اقتصاد و بازار سهام همیشه قفل نخواهد ماند و سرمایه گذارانی که این نکته را جدی نگیرند، با ضرر مواجه خواهند شد. معرکه رشد تولید ناخالص داخلی و تعداد استخدامها در ترکیب با صورت زشت بازار تخریب شده سهام بسیاری از واحدهای تجاری در مجموع همگی بازار را به حالت خرسی بدل کردند. ترس از رشد تورم و تنشهای تجاری در میان سیل فزاینده جرمهای اقتصادی شکلی فزاینده در بازار گاوی آمریکا به خود گرفت؛ تا حدی که طی ۱۰ سال گذشته هیچ تحرک ملموسی در این بازار رخ نداد. اما سوال اینجاست که کدام یک از شرکتها و بنگاههای اقتصادی میتوانند وضعیت بازار قعلی را تغییر داده و آن را از این بد بینی نجات دهند؟ برای پاسخ به این سوال، نشریه فورچیون آمریکا میزگردی با بزرگان اقتصاد و سرمایه گذاران مطرح در این کشور شکل داد که گزارش حاصل از آن را در متن حاضر ملاحظه میفرمایید.
در میزگرد امسال کسانی همچون لوری کیت، مدیر بازار سهام در شرکت سرمایه گذاری پارناسوس شرکت داشته که مدیریت سرمایه ۲۸ میلیارد دلاری این شرکت را بر عهده دارد. همچنین جان لاینهان، مدیر سرمایه گذاری شرکت T. Rowe Price که سرمایه آن به بیش از ۱٫۱ تریلون دلارمیرسد نیز در این میزگرد شرکت داشته است. کاترین وود، مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری ARK Invest از دیگر شرکت کنندگان است. کیت وارن، مدیر استراتژیک سرمایه گذاری بخش خدمات مالی شرکت Edward Jonesو «اد سیم»، بنیانگذار شرکت Boldstart Ventures که تخصص آن در سرمایه گذاری در بخش زیر ساختهای تکنولوژی محور و توسعه نرم افزاری است نیز از حاضرین در این میزگرد به حساب میآیند. سخنان افراد مذکور در ادامه تقدیم حضورتان میگردد:
*با توجه به رشد قوی اقتصادی و کاهش بیکاری، ادعای رسیدن به اوج شکوفایی اقتصادی، ادعایی واهی نیست. بعد از آن چه خواهد شد؟ آیا با رکود همراه با شیب ملایم مواجه خواهیم شد یا رشد اقتصادی همچنان ادامه خواهد داشت؟
کیت وارن: احتمالا ما در نقطه اوج نرخ رشد قرار گرفتهایم. یعنی درست مانند شرایط سه ماهه دوم سال جاری شاهد نرخ رشد بالای ۴% هستیم. اما بسیاری از فاکتورهایی که منجر به حفظ رشد اقتصادی شده و یا منجر به حفظ نرخ بیکاری فعلی شدهاند همچنان بر سر جای خود باقی هستند. انتظار ما این است که با قدرت گرفتن تعرفه های مالیاتی، میزان رشد کمی کند شود.
*آیا شما برای اعمال تغییرات تدریجی، اصلاحات مشخصی در دستور کار خود دارید؟
وارن: از آنجا که ما دیر وارد میدان شدهایم، باید ابتدا درآمدهای خود را ثابت کنیم تا بتوانیم از این طریق در برابر نوسانات بازار پایداری کنیم. در بخش سهام، من شرکتهایی را ترجیح میدهم که قدرت قیمت گذاری در بازار را دارند. ما شاهد فشار وارد آمده از افزایش هزینههای ناشی از تعرفهها هستیم که منجر به ایجاد کمبودها و تنگناها در اقتصاد شده است. شرکتهایی که میتوانند از گردنه صعب العبور هزینههای بالاتر عبور کنند، آنهایی هستند که در چنین شرایطی خود را بیشتر با شرایط وفق دهند. به عنوان مثال در فضای پزشکی، ما شرکت دارو سازی نووارتیس را داریم که توانایی افزایش قیمتها را دارد؛ البته این در حالیست که ما نگرانیهایی هم در خصوص رعایت مقررات موجود توسط این شرکت هم هستیم.
جان لاینهان: بازارهای گاوی نوعا بر اثر عمر طولانی از بین نخواهند رفت. بلکه عامل اصلی مرگ این بازارها پس رفت و یا اضطراب احتمالی وارد شده به آنهاست. ما فکر میکنیم که دلیل طول عمر این نوع بازارها، ایجاد تعادل در قیمت سهام است. در حقیقت همین حالا هم ما جذب بازار سهام شرکتهای قدرتمندتری شدهایم که فکر میکنیم بازار به اندازه کافی به سهام آنها بها نداده است. اما اگر فکر میکنیم که بازار در سال آینده با افول مواجه نخواهد شد، با این حساب برخی فرصتهای خوب پیش روی ما قرار دارند. مثلا شرکت «اینترنشنال پیپر» که سهام آن تقریبا پنج درصد رشد داشته، قدرت زیادی را در دست دارد.
یکی از موارد دیگر از این دست شرکت ها، شنهای لاس وگلاس (las Vegas Sands) است که از رشد خیلی قابل توجهی برخوردار بوده و مقر آن هم در ماکائو و سنگاپور است. اما بسیاری از سهامداران نیز نگران شرایط موجود در چین هستند.
*شما در سخنان خود به اندیشههای محتکرانه هم اشاره داشتهاید. بگذارید این سوال را مطرح کنیم: آیا فکر میکنید ارزیابیهای شما از قیمتهای موجود فاصله زیادی دارد؟
اد سیم: از منظر ریسک سرمایه باید بگویم که من از سال ۱۹۹۶ مشغول فعالیتهای تجاری بوده ام و در این مدت شاهد افزایش بیش از حد قیمت ها نیز بوده ام. میان سرمایه هزینه شده در بازار در این اواخر واقعا وحشتناک بوده است. یعنی بیش از ۱۱۰۰ میلیون دلار افزایش در میان دستکم نیمی از سرمایه کل ۲۸ میلیارد دلاری و این میزان نشان دهنده ریسک سرمایه گذاری داخلی در سه ماهه سوم سال جاری میلادی است. پس ما شاهد افزایش ۱۵ تا ۲۰ مرتبهای قیمت سهام در سال ۲۰۱۹ خواهیم بود که همین موضوع مرا نگران میکند. به نظر من این نشانه احتکار در بازار است. و من میترسم که این مساله در سال ۲۰۲۰ نیز ادامه یابد.
*آیا عرضه اولیه سهام در بازار نیز با افزایش قیمت مواجه خواهد شد؟
کاترین وود: در بازارهای عمومی، شاهد حرکت به سمت اتخاذ استراتژی های انفعالی هستیم. همچنین همزمان، تحقیقاتی هم در زمینه نوآوری در فضای خصوصی و دنیای پیش از بازارهای عمومی انجام شده است. شما شاهد انبوهی از این ازدحام در دنیای بخش خصوصی هستید. بنابراین ما فکر میکنیم که بخش عمده کم ارزش گذاری شدن هر بازار سهام به نوآوری در بازار سهام بازار عمومی باز میگردد. ما شاهد بسیاری از موارد عرضه اولیه سهام هستیم که با شکست مواجه شدهاند و دلیل آن هم وجود یک یا دو جهش عمده در فضای خصوصی بوده است. اما ما شاهد بسیاری از معاملات غیر قابل قبول در فضای عمومی هستیم.
وقتی من این جملات را بیان میکنم بسیاری از مردم مرا به سخره میگیرند. اما به عنوان مثال شرکت تسلا که ما فکر میکنیم از سابقه زیادی برخوردار است در ابتدا کار خود را به عنوان یک شرکت خدماتی آغاز کرد. اما اکنون سود این شرکت دو برابر شده یعنی فروش این شرکت از حدود ۲۰ میلیون دلار به ۴۵ میلیون دلار افزایش یافته است. تا زمانیکه ماهیت تجاری تسلا به صورت خصوصی باقی بماند، ارزش سهام آن نیز بیشتر خواهد شد.
*همه شما به دنبال فاکتورهایی هستید که بیشترین راندمان را به همراه خود می آورند، در حالیکه توجهی به اقتصاد ندارید.
لوری کیت: برای ما این موضوع بسیار مهم است که فاکتورهای زیست محیطی، اجتماعی و مدیریت را در نظر بگیریم. ما هیچ وقت سرمایه را در شرکتی هزینه نمیکنیم که تنها از سابقه طولانی برخوردار باشد. همچنین، اگر تنها فاکتور مثبت آن شرکت، سابقه طولانی مدت حضور آن در بازار آن هم بدون داشتن ریشههای تجاری موثر باشد، هیچگاه بر روی سرمایه گذاری در آن شرکت تمرکز نخواهیم کرد. همه ما در واقع به ایده های مربوط به اصول و راندمان به صورت همزمان اعتقاد داریم.
به صورت تاریخی، سرمایه گذاری بر روی سابقه یک شرکت به این معناست که شرکتهایی را مورد غربال گری قرار دهیم که بازیگران بدی در صحنه تجاری هستند و در زمینه تولید الکل، تنباکو، انرژی هستهای، قمار بازی و ساخت تسلیحات فعالیت دارند. اما امروز همه ما به این نتیجه رسیدهایم که تاکید مثبت بر روی فاکتورهای EGS(فاکتورهای محیط زیست، مدیریت و اجتماعی) تاثیر مادی بلند مدتی بر روی راندمان یک شرکت در پی خواهد داشت.
*تسلا هم اکنون به عنوان یک شرکت پایدار و قدرتمند به حساب میآید، چرا این شرکت فاکتورهای زیست محیطی را در مرکز ماموریت خود قرار داده است. اما در مورد مدیریت عاقلانه مشکلاتی دارد…؟
وارن: ما از الگوی تسلا پیروی نمیکنیم. یکی از دلایل این کار هم وجود بدهیهای سنگین این شرکت است. تا زمانیکه این شرکت سرمایه پذیری مناسبی نداشته باشد به سمت آن نخواهیم رفت. به طور کلی در خصوص شرکتها باید گفت که ما پیش از اینکه به ویژگیهای دیگر آنها نگاه کنیم، به رتبه اعتباری آنها چشم خواهیم دوخت. ما چندان به دنبال سود زیاد ناشی از فعالیت این شرکتها نیستیم. بلکه به دنبال فاکتورهای مربوط به ثبات مالی در آنها هستیم. چراکه این امر، کار را ساده تر و روشن تر میسازد.
وود: آنچه ما در افق فکری مدیران خلاق و بزرگی چون جف بزوس، استیو جابز یا الون ماسک میبینیم، رفتاری زاییده از دوری از نا امیدی و کوته فکری در خصوص تسهیم بازار است. آنها آنچه ما درک میکنیم را درک نمیکردند.
اگر شما نگاهی به خود مبحث سرمایه گذاری بیندازید، تسلا ظرف مدت سه سال به یک شرکت برتر در زمینه تکنولوژی تولید کارتهای اعتباری، تولید باتری و جمع آوری دادهها تبدیل شد.
*کاترین، بزرگترین تغییرات در زمینه فناوری که طی دو سال آینده در انتظار شرکتها خواهد بود چه مواردی هستند؟
وود: ما سهام شرکتها را بر پایه ابداعات تخریب کننده تنظیم کردهایم. این تمام کاری است که ما انجام دادهایم. اما اکنون پنج پلتفرم چند تریلیون دلاری هم هستند که درگیر آنها هستیم. از این میان میتوان به پروژه ژنوم DNA و دیگر پروژههایی از این دست اشاره کرد. در زمینه روباتیک نیز میتوان به موتورهای توربو شارژ اشاره کرد که شرکت Teradyne در حال کار بر روی آن است. در زمینه ذخیره انرژی هم قطعا میتوان تسلا را مثال زد. اما در زمینه هوش مصنوعی نیز میتوان شرکت Nvidia را مثال زد. پس از اینها نیز باید به سراغ تکنولوژی بلاک چین رفت.
این پلتفرمهای نامبرده همگی به معنای واقعی کلمه در حال ظهور هستند. شما میتوانید نمونههایی از آنها را حتی در تاکسیها نیز ببینید. اتومبیلهای خودران در حقیقت همان رباتها هستند که بر اساس همان هوش مصنوعی کار میکنند. برای این گونه از فناوریها، چین بهترین بازار جهان به حساب میآید. سیستم عامل بایدو از سوی دولت چین به عنوان سیستم عامل برگزیده برای نصب بر روی خودروهای خودران انتخاب شده است.
*اخیرا نگرانی هایی در خصوص کاهش رشد اقتصادی چین نیز به وجود آمده است. کیت، نظر تو در خصوص چین چیست؟
وارن: بازارهای رو به ظهور نشان دهنده تمامی المانهای بازار خرسی هستند. بنابراین هر زمان قیمت هر چیزی ۲۰ درصد افزایش پیدا کرد، شما باید بگویید: آیا قیمت ها بیشتر خواهد شد و یا ارزانتر؟
بسیاری از مردم به دنبال کشورهایی مانند آرژانتین یا ترکیه میگردند و میگویند: اوه، تمامی بازارهای نو ظهور شبیه اینها هستند. پس تمامی بازارهای نو ظهور بیشتر به سمت چین زدگی حرکت کرده و فناوری محور شدهاند. و اگر دیدید که این رشد قیمت همچنان ادامه دارد، پس به نظر میرسد بازارهای نو ظهور فرصتی خوب برای شما به حساب آیند. پس شما نگرانی چندانی در این خصوص ندارید که قیمتها در زمان کوتاه تغییر کنند. پیشنهاد ما این است که سرمایه خود را در دست خود نگه دارید. بسیاری از مردم در مورد تعرفهها و تجارت بسیار بد بین هستند. آنها به شکلی واگیردار از انجام چنین فعالیت هایی نگران میشوند. همه چیزهایی که شما نیاز دارید، خبر خوبی است، و احتمالا شما با یک بازده بسیار سریع و عملکرد بسیار بهتر قیمت مواجه خواهید شد.
*تهدیدات و خطرهایی که از نظر شما در انتظار بازار سرمایه در سال ۲۰۱۹ هستند کدام موارد می باشند؟
وارن: ما شاهد ایجاد یک بازار پر نوسان تر از گذشته هستیم و خطرناکترین ریسک در این بازار، امکان انجام خطا از سوی سرمایه گذاران است. آنها نگاهی بلند مدت و ژرف به مسائلی که همه ما در خصوص آنها صحبت میکنیم نخواهد داشت و تمامی آن دسته از سهامی که قیمت آنها رو به افول است را در همان آغاز به فروش میرسانند. من شخصا بیشترین میزان فرصتها را در خارج از مرزهای آمریکا میبینم. همه ما میتوانیم به فهرستی از اقدامات اشتباه اشاره کنیم، اما مهم آن دسته از اقدامات درستی است که شما به انجام آنها نیاز دارید و در خارج از مرزهای آمریکا در انتظار شما هستند. من فکر می کنم این اتفاقات در سال آینده رخ خواهند داد.
سیم: تهدید ناشی از امنیت فضای مجازی برای شرکتهای عمومی بدون شک خطر بسیار بزرگی است. من فکر میکنم احتمالا سال آینده برخی از شرکت ها مورد حمله هکرها قرار خواهند گرفت و ارزش خود را از دست خواهند داد.
اما در مورد فرصتهای پیش رو، من معتقدم که واقعا مهم نیست ما در چه سیکل اقتصادی قرار خواهیم گرفت. مهم این است که سرمایه گذاری در شرکتها منجر به توانمند سازی توسعه دهندگان خواهد شد. به شرکتهای مایکروسافت یا SendGrid نگاه کنید. همه شرکتهایی از این دست در موج بعدی، رقیب جدی برای آمازون خواهند بود.
وود: از سال ۲۰۰۸، ما شاهد روان شدن سیل دو تریلیون دلاری سرمایه به سمت اوراق قرضه بودهایم. من فکر میکنم خطر به خودی خود در بخش بازار سهام نخواهد بود. خبر خوش اینکه ما در هیچ حوزهای از تخیل قرار نگرفتهایم.
اما حتی کسانی که در حال حاضر در بازار سهام حضور دارند و احساس راحتی میکنند، اگر شاخصهای منفعل را در پیش بگیرند، این شاخصها با تلههای ارزش افزوده همراه خواهند بود. بنابراین من واقعا فکر میکنم که بهتر است خود را در معرض جذب به نوآوری در بازارهای عمومی قرار دهیم.
بهترین فرصت ها؟ مطمئنا شما میدانید که من معتقدم “نوآوری مخرب” بهترین فرصت خواهد بود. اما باز هم فکر میکنم چین. افراد در چین طبیعتا از انتظارات بالایی برخوردار نیستند. این فرهنگ متفاوت است. بنابراین ازاین منظر، آنها میتوانند کارهایی را انجام دهند که ما نمیتوانیم انجام دهیم.
لینهان: من فکر میکنم یکی از خطرات بزرگ در سال ۲۰۱۹ در حوزه ژئوپلتیک خواهد بود. ما به وضوح در جهانی زندگی می کنیم که امن نیست. ما شاهد افزایش لفاظیهای گرم هستیم، و من به این نتیجه اعتقاد دارم که احتمال خطا در انتخاب صحیح خط مشی وجود دارد.
خطر دیگر پتانسیل تورم است. ما یک کسری بودجه تریلیون دلاری خواهیم داشت. بدهی مصرف کننده و دولت نزدیک به هم و در نرخ بالایی قرار دارد. اما هزینه ناشی از بدهی به این دلیل نیست که نرخ بهره ما بسیار پایین است. اگر نرخ بهره را بالاتر از حد انتظار ببینید، تأثیر آن بر اقتصاد در برخی موارد ممکن است بسیار زیان آور باشد.
به عنوان یک مدیر ارزشیابی، من همیشه در مورد فرصتهای نهفته در کالا یا خدمات ارزان قیمت فکر میکنم. بنابراین میتوانم بگویم شرکتهای انتخابی که ضعیف عمل کردهاند. اما ما با مدل کسب و کار و توانایی مقاومت آن شرکتها در برابر فشار احساس راحتی میکنیم، این شرکتها فرصت خوبی برای شروع خواهند بود.
کیت: ما مطمئنا به مراحل بعدی چرخه اخیر بازار میرویم. ما شاهد آغاز تورم خواهیم بود. ما شاهد هزینههای تورمی در برابر دستمزد هستیم و باید گفت که قیمت نفت نیز افزایش مییابد. بنابراین همه این چیزها موجب نگرانی در مورد رشد درآمد میشوند. ما از سال ۲۰۰۹ تنها در یک دوره چرخه بازار بودهایم و مردم حتی گاهی اوقات فراموش میکنند که ما هنوز چرخهای هم داریم.
ما میخواهیم اطمینان حاصل کنیم که در شرکتهای با کیفیتی که دارای توان رقابتی بالایی هستند سرمایه گذاری میکنیم و محصولات و خدماتی که به طور فزایندهای با یکدیگر مرتبط هستند و خدماتی که به روند تکنولوژیکی منجر میشوند را انتخاب میکنیم. همچنین باید توجه داشته باشیم که شرکتهای با ریسک معقول و مناسب که دارای پروفایلهای قوی اجتماعی هستند، میتوانند در طولانی مدت به موفقیت برسند.