آیا بلاک چین رو به افول است؟

نقش بلاک چین در استارتاپ ها چیست؟

احتمالا تا به حال اصطلاح پیووت یا همان چرخش به گوشتان خورده است. پیووت در مورد استارتاپ ها امری معمول است. زمانی که یک استارتاپ پس از همه تلاش ها به شکست می انجامد یا سرمایه برای ادامه کار تمام می شود، معمولا استارتاپ ها به تغییرات می اندیشند. وقتی بلاک چین را با فناوری های دیگری که در پیشبرد اهداف استارتاپ ها نقش داشتند مقایسه می کنیم، متوجه می شویم که بلاک چین نسبت به همه آن فناوری ها، نقش سریع تر و پر رنگ تری داشته است. در زمانی نزدیک به دو سال قبل، شرکت های بلاک چینی سرمایه های کلانی را به خود جذب کردند. ICO هایی با این شرکت ها سروکار داشتند که فعالیتشان مانند فعالیت میری بود. در حقیقت می توان گفت صنعتی شکل گرفت شامل پروژه های بسیار متعدد. این پروژه ها در مراخل اولیه قرار داشتند و بدون این که محصول برای فروش یا خدمتی برای ارائه داشته باشند، در اولین مرحله با جذب سرمایه شروع کرده بودند.
در چند سال گذشته بسیاری بلاک چین را خدای حلال مشکلات می دانستند. بلاک چین در آمار و اطلاعات مربوط به آن، زنجیره های تامین، مسائل مربوط به بی خانمانی، گزارشات پزشکی و… نقش گسترده ای داشت. مثلا شرکت برگر کینگ برای صنعت مربوط به غذا و امثال آن، نگاهی میتنی بر حل مسائل با بلاک چین داشت.

مسئله مهم این است که اکثر پروژه ها از جمله پروژه ذکر شده، پس از گذشت مدتی قدرت و اعتبار خود را از دست دادند. آن چه بسیار بد و غم انگیز بود این بود که بسیاری از پروزه های فعال در زمینه بلاک چین، کلاهبردار و غیر قانونی از آب درآمدند. البته نمی توان منکر پروژه های قانونی زیادی شد که مبتنی بر بلاک چین فعالیت کردند. هر چند از پروزه های قانونی گفته شده نیز تعداد کمی توانستند به موفقیت برسند.
در مقاله ای از گارتنر اصطلاح ” فرسودگی مربوط به بلاک چین” را مشاهده می کنیم. گان میلر نیز معتقد است که بلاک چین در حال خارج شدن از رده می باشد. او هم چنین می گوید بلاک چین نیز مانند دیگر فناوری های نوظهور، ویژگی های منفی ای دارد که آرام آرام مشخص می شود. گان میلر موسس AVA LABS است. او هم چنین در دانشگاه های مختلف به تدریس علوم کامپیوتر می پردازد.

بیت کوین و بلاک چین

علیرغم تمام حرف و سخن ها، بیت کوین رمزارز قدرت مندی است و هم چنان به پیش می رود. بیت کوین نوسان های قیمت زیادی را پشت سر گذاشته اما هم چنان چنان در دوران اوج خود به سر می برد. تاثیر بیت کوین بر جامعه به راحتی قابل مشاهده است. تبادل بیت کوین و نگه داری آن تاثیر بسیاری بر صنعت داشته است. این امر برای دبگر روزارزها نیز مطرح است. اما بیش از همه بیت کوین تاثیر گذار است. در مسیر استفاده از بلاک چین برای کاربردهای مهم و پیچیده  از جمله رمزارزهایی مثل بیت کوین، یک مشکل وجود دارد. مشکل گفته شده ضعفی است که در ساختار و فناوری بلاک چین مشاهده می شود.

مشکل چیست؟

بلاک چین در واقع یک دفتر مرکزی ایجاد می کند که داده ها در آن وجود دارند. بلاک چین تحت نفوذ یک بخش کنترلی نیست. تعریف گفته شده در واقع مهم ترین شکل معرفی بلاک چین و تبلیغ برای آن است.
در این فناوری سیستم های رمزگذاری به کار رفته که سرعت آن ها پایین است. اتریوم رمزارزی است که از اولین رمزارزهای فعال به شمار می آید. رمزارز گفته شده کاملا کند است و از این نظر راضی کننده نیست. اتریوم از پلتفرم هایی است که رویکرد ICO را گسترش داد.
گفته می شود پروژه هایی که به صورت غیر متمرکز فعالیت می کنند سهم بسیار پایینی از روش ها و رویکردهای بلاک چین دارند. طبق آخرین آمار، فناوری بلاک چین، ۳ درصد در بازار سهم دارد.

آیا تعداد پروژه های موفق و کاربردگرا با بلاک چین قابل توجه است؟

تعدادی از پروژه ها راه دیگری را در پیش گرفته اند. آن ها همان روش بیت کوین را درپیش می گیرند اما خواهان سرعت و آسانی عملیات هستند. بدین ترتیب از برخی قسمت ها صرف نظر می کنند. در این پروژه ها از یک سیستم مرکزی برای کنترل عملیات استفاده می شود که قوانین بلاک چین را زیر پا می گذارد.
آپولین بلاندین که در کمبریج و در بخش خدمات مالی مشغول به کار است، بلاک چین را پروژه ای با کاربردهای واقعی پایین می داند. آپولین هنگامی که صحبت از پروژه هایی با سیستم مرکزی کنترل درمیان است، از عبارت “میم بلاکچین MEME ” استفاده می کند. این در واقع کم انگاشتن و تمسخری برای بلاک چین است.

پروژه های بلاک چین کاریکاتوری در حال شکل گیری است. دلیل اقبال این پروژه ها، تمایل مردم به کسب ثروت و سرمایه گذاری های بزرگ در مسیرهای مطمئن است. البته الان می توان به حبابی در مورد بلاک چین اشاره کرد که ترکیده است و مردم بیشتر به ماهیت و اهداف آن می اندیشند.

تجربه نه چندان خوب دانا کینویل از بلاک چین

او مسئول شهرداری ساوث برلینگتون است. چندی پیش فردی با او تماس گرفته و به عنوان یک خبر مسرت بخش اعلام کرد که میتواند سیستمی به وی پیشنهاد دهد تا آمار مربوط به همه املاک شهر را بر بستر بلاک چین داشته باشد. داناکینویل به عنوان شهردار شهری که همیشه پیشتاز تکنولوژی بوده این ایده را پذیرفت.
استارتاپ ی که در مورد آن صحبت می کنیم PROPY است که توانست بیش از ۱۵ میلیون دلار در سال ۲۰۱۷ به دست آورد. گروه پشتیبان و مجری این استارتاپ ارتباطات خوبی با دولتمردان نیز برقرار کرده بودند. آن ها حتی به اصلاح قوانین در راستای اجرای بهتر بلاک چین می اندیشیدند. کار مربوطه انجام شد، آمار املاک در بلاک چین ثبت شد و یک معامله نیز انجام گرفت.
کینویل طبق گفته های مدیران استارتاپ، معتقد بود که بلاک چین یک راه حل امن تر، سریع تر و پیشرفته تر برای امور املاک و مستغلات است. اما متاسفانه پس از گذشت مدت زمان کمی، نقص های این سیستم مشخص شد.

بسیاری از ویژگی های بلاک چین را در سیستم های سنتی نیز می توان داشت

بالاخره نسخه نهایی PROPY آماده شد. کینویل به معنای واقعی کلمه غافلگیر شده بود! این آن چیزی نبود که او می خواست. او با نرم افزار قبلی خودش خیلی راحت تر کار می کرد. همه گزینه های کاربردی و لازم در نرم افزار قدیمی وجود داشت. کینویل عادت کرده بود سندها را به هم لینک دهد و مرتبط کند اما در PROPY خبری از این امکان نبود! پلتفرم جدید بر بستر بلاک چین طراحی شده بود و ساختاری مشابه اتریوم داشت. کینویل با برنامه قبلی خودش خیلی راحت به اموراتش می رسید و در صورت بروز مشکل کافی بود تا یک تماس با پشتیبانی بگیرد. با این حال قرار بر این شد که او مدتی با پلتفرم جدید کار کند تا نقاط قوت و ضعف آن مشخص شود.
او در این مورد گفت:” می گویند بلاک چین قرار است کارهای جدید و مثبتی برای ما انجام دهد. اما من هیچ تغییر مثبتی نمی بینم. ما با استفاده از سیستم های قبلی و با فکس و ایمیل کارهایمان را به خوبی، با سرعت و امنیت کافی انجام می دهیم”.

کلیه اطلاعات شهر مذکور روی ۳ سرور ذخیره می شود و کینویل از هر سند، یک نسخه به عنوان پشتیبان نزد خود نگه می دارد. او معتقد است وقتی سند را روی برگه و به صورت چاپ شده می بیند خیالش راحت تر است. در هر صورت به نظر می رسد که کینویل تمایلی به خرید PROPY و استفاده از ان ندارد. سیستم مورد استفاده قبلی نیازهایش را مرتفع می کند و ضمنا کار کردن با آن کاملا راحت و بی دردسر است.

چرا برخی مواقع بلاک چین نمی تواند برخی کاربردهایش را اجرا کند؟

موسس پراپی، ناتالیا کاراینوا در این مورد می گوید:” در یکی از دیگر شهرهای درمونت، پراپی در حال طی کردن یک دوره ی موقتی و آزمایشی است. این شهر قبلا هیچ گونه سیستم مشابه ی نداشته حتی تاکنون سیستم مبتنی بر کامپیوتر نیز نداشته است.
ناتالیا گفته است قدیمی بودن سیستم های کامپیوتر، قوانین محلی سخت گیرانه و مسائل مربوط به حریم خصوصی، اجازه اجرای همه توانایی های بلاک چین را نمی دهد. این ها همان دلایلی هستند که باعث می شود در همه کاربردهای دولتی و سازمانی بلاک چین نتواند خودش را ثابت کند. ناتالیا و دوستانش هم چنان مشغول راه اندازی و توسعه سیستمی هستند که در زمینه معاملات املاک به خوبی کار کند. این سیستم هم بر بستر بلاک چین اجرا می شود. این بار گروه ترجیح داده است بدون بازاریابی و تبلیغات کارش را پیش ببرد.

تغییر دیدگاه در مورد بلاک چین

کاراینوا در این باره می گوید :” سال ۲۰۱۷ کافی بود اسم بلاک چین را بیاورید و بعد تماشا کنید که چگونه افراد به سمت شما جذب می شوند. اکنون ما در جلسات خود، مخصوصا جلسه با سرمایه گذارانی که به شکل سنتی کار می کنند، کلمه بلاک چین را به کار نمی بریم”.
اندرو استیونز از تحلیل گران گارتنر است. او هم چنین یکی از نویسندگان مقاله فرسودگی بلاک چین است. برای مدتی بلاک چین به عنوان دوای همه دردهای تکنولوژی پذیرفته شده بود. استیونز و دوستانش به بررسی پروژه هایی پرداختند که روی زنجیره تامین کار می کردند. در این پروژه ها برای کنترل و پیگیری کالاهای تقلبی از بلاک چین استفاده می شد. استیونز به این نتیجه رسید که احتمالا ۹۰ درصد از پروزه های گفته شده، در نهایت بی نتیجه خواهد ماند.

طرفداران و فعالان بلاک چین با وجود تلاش های زیاد، به نتیجه خوبی نرسیدند. آن ها پس از مشاهده شکست یا توقف پروژه ها دریافتند که بلاک چین برای زنجیره تامین راه حل مناسب و کاملی نیست. زنجیره تامین، پیچیدگی های زیادی دارد و بلاک چین از پس آن برنمی آید. استیونز گفته بود در پروژه های مربوط به زنجیره تامین، بلاک چین آن چنان که باید ظاهر نشده است.

اما هنوز هم بلاک چین فواید خود را دارد

استیونز می گوید با وجود همه نقص و کمبودها، هنوز هم بلاک چین رویکرد مثبتی است. بلاک چین می تواند به مرور زمان افراد و موسساتی را که به فناوری اعتماد ندارند، به داخل گود تکنولوژی هدایت کند. سال های اولیه که اینترنت ظهور پیدا کرده بود هیچ کس اطمینان نداشت که این پروژه موفق می شود. می توان وضعیت الان بلاک چین را با وضعیت آن سال های اینترنت مقایسه کرد.
حتی اگر این گونه فکر کنیم که در حال حاضر پروژه ها فقط هدف جذب سرمایه دارند باز هم این باعث می شود سازمان های سنتی و قشر سنت گرا از لاک خود درآیند. بلاک چین باعث شده افراد بیشتر به فناوری فکر کنند و بروکراسی های سنتی کاهش یابد. افراد با تفکر در مورد بلاک چین و راه حل هایش، به شکلی به فناوری نگاه می کنند و ورود به آن را بررسی می کنند که بیش از این بی سابقه بوده است.

IBM و بلاک چین

همان طور که می دانید IBM سرمایه گذاری های بزرگی دارد. بخش بسیار کمی از این سرمایه گذاری ها با بلاک چین سروکار دارد. بلاندین از محققان کمبریج است. او به فعالیت های IBM به عنوان یک غول فناوری در زمینه بلاک چین اشاره می کند. بیش از هزار نفر برای اجرای پروژه های بلاک چین توسط IBM استخدام شده اند. مثلا IBM TRUST FOOD که به همکاری والمارت توسعه یافته است، در حال حاضر ردگیری کاهو و محصولات این چنینی را پیگیری می کند.

TRADELENS پروژه ای است که MAERSK و همکارانش که از فعالان صنعت هستند در دست اجرا دارند. این پروژه بر اشتراک داده ها متمرکز است. در این پروژه ۴ شرکت از ۵ شرکت بزرگ فعال در زمینه حمل و نقل را به همکاری دعوت شده اند. دعوتی که پذیرفته شد.

جری کومو مدیر بلاک چین IBM است. او می گوید اگر فکر کنیم که می توان با بلاک چین داده ها را کنترل و ردگیری کرد، این یک تفکر اشتباه است. اکنون برنامه های بسیار متعددی برای این منظور وجود دارد. اما اگر در زنجیره تامین مشکلی مانند درگیری پیش بیاید مثلا توزیع کننده و بازاریابش با هم به مشکل بخورند، با استفاده از گزارش های ثبت شده در بلاک چین می توان آن را حل کرد.
بلاک چین برای رسیدن به همه این اهداف طراحی شده، اما طبیعی است که هنوز با چالش هایی رو به روست. می توان گفت بلاک چین در روزهای ابتدایی قرار دارد.
مدیر بلاک چین IBM می گوید پیاده سازی بلاک چین در پروژه هایی که شرکت های زیادی درگیر هستند کار مشکلی است. او می گوید اگر پروژه ای را شروع کنید که ۳۰ شرکت در آن حصور دارند و کارها با بلاک چین پیش می رود، مطمئن باشید که با همه آن ۳۰ شرکت درگیر می شوید.
مدیر بلاک چین در IBM  می گوید بهتر است از بلاک چین به عنوان بخشی از سیستم استفاده کنیم که از کاربردهای مفیدش استفاده کرده و جلوی ناکارآمدی هایش را بگیریم. در این شکل استفاده مشتریان می توانند از کاربردهای بلاک چین مانند کاربردهای اولیه و مسائل مربوط به رمزنگاری استفاده کنند.

بلاک چین و اتحاد شرکت ها

پروزه های مبتنی بر بلاک چین اکثرا با چالش هایی رو به رو می شوند. یکی از این چالش ها حل مشکلات و حفظ تعادل میان سازمان ها و شرکت هاست. با لیبرا، رمزارز فیسبوک آشنا هستید. اخیرا اعلام شده که یک چهارم از اعضاء، آن ها را ترک نموده اند. از همین پروژه می توان به عنوان مثالی برای چالش های بلاک چین نام برد. سرنوشت این پروژه به زودی مشخص خواهد شد و بهتر می توان نقش بلاک چین در اتحاد شرکت ها را بررسی کرد.

COLU و بلاک چین

COLU نمونه خوبی برای کار بر روی بلاک چین به حساب می آید. ارز دیجیتال از اصلی ترین فعالیت هایی است که کاربرد بلاک چین در آن مشخص است. در این سیستم افراد برای انجام کارهایشان توکن دریافت کرده و می توانستند به خرید مایحتاج خود با ان توکن بپردازند. شرکت ها و کسب و کارها نیز مخارج خود مانند قبوض، مالیات و… را می توانند با توکن ها پرداخت نمایند. در نتیجه این فعالیت سرمایه گذاری پایداری با توکن ها ایجاد شد. امروزه نمونه های کمی از کاربرد کولو را در شهرهای گوناگون می بینیم. این میزان کاربرد کمتر از آن چیزی است که انتظار می رفت.

۲ مانع مهم بر سر راه بلاک چین، فناوری و قانون هستند

همان طور که گفتیم میری از اولین افرادی بود که با بلاک چین کار کرد. او پروژه های متعددی را با هدف توسعه و بهینه سازی بیت کوین در کارنامه خود دارد. او سعی کرده بود با ابزارهای مبتنی بر اتریوم به خوبی کار کند و توکن های اختصاصی با آن ها بسازد. او توکن هایی می خواست که با توکن اصلی به نام CLN قابلیت تبادل داشته باشند.
میری ایده ی خود را زمانی توسعه داد که زمان اوج رمز ارزها بود. فرآیند ICO برای او و تیمش بسیار جذاب بود. جذب سرمایه ۲۰ میلیون دلاری از سرتاسر جهان او و تیمش را شگفت زده کرده بود.
مسیر جذاب و نوین میری و تیمش، با روزهای سخت مواجه شد. قانون گذاران آمریکایی با دلایل مختلف، سنگ اندازی هایشان را شروع کردند. قوانین ایجاد شده که قوانین محکمی هم به حساب نمی آمد، باعث شد به سرعت از تعداد سرمایه گذارهای آمریکایی کم شود و شرکت کم فعالیت شود. شرکت های فعال دیگر نیز وضعیتی مشابه داشتند. قوانین بین المللی نیز کار را سخت تر می کرد. شرکت با درگیری های بسیاری رو به رو شد. میری می گوید هدف کولو داشتن یک سیستم غیرمتمرکز است که با راهکارهای کنترلی و امن به ثبات معاملات کمک کند.

علاوه بر قانون خود فناوری هم عامل دیگری است که از موانع توسعه کولو بود. میری می گوید در انتخاب اتریوم اشتباه کرده است. اتریوم برای تراکنش های هزاران کاربر و شرکت به اندازه کافی قوی نیست. میری معتقد است فناوری هنوز آماده نیست که چنین کاربردهای گسترده ای را پوشش دهد.علاقه و پیگیری های میری نتوانست با چالش ها مقابله کند. او گفته بود:” شاید بهتر است همین کار را با استفاده از آمازون و پلتفرم های مناسب تر ادامه داد”.

درگیری ها با کولو افزایش یافت و نقش بلاک چین کمرنگ و کمرنگ تر شد. اقبال عمومی پایین آمد. میری و وکلایش تصمیم گرفتند برای جلوگیری از دردسرهای بیشتر، توکن های کاربران را به آن ها برگردانند. توکن هایی هم که توزیع نشده بودند به دارایی های خود شرکت تبدیل گشتند.

و اما هم چنان امیدوار

میری هم چنان به آینده ی این سیستم امیدوارانه نگاه می کند. او گفته بود:” شکی ندارم که بلاک چین تغییرات عظیم و مثبتی در سیستم های جهانی ایجاد می کند. البته تا ان زمان فاصله زیادی داریم. ما دست از تلاش برنخواهیم داشت”