریت می‌کنند بستگی دارد.
مزایای سرمایه‌گذاری به‌وسیله ETF بیت کوین
تعدادی از مهم‌ترین مزایای سرمایه‌گذاری به‌وسیله ETF بیت کوین عبارت‌اند از:
عدم درگیری با تکنولوژی‌های پیچیده
در این سبک از سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذار هیچ ارتباطی با تکنولوژی‌های پیچیده دنیای ارزهای دیجیتال ازجمله بلاک‌چین‌ها، صرافی‌های غیرمتمرکز، ولت‌ها و… نداشته و فرآیند خرید و فروش به‌راحتی به انجام می‌رسد.
کاهش ریسک‌های امنیتی
نگهداری امن بیت کوین‌ها همواره با ریسک‌های متعددی روبه‌رو است. ممکن است به هر دلیل کلیدهای عمومی و خصوصی رمزارزها گم شوند یا این که به سرقت بروند. سرمایه‌گذاری در ETF بیت کوین، چنین ریسک‌هایی را به‌همراه نخواهد داشت و برای کاربرانی که با نکات امنیتی مرتبط با ارزهای دیجیتال آشنا نیستند، راهی بسیار خوب برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود؛ البته ریسک نوسانات بازار همواره در کمین تمامی دارایی‌ها بوده و متاسفانه نمی‌توان آن را حذف کرد.
سرمایه‌گذاری از طریق حساب بازنشستگی
باتوجه به این که ETF بیت کوین در بازارهای مالی تحت نظارت دولت‌ها معامله می‌شود، امکان سرمایه‌گذاری روی بیت کوین از طریق حساب‌های بازنشستگی نیز ایجاد شده است؛ البته چنین کاری هنوز مورد تایید نبوده و ممکن است ریسک‌های مالی فراوانی را به‌همراه داشته باشد.
اسپرد کم‌تر
یکی از اصطلاحات تخصصی بازارهای مالی، اسپرد است. اسپرد به اختلاف قیمت خرید و فروش اشاره دارد. در بازار ارزهای دیجیتال، اسپرد می‌تواند میزان زیادی داشته باشد اما در مورد ETF بیت کوین چنین نیست؛ چراکه حضور بازارگردانان حرفه‌ای، تعادل خوبی را در قیمت‌ها ایجاد میکند.
نظارت نهادهای مسئول
یکی از مهم‌ترین مزایای ETFها که باعث محبوبیت بالای آن‌ها شده است، نظارت نهادهایی مانند SEC آمریکا است. ارائه‌دهندگان ETF بیت کوین همواره باید گزارش‌های مالی خود را به این نهادها ارائه کرده و تمامی فعالیت‌های خود را به‌صورت شفاف انجام دهند؛ به‌همین‌خاطر، بسیاری از افراد سرمایه‌گذاری در ETF بیت کوین را راه امن‌تری نسبت به خرید مستقیم ارز دیجیتال می‌دانند.
معایب سرمایه‌گذاری به‌وسیله ETF بیت کوین
با این که مزایای زیادی در مورد ETF بیت کوین وجود دارد، اما این ابزار مالی را نمی‌توان بدون عیب دانست. تعدادی از مهم‌ترین معایب ETF بیت کوین به شرح زیر هستند:
عدم مالکیت مستقیم
افرادی که در ETF بیت کوین سرمایه‌گذاری می‌کنند، مالک مستقیم بیت کوین نیستند. در واقع نمی‌توانند مانند بسیاری دیگر از افراد دارای بیت کوین، به‌صورت مستقیم دارایی خود را به کیف پول دیجیتال منتقل کرده و از قابلیت‌هایی مانند انجام پرداخت توسط بیت کوین بهره‌مند شوند.
ریسک اختلاف قیمت با بازار واقعی (ETFهای مبنی بر قراردادهای آتی)
یکی از ریسک‌هایی که در مورد ETFهای مبنی بر قراردادهای آتی وجود دارد، امکان اختلاف قیمت آن‌ها با بازار واقعی بیت کوین است. این اتفاق را دو مفهوم اقتصادی به نام‌های Contango و Backwardation رقم می‌زنند. گاهی اوقات کنترل چنین موضوعاتی به مسئله‌ای دشوار تبدیل شده و نمی‌توان آن‌ها را به‌راحتی مدیریت کرد.
عدم دسترسی جهانی
بازارهای مالی بعضی از کشورها هنوز ETF بیت کوین را به رسمیت نشناخته‌اند و به‌همین‌خاطر، نمی‌توان آن‌ها را معامله کرد. باتوجه به این که بازار مالی هر کشور زیر نظر دولت آن است، ایجاد امکان معامله ETF، باید تایید دولت را داشته باشد.
مشکلات نقدشوندگی در بازارهای مالی کوچک
با این که حضور ETFها می‌تواند نقدینگی کل بازار بیت کوین را افزایش دهد، اما درصورتی که ETF متعلق به یک بازار مالی کم‌حجم باشد، این امکان وجود دارد که هنگام بروز بحران‌های مالی نقدشوندگی ETF کاهش پیدا کند. همواره توصیه می‌شود ETF را از بازارهایی خرید که حجم‌شان از حجم بازار کریپتوکارنسی بیشتر است.
خرید بیت کوین از طریق صرافی سرمایکس
ETF بیت کوین تنها راه ورود امن به بازار ارزهای دیجیتال نیست. در واقع روش‌های امن دیگری نیز وجود دارند که می‌توان از هرکدام از آن‌ها استفاده کرد. بهترین شیوه جهت خرید بیت کوین برای کاربران ایرانی، استفاده از یکی از صرافی‌های داخلی است. خوشبختانه در سال‌های اخیر صرافی‌های ایرانی زیادی شروع به کار کرده‌اند که هرکدام از آن‌ها، قابلیت‌های زیادی را به کاربران خود ارائه می‌دهند.
از بهترین صرافی‌های ایرانی، می‌توان به سرمایکس اشاره کرد. سرمایکس علاوه‌بر فراهم کردن بستری امن برای معامله، محیطی ساده و قابل فهم را نیز ایجاد کرده و به‌همین‌خاطر، حتی معامله‌گران تازه‌وارد نیز میتوانند به‌راحتی از خدمات آن بهره‌مند شوند. خرید بیت کوین از سرمایکس هیچ تفاوتی با خرید ETF بیت کوین نداشته و به همان اندازه امن است؛ البته باتوجه به این که سرمایکس معایب ETFها را ندارد، شاید از جهات زیادی بتوان آن را بهتر از صندوق‌های ETF دانست.
جمع‌بندی
در این مطلب سعی کردیم تا مهم‌ترین نکات پیرامون ETF بیت کوین را بررسی کرده و یک آشنایی کلی در مورد آن را ایجاد کنیم. با این که ETFها یک شاهراه ارتباطی بین بازارهای مالی سنتی و بازار ارزهای دیجیتال هستند، اما هنوز هم این دو بازار نتوانستند به‌طورکامل با یکدیگر ارتباط برقرار کنند؛ قطعا در آینده‌ای نه‌چندان دور، ابداعات دیگری نیز عرضه می‌شوند که فاصله این بازارها را با یکدیگر کوتاه‌تر کرده و فصلی جدید از مراودات اقتصادی را رقم می‌زنند.
