بر اساس داده‌های موجود، سرمایه‌گذاران بلندمدت دارایی‌شان را به پول نقد تبدیل می‌کنند و این دارایی‌ها را احتکارکنندگان کوتاه‌مدت می‌خرند.
هفته‌ی گذشته آخرین روز کاریِ دانی (Donnie) پس از ۱۴ سال کار در شرکت بیمه بود. در آن روز دانی تی‌شرتی را پوشید که لوگوی یک موشک، نشان بیت کوین و عبارت «به‌سوی ماه» روی آن، خودنمایی می‌کرد.
عبارت «به‌سوی ماه» (To The Moon) که در بین طرفداران بیت کوین رواج دارد، نشان‌دهنده‌ی علاقه‌ی شدید این افراد به بیت کوین است و معنای آن این است که قیمت بیت کوین محدودیت نمی‌شناسد.
طی پنج سال، دانی ۳۹ ساله از تجارت با ارزهای دیجیتال به‌اندازه‌ی کافی پول به‌دست آورد و توانست با آن تمام بدهی‌هایش را بپردازد، یک مرسدس‌بنز بخرد و باقیمانده‌ی آن را به سرمایه‌گذاری اختصاص دهد. دانی در حال حاضر، تمام وقت خود را برای مدیریت این سرمایه‌گذاری صرف می‌کند.
دانی که در کالیفرنیا زندگی می‌کند و فعالیت‌هایش را در توییتر با عنوان «پدر بیت کوین» انجام می‌دهد می‌گوید:
این کار بسیار هیجان‌انگیز بود… این زندگی مرا به طور کامل تغییر داده است.
دانی تنها عضو انجمن سرمایه‌گذاران پیشگام در بیت کوین است که سرمایه‌گذاری‌اش برایش سودآور بوده است. او به‌محض دوبرابر شدن قیمت بیت کوین در اواسط ماه دسامبر (که به حدود ۲۰,۰۰۰ دلار رسیده بود) مقداری از بیت کوین‌هایش را به پول نقد تبدیل کرد.
او هرگز مقدار دقیق سودی را که به‌دست آورد را فاش نمی‌کند، زیرا ثروتی که به دست آورده است قربانی هک یا اخاذی شده است که بخش جدا نشدنی از بازار ارزهای دیجیتال هستند.
از زمانی که قیمت بیت کوین به اوج خودش رسید، شش ماه می‌گذرد و با اینکه در حال حاضر (انتشار این مقاله) قیمت آن به ۷۵۰۰ دلار رسیده است هنوز به‌عنوان محبوب‌ترین ارز دیجیتال باقی مانده است. به‌این‌ترتیب، هر یک از کسانی‌که میلیون‌ها بیت کوین داشتند، تا حد زیادی ضرر کردند.
کمپبل هاروی استاد دانشگاه دوک و مشاور در زمینه‌ی استراتژی سرمایه‌گذاری در Man Group می‌گوید:
این افراد به‌محض اینکه می‌بینند قیمت چیزی در حال افزایش است می‌روند و آن را می‌خرند. افرادی که قبل از همه وارد فضای رمزنگاری شده بودند واقعا این فناوری را درک می‌کردند. اما بعدها افرادی وارد میدان شدند که فقط سرمایه‌گذار بودند و همه‌ی ما پایان آن را می‌دانیم. دقیقا همین‌طور هم شد.
اما در جریان حباب بیت کوین چند نفر سود کرده‌اند و چند نفر ضرر کرده‌اند؟ مؤسسه‌ی تحقیقاتی چین‌الایسیس (Chainalysis) که درباره‌ی بلاک چین تحقیق می‌کند آماری را ارائه داده است که واقعا ترسناک است.
تبادل سکه
چین‌الایسیس با تحلیل و بررسی اینکه چگونه سکه‌ها به‌طور مرتب دست‌به‌دست می‌شوند، نشان می‌دهد که چگونه ماهیت دارندگان بیت کوین تغییر می‌کند. افرادی‌که سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت انجام می‌دادند (یعنی دارایی‌شان را تا بیش از یک سال نگه می‌داشتند و سپس نسبت به فروش آن اقدام می‌کردند) به سرمایه‌گذارانی تبدیل شدند که به‌شکل مداوم در حال معامله هستند.
در ماه نوامبر گذشته (قبل از اینکه قیمت بیت کوین در دسامبر به اوج خودش برسد) مقدار بیت کوینی که سرمایه‌گذاران می‌خریدند و نگه‌می‌داشتند سه‌برابرِ مقدار بیت کوینی بود که معامله‌گران در اختیار داشتند. اما داده‌ها نشان می‌دهد در آوریل ۲۰۱۸ مقدار بیت کوینی که سرمایه‌گذاران نگه می‌دارند (در حدود ۶ میلیون بیت کوین) بسیار نزدیک به مقدار بیت کوینی بوده است که در اختیار سرمایه‌گذاران کوتاه‌مدت است (حدود ۵/۱ میلیون بیت کوین).
در واقع، برآوردهای چین‌الایسیس حاکی از آن است که از دسامبر تا آوریل سرمایه‌گذاران بلندمدت دست‌کم معادل ۳۰ میلیارد دلار بیت کوینی را که داشتند به سرمایه‌گذاران کوتاه‌مدت جدید فروختند. گفتنی است نیمی از این مقدار فقط در دسامبر فروخته شده است.
فیلیپ گردول (Philip Gradwell) اقتصاددان ارشد چین‌الایسیس که شش ماه گذشته را به‌عنوان «رویداد نقدینگی» بیت کوین می‌نامد می‌گوید:
این یک انتقال استثناییِ ثروت بود.
آقای گردول این تزریق ناگهانی نقدینگی (یعنی مقدار بیت کوین موجود برای معامله که طی این دوره تا ۶۰ درصد افزایش یافت) را به‌عنوان «محرک اصلی» سقوط اخیر قیمت بیت کوین می‌داند. همزمان با کاهش قیمت بیت کوین، شاهد کاهش حجم بیت کوین معامله‌شده نیز هستیم؛ به‌طوری‌که از ۴ میلیارد دلار روزانه در دسامبر، امروز به ۱ میلیارد دلار رسیده است.
بنابراین آیا باز هم امکان دارد بیت کوین به بالاترین قیمتی که در ماه دسامبر داشت برسد؟ بخشی از این پاسخ به این بستگی دارد که در حال حاضر بیشترین بیت کوین در دست چه کسانی است و این افراد قرار است چگونه رفتار کنند.
بیت کوین در سال ۲۰۰۹ و در بحبوحه‌ی بحران مالی متولد شد و هدف از ایجاد آن این بود که ابزاری برای معامله بدون وابستگی به قدرت بانک مرکزی باشد. طرفداران بیت کوین (که در میان آنها کارشناسان کامپیوتر و فعالان سیاسی هم بودند) از وقوع چیزی خبر می‌دادند که جایگزینی برای نظام پولی فعلی و پول فیات بود.
اما با وجود پیشرفت عظیم فناوری ارزهای دیجیتال، هنوز وقوع این امر محقق نشده است. براساسِ تحقیقی که شرکت مورگان استنلی در ماه جاری منتشر کرد، فقط چهار تن از ۵۰۰ فعالِ تجارت الکترونیک در ایالات متحده در اولین سه‌ماهه‌ی سال ۲۰۱۸ ارزهای دیجیتال را پذیرفتند، این در حالی است که در آغاز سال ۲۰۱۷ سه تن از این فعالان ارز دیجیتال را پذیرفته بودند.
چین‌الایسیس پس از تحلیل تراکنش‌های تجارت الکترونیک به این نتیجه رسید که اکثریت قریب‌به‌اتفاق این تراکنش‌ها نشان می‌دهند بیت کوین‌های دریافت شده از سوی صرافی‌ها بوده است و به‌ندرت کسی بابت کالا یا خدمات صاحبان این کسب‌وکارها به آنها بیت کوین پرداخت کرده است.
می‌دانیم تعداد بیت کوین‌هایی که در نهایت می‌تواند ایجاد شود فقط ۲۱ میلیون بیت کوین است و با توجه به داده‌ها، تقریبا ۴ میلیون بیت کوین برای استخراج باقی مانده است. همان‌طور که سکه‌های فیزیکی ممکن است پشت مبلمان منزل گم شوند، بیت کوین هم از این قاعده مستثنی نیست و اگر دارندگان بیت کوین رمزعبور کیف پول آنلاین‌شان را گم کنند یا فراموش کنند، به‌راحتی مقداری از بیت کوین‌ها از دست می‌رود. داده‌های چین‌الایسیس نشان می‌دهد با احتساب این مقادیر از دست رفته، حدود ۳/۷ میلیون بیت کوین بیشتر باقی نمی‌ماند که ارزش آن با توجه به قیمت فعلی معادل ۲۸ میلیارد دلار است.
مقداری بیت کوین که توسط گروه‌هایی مانند صرافی‌ها یا بخش خدمات بازرگانی نگهداری می‌شود، در حدود ۲/۲ میلیون بیت کوین است که بین دوره‌ی دسامبر تا آوریل ثابت نگه‌داشته شد.
منتقدان بر این باورند به‌دلیل نوسان بیت کوین و فقدان پایه‌های بنیادین آن، نمی‌توان آن را به‌عنوان ذخیره‌ی ارزش قابل اعتماد دانست و احتمالا این موضوع هرگز تغییر نمی‌کند. همین امر سبب شده است یک سری فرصت‌طلب جدید به این بازار بی‌قانون وارد شوند و قانون‌گذاران هم که هنوز نمی‌دانند چگونه باید از پسِ این فضا برآیند.
پرستون بایرن (Preston Byrne) حقوقدان یک مؤسسه‌ی مالی انگلیسی و ناظر ارزهای دیجیتال می‌گوید:
کاربرد اصلی دارایی‌های دیجیتال همان احتکار کردن آنها است و همیشه به این صورت باقی خواهد ماند. به‌نظر نمی‌رسد پذیرش تجاری یا سازمانی دارایی دیجیتال محرک اصلی قیمت آن باشد.
با توجه به کاهش تعداد دارندگان بیت کوین، بسیاری از ناظران بازار احتمال می‌دهند نقطه‌ی افزایش قیمت سریع دیگری در پیش باشد. بااین‌حال می‌گویند احتمال دارد این فقط یک حرکت تصادفی از احتکار صرف یا دستکاری بازار به سوی هر چیز دیگری باشد.
دیوید جرارد، نویسنده‌ی کتاب Attack of the 50 Foot Blockchain می‌گوید:
این بازار به‌هیچ‌عنوان یک بازار منطقی نیست و باید این را به‌عنوان یک نکته‌ی مهم آویزه‌ی گوش‌مان کنیم.
او می‌افزاید:
این یک تجارت بسیار بد است و بسیار بد هم طراحی شده است… و به‌طرز شگفت‌آوری هم دستکاری شده است. هرکسی که بدون آگاهی از اینکه چطور بازارهای رمزنگاری شده دستکاری می‌شوند وارد این بازار شود، با عدم موفقیت روبه‌رو خواهد شد.
برخی اما نظر متفاوتی را ارائه می‌کنند و می‌گویند تجارت با بیت کوین نوعی هنر است، اما به‌دلیل استرس زیادی که در آن وجود دارد فرد را عصبی می‌کند و حتی می‌تواند اعتیادآور باشد. دانی ملقب به «پدر بیت کوین» موفقیت‌هایش را به تحقیق دقیق، صبر و اجتناب از خیال‌پردازی و رویابافی که جزء لاینفک معاملات روزانه است مدیون است.
اما برخی دیگر این را قبول ندارند که میلیونرهای بیت کوین واقعا هوش سرمایه‌گذاری بالایی دارند، آنها می‌گویند کار این افراد تقریبا فرقی با قمار و شرط‌بندی ندارد.
ویتالیک بوترین برنامه‌نویس روسی-کانادایی که قرارداد هوشمند مبتنی بر بلاک چین اتریوم را اختراع کرد، به تازگی به Financial Times گفت:
این کار شبیه قرعه‌کشی است که هر کس شانس بیشتری دارد در آن برنده می‌شود، اما این‌طور به‌نظر می‌رسد که به‌دلیل باهوش‌تر بودن شایسته‌ی این برنده‌شدن بوده است.
نظارت نهنگ
داده‌های چین‌الایسیس نشان می‌دهند که بازار بیت کوین از نظر توزیع ثروت انحراف پیدا کرده است. دلیلش این است که در حال حاضر تعداد کمی از سرمایه‌گذاران که در زبان محاوره‌ای به آنها نهنگ می‌گویند، بخش عمده‌ای از بازار را در اختیار دارند که با هدف اصلی بیت کوین که دموکراتیزه کردن امور مالی است منافات دارد. این موضوع مخاطراتی نیز به‌همراه دارد.
براساس آماری که چین‌الایسیس ارائه می‌دهد، به‌طور کلی در ماه آوریل حدود ۱۶۰۰ کیف پول بیت کوین (هم احتکارکنندگان و هم سرمایه‌گذاران) وجود داشت که در هر یک از آنها حداقل ۱۰۰۰ بیت کوین موجود بود. این کیف پول‌ها در مجموع حاوی ۵ میلیون بیت کوین (نزدیک به یک‌سوم از کل بیت کوین موجود) هستند. از این تعداد، کمتر از ۱۰۰ کیف پول متعلق به سرمایه‌گذاران بلندمدت است که جمعا حاوی ۱۰,۰۰۰ تا ۱۰۰,۰۰۰ بیت کوین است و با قیمت امروز ارزش آن را می‌توان جایی بین ۷۵ میلیون دلار تا ۷۵۰ میلیون دلار برآورد کرد.
آقای گردول می‌گوید:
این حجم از تمرکز ثروت بدان معناست که بیت کوین در معرض خطر نوسان قرار دارد، چرا که کمترین حرکت از سوی مردم اثر بزرگی روی بازار خواهد گذاشت.
او می‌افزاید:
بااین‌حال، وضعیت بازار بیت کوین به‌شکلی است که نوسان آن هرگز مخاطره‌آمیز‌تر از نوسانات نظام مالی فعلی نیست. چرا که بازار در بیت کوین فقط تعداد کمی از مردم با تغییرات بزرگ در ثروت دیجیتال روبه‌رو خواهند شد، اما نظام مالی فعلی بسیار گسترده‌تر است و نوسانات آن تعداد بسیار زیادی از مردم را درگیر خواهد کرد.
بااین‌حال هنوز هم برای قوی‌ترها در بازار فرصت‌هایی وجود دارد که به آنها اجازه‌ی دخالت در بازار را می‌دهد. دلیل این امر، کمبود مقررات و وجود بازارهای غیر رسمی زیاد است که سبب می‌شود ضعیف‌ترها ضرر بیشتری را متحمل شوند.
دکتر گَریک هیلمن (Garrick Hileman) سرپرست تحقیقات بلاک چین و هم‌بنیانگذار پلتفرم Mosaic.io که در زمینه‌ی «هوش بازار رمزنگاری» فعالیت دارد می‌گوید:
ایجاد موقعیت برتر برای هر نوع دارایی در بازار به معنای این است که می‌توانید در تغییر قیمت‌ها اثرگذار باشید. همیشه در هر بازار تعدادی از مالکان سطح بالا با یکدیگر ارتباط دارند، همدیگر را می‌شناسند و با هم فعالیت‌های بازار را بررسی می‌کنند.
در ماه جاری، تحلیل‌گران مورگان استنلی این نگرانی را در یک گزارش مطرح کردند:
موضوع بسیار قابل‌توجه این است که بیشتر سرمایه‌گذاران سطح بالا تمایل دارند بی‌اعتنا به حقوق مرسوم سرمایه‌گذاران، به‌سوی نقدینگیِ سریع‌تر بروند.
بااین‌حال، برخی اشاره می‌کنند که هیجان و ورود سرمایه‌های جدید به بازار سبب بالغ‌شدن زیرساخت آن شده است. البته این روند تدریجی ورود به بازار برای افرادی که می‌خواهند به‌شکلی ایمن بیت کوین را معامله کنند نوعی مزیت به‌همراه دارد.
محل انجام معاملات
خرید و فروش بیت کوین به‌شکل سنتی برای همه چالش‌برانگیز بود، به‌جز برای افرادی که درک بالایی از فناوری داشتند. بااین‌حال، هنگامی‌که تب ارزهای دیجیتال در سال گذشته به‌شکل دیوانه‌واری بالا رفت، برخی شرکت‌های مالی به‌سرعت روی این روال جدید سرمایه‌گذاری کردند و به مشتریان‌شان پیشنهاد کردند که از طریق برنامه‌های کاربردی که از آنها استفاده می‌کنند به ارزهای دیجیتال دسترسی پیدا کنند.
بسیاری از صرافی‌ها برای برطرف کردن نگرانی‌های مشتریان تلاش کرده‌اند فعالیت‌هایشان را قانونی کنند و تیم‌های بهتری برای ارائه‌ی خدمات به مشتری داشته باشند. همچنین توانسته‌اند با بهبود قابلیت‌های فناوری‌شان، کارمزد تراکنش‌ها را تا جایی که امکان دارد کاهش دهند. اما نگرانی از هک شدن هنوز به‌قوت خود پابرجاست.
مؤسسات مالی نیز در این میان در حال تاخت‌وتاز هستند. از جمله‌ی این مؤسسات می‌توان به صرافی‌های برجسته‌ی ایالات متحده که معاملات آتی انجام می‌دهند مانند CME Group و Cboe Global Markets اشاره کرد. آدنا فریدمن رئیس بازار بورس نیویورک (نزدک) هم در سال جاری اعلام کرد که این گروه در آینده خدمات خریدوفروش ارزهای دیجیتال را در برنامه‌ی کار خود دارد.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری جایگزین نیز در حال ورود به این بخش هستند. براساس داده‌های شرکت مورگان استنلی، در حال حاضر بیش از ۳/۵ میلیارد دلار دارایی‌های دیجیتال به ۲۵۰ صندوق ارزهای دیجیتال اختصاص یافته است. اگرچه به‌تازگی سرعت ایجاد صندوق‌های جدید با کاهش روبه‌رو شده است.
از سوی دیگر، یک بازار رسمی‌تر خارج از بورس نیز راه‌اندازی شده است که به‌سرعت در حال رشد است و از جانب شرکت کامبرلند که یکی از شعب شرکت معاملاتی DRW مستقر در شیکاگو است و نیز استارتاپ Goldman Sachs-backed Circle حمایت می‌شود.
کارشناسان می‌گویند بخش اعظم آینده‌ی بیت کوین به رویکردی بستگی خواهد داشت که قانون‌گذاران در پیش می‌گیرند. هیجان عجیبی در سراسر جهان وجود دارد، هر چند تا به امروز پراکنده باقی مانده است. به‌عنوان مثال نهادهای مالی آسیایی مانند توکیو (Tokyo) در حال تنظیم مقرراتی برای صرافی‌های ارز دیجیتال هستند، در حالی‌که دولت چین آنها را ممنوع کرده است. از سوی دیگر، انجمن بورس و اوراق بهادار آمریکا در ماه گذشته اعلام کرد احتمال اینکه قیمت بیت کوین دستکاری شود وجود دارد.
بانک‌ها نسبت به به ارزهای دیجیتال و شرکت‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، رفتاری محتاطانه دارند؛ زیرا نگران هستند فرایند بررسی ضدپولشویی در تراکنش‌ها کمی دشوار شود.
آقای جرارد می‌گوید:
بانک‌ها واقعا از ارزهای دیجیتال و حوزه‌ی رمزنگاری متنفرند… روزی خواهد رسید که بانک‌ها از شما مدارکی دال بر خرید و مالکیت هر ارز دیجیتالی که در اختیار دارید می‌خواهند.
آقای هیلمن پیش‌بینی می‌کند:
روزی فرا خواهد رسید که برای بیت کوین یک بازار سرمایه‌گذاری خرده‌فروشی قانونی وجود خواهد داشت. البته شاید به‌این زودی‌ها (حتی سال‌ها) اتفاق نیفتد.
گاوین براون مدرس ارشد رشته‌ی اقتصاد امور مالی در دانشگاه منچستر متروپولیتن و مدیر «بلاک چین کپیتال» می‌گوید:
از این به بعد، پذیرش گسترده‌ی بیت کوین به قانون‌گذاران، بانک مرکزی و قانون‌گذاران مالیاتی نیاز دارد تا انتقال ثروت از نظام مالی فعلی به نوع جدید آن به خوبی انجام شود.
بااین‌حال، هنوز هم افرادی هستند که به بیت کوین ایمان دارند.
خانم سانی (Sunnie) در سال ۲۰۱۴ در یک صرافی ارز دیجیتال شروع به کار کرد و بعدها در بیت کوین سرمایه‌گذاری کرد. او به‌دلیل تجربه‌ی قبلی که در ۲۰۱۶ داشت، در دسامبر سال جاری دارایی‌اش را به پول نقد تبدیل نکرد و به‌همین دلیل ضرر زیادی کرد.
سانی با ۱۰ بیت کوینی که در حال حاضر دارد و ۵۰ درصد از دارایی‌اش را تشکیل می‌دهد (این بیت کوین‌ها را زمانی خریده بود که قیمت آن ۳۰۰۰ دلار بود) هنوز هم به پتانسیل بیت کوین به‌عنوان اولین پروژه‌ای که از فناوری بلاک چین نوپا استفاده کرد ایمان دارد.
خانم سانی می‌گوید:
من ایمان دارم که بیت کوین از این دوره‌ی نوسانات شدید گذر خواهد کرد و به بقای خود ادامه خواهد داد. هنگامی‌که قیمت آن شش رقمی شود، احتمالا هر چه دارم را به پول نقد تبدیل می‌کنم و به‌طور کامل خودم را بازنشسته می‌کنم. «قیمت بیت کوین به کره ماه خواهد رسید»، شاید حتی از آن بالاتر برود.
