هفته گذشته، شرکت فیسبوک به متا تغییر نام داد و برنامه‌های خود برای توسعه متاورس (Metaverse) را آغاز کرد. اکنون، چشم انداز متاورس یک شرکت بزرگ چند میلیارد دلاری است که قرار است برای برتری در آن با دیگر شرکت‌ها به رقابت بپردازد. این موضوع آینده متاورس را بیش از بیش مبهم کرده است.
شرکت‌های بزرگ احتمالاً نقش مهمی در چگونگی توسعه و تکامل متاورس خواهند داشت. اما آیا با همان مشکلاتی که شبکه‌های اجتماعی امروزی با آن مواجه هستند مواجه می‌شود یا پلتفرم‌ها و خدمات غیرمتمرکز دنیای متاورس بیشتر از همیشه مورد توجه قرار خواهند گرفت؟
ساخت بهشت دیجیتالی
در کنفرانس هفته گذشته فیسبوک، مارک زاکربرک، بنیان‌گذار و مدیر عامل متا اعلام کرد که قصد دارد در سال جاری ۱۰ میلیارد دلار صرف توسعه متاورس کند. متاورس یک اکوسیستم دیجیتالی به هم پیوسته است که خدمات و پلتفرم‌های آنلاین را با دنیای واقعی ترکیب می‌کند.
اما همانطور که فیسبوک بارها و بارها نشان داده است، شرکت متا هم به دنبال اعمال کنترل‌های سختگیرانه در مورد نحوه استفاده و دسترسی به دنیای متاورس است و تغییر نام نمی‌تواند تغییری در سیاست‌های این شرکت داده باشد.
متاورس آینده بزرگی دارد و بدون شک راه‌های جدیدی برای معاشرت و کار آنلاین معرفی خواهد کرد. این دنیا تبدیل به یک رسانه فراگیر می‌شود و اکثر افراد آگاه اینترنت از آن استفاده خواهند کرد. متاورس قرار است چنین دنیایی باشد و رسوایی‌های اخیر فیسبوک و همکاری‌های مشکوک این شرکت نشان می‌دهد که کارها و سیاست‌های زاکربرگ کاملا در تضاد با صحبت‌هایی است که می‌کند.
اسنادی که اخیرا توسط وال استریت ژورنال منتشر شده نشان می‌دهد که فیسبوک به سرعت در حال از دست دادن محبوبیت در میان نسل جدید است، نسلی که احتمالا از استفاده کنندگان اصلی فناوری متاورس خواهند بود. متا در گذشته به دلیل برنامه‌هایی که داشت و دارد مورد انتقاد گسترده قرارگرفته بود و اخیراً توسط یکی از سیاستمداران آمریکایی به عنوان سرطان دموکراسی شناخته شد.
این سیاستمدار آمریکایی در پیام توییتری نوشت: “متا مانند سرطانی برای دموکراسی است که به یک ماشین نظارتی و تبلیغاتی جهانی برای تقویت رژیم‌های استبدادی که قصد نابودی جامعه مدنی را دارند تبدیل خواهد شد. این دنیا (متاورس) تقلبی است و به نفع شما نیست. متا می‌خواهد هویت دیجیتالی شما را در اختیار داشته باشد و با توحه به ماهیتش، به اطلاعات بیشتری از شما دسترسی خواهد داشت.”
قدرت بلاک‌چین
انتظار می رود بلاک‌چین به یکی از فناوری های کلیدی تبدیل شود که امکان توسعه یک فضای مجازی واقعاً فراگیر را فراهم کند و بتواند به اندازه اینترنت وب ۲٫۰ ایمن باشد. با توجه به آواتار‌های دیجیتالی و خدمات و محصولات دیجیتالی متاورس، به نظر می‌رسد که این فناوری ارزش‌هایی را به ارث می‌برد که صنعت بلاک‌چین بر پایه آن بنا شده است.
توییتر قرار است یکی از اولین کسانی باشد که با پروتکل غیرمتمرکز Bluesky همکاری می‌کند. با این حال، با توجه به حاشیه‌های مختلف توییتر مانند تعلیق حساب‌های مشکوک، ربودن حساب‌های پرمخاطب و گزارش‌های متعدد از سانسور دولتی، چندان مشخص نیست که آیا این محدودیت‌ها در این همکاری هم وجود دارد یا خیر.
شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز این روزها افزایش چشمگیری داشته‌اند و از جمله آنها شبکه اجتماعی Bitorbit است که با هدف مقابله با مشکلاتی که دیگر شبکه‌های اجتماعی برای کاربران درست کرده‌اند ایجاد شده است. در این شبکه‌ها از بلاک‌چین استفاده شده تا حریم خصوصی به کاربران بازگردد و بتوانند تراکنش‌های ایمن و کسب درآمد بهتر از محتوای خود داشته باشند.
متاورس با هدف تغییر نحوه تعامل ما با دیگران و زندگی روزمره ما در حال شکل‌گیری است و قصد دارد تا یک فناوری قوی برای عموم مردم باشد. اما با توجه به اینکه شرکت‌های بزرگ قرار است بر سر توسعه و ماهیت متاورس با یکدگیر درگیر شوند، مشخص نیست که آیا این شرکت‌ها با هدف دیگری می‌خواهند وارد متاورس شوند یا قرار است همان دنیایی را طراحی کنند که انتظار داریم.