شاید فکر کنید این نوشته مختص کسانی است که به عنوان مشاور مالی فعالیت “حرفه‌ای” دارند. با این حال، این نوشته به کار بسیاری از ما می‌آید. دو دلیل برای این سخن وجود دارد:
۱- این نوشته حاوی مطالبی است که یک مشاور مالی باید در مورد ارزهای رمزپایه بداند تا مشتریان خود را بهتر راهنمایی کند. بنابراین، با دانستن این نکات، برای خودتان نقش یک مشاور مالی در حوزه ارزهای رمزپایه را ایفا کنید.
۲- بسیاری از ما در واقع، مشاور مالی نزدیکان خود محسوب می‌شویم. پس برای راهنمایی بهتر آشنایان، دانستن این نکات مفید است.
با ارزجو از همه چیز در حوزه ارزهای رمزپایه
از اواخر دهه ۱۹۹۰ میلادی، بحث ارزهای رمزپایه کم کم شکل گرفت. این صحبت‌ها در ابتدا بیشتر به سرگرمی شبیه بود و کمی از آن فراتر می‌رفت. با این وجود، پتانسیل موجود در این فناوری در نهایت باعث شد بسیاری از نهادها و متخصصین جریان اصلی مالی در دنیا، چشم به این ارزها بدوزند و پیگیر اتفاقات این حوزه باشند.
خالی از لطف نیست بدانید که دوقلوهای وینکلوس ابتدا به خاطر شکایت از فیسبوک برای دزدی ایده‌شان مطرح شدند و ۶۵ میلیون دلار غرامت دریافت کردند. آن‌ها بخشی از این مبلغ را بیت کوین خریدند. قیمت بیت کوین در زمان خرید آن‌ها، تنها ۱۱۰ دلار بود و در زمان نوشتن این متن (با نصف شدن ارزش آن در ۳ ماه گذشته) در حدود ۱۰٫۰۰۰ دلار است. اکنون شهرت این دو نفر به خاطر میلیاردر شدن از طریق سرمایه گذاری بر روی بیت کوین است.
با افزایش محبوبیت بیت کوین و دیگر ارزهای رمزپایه یا به اصطلاح، آلت کوین ها، هر مشاور مالی ممکن است با برخی سوالات و تصمیمات قابل توجه مشتریان خود مواجه شود. مشاوران مالی می‌توانند خطرات مربوط به این نوع ارزها را توضیح دهند و موارد مفیدی که در بررسی‌هایشان یافته‌اند را به آن‌ها توصیه کنند.
با وجود این که تصمیم‌گیری در نهایت با مشتری است، اما مشاوران مالی حداقل باید با نحوه عملکرد و خرید و فروش ارزهای رمزپایه شناخته شده، آشنا باشند. همچنین، آن‌ها باید بتوانند به مشتریان خود هرگونه مسائل مالی و حقوقی در مورد ارزهای رمزپایه را اطلاع دهند. به این ترتیب، مطالعه اخبار و مسائل حوزه ارزهای رمزپایه و داشتن اطلاعات به روز در این زمینه، ضروری خواهد بود.
ارز رمز پایه یا کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) همان گونه که از نامش مشخص است، به واحدهای پولی مجازی گفته می‌شود که با استفاده از فناوری رمزنگاری برای استفاده در معاملات و کنترل ارزش هر معامله استفاده می‌شود. بر خلاف یک بانک مرکزی که پول فیزیکی یا همان ارزهای سنتی را چاپ می‌کند، شبکه‌های ارزهای رمزپایه، به طور معمول به فناوری بلاک چین برای کنترل روند تراکنش‌ها نیاز دارند.
به طور کلی، بلاک چین یک دفترکل است که توسط شرکت‌کنندگان در بازار ارزهای رمزپایه حفظ می‌شود. به طور خلاصه، در برخی از ارزهای رمزپایه نظیر بیت کوین ، افرادی مسائل ثبت تراکنش‌ها را بر عهده دارند که به آن‌ها “ماینر” یا “استخراج کننده” گفته می‌شود و با ترفندهای اندیشیده شده، آن‌ها نیز کسب درآمد می‌کنند. هنگامی که کسی می‌خواهد تراکنشی در بلاک چین اضافه کند، این استخراج کنندگان و شرکت‌کنندگان، الگوریتم‌هایی را برای ارزیابی تراکنش پیشنهاد شده استفاده کرده و پس از اجرا و ثبت تراکنش، آن را تایید می‌کنند.
به این ترتیب، یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های ارزهای رمزپایه، غیرمتمرکز بودن آن است. غیرمتمرکز بودن به این معنی است که این نوع ارزها در اختیار هیچ کشور و دولت و نهادی به صورت خاص نیست و افرادی در سراسر دنیا در حال اداره این مجموعه می‌باشند. البته، در این میان استثناهایی نیز وجود دارد. برای مثال، ریپل با توجه به این که درصد زیادی از توکن‌هایش در اختیار شرکت اصلی است، چندان غیرمتمرکز به نظر نمی‌رسد.
در سال ۲۰۰۹، بیت کوین اولین ارز رمزپایه غیرمتمرکز بود که به صورت رسمی این بازار را به وجود آورد. از آن زمان، ارزهای رمزپایه رشد زیادی کرده‌اند. با این وجود، این رشد با دردهایی نیز همراه بوده است. بیت کوین و دیگر ارزهای رمزپایه در صرافی دیجیتال یا به عبارتی مراکز مبادلات ارزهای رمزپایه خرید و فروش می‌شوند. جالب است بدانید که تا سال ۲۰۱۳، “ام تی گاکس” (Mt. Gox) محبوب‌ترین مرکز مبادله بیتکوین تا سال ۲۰۱۳ بود. این صرافی دیجیتالی
در حال حاضر آلت کوین های بسیاری وجود دارند. برخی آلت کوین ها یا همان “آلترناتیوهای بیت کوین” رشد سریع و بسیار قابل توجهی داشته‌اند و حتی سودآوری آن‌ها نسبت به بیت کوین، ده‌ها برابر بوده است. با این وجود نمی‌توان فراموش کرد که هیچ‌کدام هنوز به اندازه بیت کوین محبوب و مقبول نیستند. به همین دلیل هم بیت کوین نسبت به آن‌ها از نظر قیمت پایدارتر و برای سرمایه گذاری با ریسک پایین‌تر است.
ارزهای رمزپایه می‌توانند در جامعه آینده نقش مهمی را ایفا کنند. با این وجود، بحث سرمایه گذاری بر روی این نوع ارزها ممکن است ریسک پذیر باشد. به ویژه اگر کسی این نوع ارزها را برای سرمایه گذاری کوتاه مدت انتخاب کند، ممکن است با شکستی سنگین مواجه شود. در تاریخچه رکود قیمت بیت کوین، ما شاهد افت ارزش ۸۷ درصدی هم بوده‌ایم. به عبارت دیگر، اگر شما در آن زمان ده میلیون تومان بر روی بیت کوین سرمایه گذاری کرده بودید، به فاصله کوتاهی سرمایه خود را برابر با یک میلیون و سیصد هزار تومان (حتی با صرف نظر از کارمزد صرافی‌های دیجیتال) می‌یافتید.
با این وجود، برخی تنها با صبر پیشه کردن توانسته‌اند سرمایه خود را به صورت چشمگیری افزایش دهند. باز هم برای نمونه، اگر شما در ابتدای سال ۲۰۱۷، ده میلیون تومان بر روی بیت کوین سرمایه گذاری کرده بودید، در ماه دسامبر (آخرین ماه سال) سرمایه‌تان دویست میلیون تومان بود. در سال ۲۰۱۷، برخی از آلت کوین ها، شرایطی به مراتب بهتر از بیت کوین هم داشتند.
به هر صورت، به عنوان یک مشاور مالی باید در درجه اول، خودتان و سپس، مشتریتان از ریسک این سرمایه گذاری کاملا مطلع باشید. در ادامه به مزایا و معایب ارزهای رمزپایه می‌پردازیم. توجه داشته باشید که این مزایا و معایب به صورت کلی است و ممکن است برخی ارزهای رمزپایه از این حالات مستثنا باشند.
برخی از مزایای ارزشمند ارزهای رمزپایه به طور کلی عبارتند از:
عدم امکان جعل: بر خلاف ارزهای فیزیکی، امکان جعل ارزهای رمزپایه وجود ندارد. همچنین، امکان برگشت تراکنش غیرممکن است و نمی‌توان ارز انتقال داده شده را پس گرفت (مگر این که شخص گیرنده تصمیم بگیرد آن را برگرداند).
تراکنش بدون دخالت شخص ثالث: تراکنش‌های ارزهای رمزپایه به هیچ‌گونه تایید شخص ثالث (مانند بانک‌ها و موسسات مالی) حل و فصل می‌شوند.
هزینه بسیار ناچیز: تراکنش ارزهای رمزپایه هیچ هزینه‌ای به جز پاداش استخراج کنندگان برای انجام در بر ندارند. این هزینه استخراج هم معمولا در مقایسه با انتقال پول از طریق بانک، بسیار ناچیز و قابل چشم‌پوشی است.
سرعت تراکنش: در حالی که انتقال بین‌المللی پول از طریق بانک‌ها و موسسات مالی ممکن است چند روز زمان ببرد، ارزهای رمزپایه به سرعت آن را انجام می‌دهند. اینن سرعت انتقال در برخی آلت کوین ها تا ۳ ثانیه هم کاهش یافته است.
برخی از معایب ارزهای رمزپایه عبارتند از:
بدون امنیت: البته دنیای ارزهای رمزپایه هم با کلاهبرداری و هک مواجه می‌شود که در این موارد، سهل انگاری کاربر یا اپراتور باعث این مسئله می‌شود. ارزهای رمزپایه می‌توانند به صورت الکترونیکی به سرقت بروند.
مقیاس پذیری: پرسش‌های زیادی در مورد مقیاس پذیری ارزهای رمزپایه در سطح فنی وجود دارد. شاید با پاسخ به این پرسش‌ها، آن‌ها بتوانند جایگزین کارت‌های اعتباری شوند.
کاربرد عملی: هنوز تعداد مکان‌ها و شرکت‌هایی که بیت کوین یا دیگر ارزهای رمزپایه را بپذیرند، کم است. یکی از دلایل مهم این امر، نوسانات زیاد این‌گونه ارزها است. به هر صورت، با افزایش این مراکز، ارزهای رمزپایه به جز سرمایه گذاری، کاربرد عملی هم پیدا خواهند کرد.