پس از همه گیری کرونا، استفاده و محبوبیت ارزهای دیجیتال رشد چشم گیری تجربه کرد و بسیاری از مردم سراسر جهان از آنها برای سرمایه گذاری، خرید و معاملات خود استفاده کردند. موضوعی که به مرور زمان توجه دولت ها را به خود جلب کرد و با اینکه برخی کشورها مانند السالوادور آنها را با آغوش باز پذیرفتند، ولی برخی دیگر از کشورها رویه منفی و حتی ممنوعیت کامل را در پیش گرفتند.
از قوانین، مالیات تا چارچوب های نظارتی سخت گرفته تا ممنوعیت کامل معاملات، استخراج و فعالیت های مرتبط با رمزارز در چند سال اخیر در این بازار محبوب اعمال شده است.
هفته گذشته دادگاه عالی پاکستان در جلسه ای که برای بررسی وضعیت قانونی ارزهای دیجیتال برگزار کرد، که به نظر می رسد در نهایت منجر به ممنوعیت ارزهای دیجیتال می شود. چند روز بعد، بانک مرکزی روسیه خواستار ممنوعیت معاملات ارزهای دیجیتال در کشور و فعالیت های استخراج رمزارز شد. هر دو این کشورها به احتمال زیاد به زودی به لیست کشورهایی می پیوندند که دارایی های دیجیتال را غیرقانونی اعمال کرده اند.
ممنوعیت رمزارزها در کشورهای جهان
براساس گزارشات منتشر شده، در حال حاضر ۹ کشور وجود دارند که ممنوعیت کامل ارزهای دیجیتال را اعلام کرده اند و ۴۲ کشور ممنوعیت های جزئی یا محدودیت اعمال کرده اند. موضوعی که نشان می دهد از سال ۲۰۱۸، لیست کشورها و دولت های مخالف رمزارز دو برابر شده است. در ادامه کشورهایی که فعالیت های رمزارز را ممنوع اعلام کرده اند یا قصد دارند تا بزودی آن را ممنوع اعلام کنند را بررسی کرده ایم.
بولیوی
بانک مرکزی بولیوی (BCB) اولین قطعنامه ممنوعیت رمزارز را در اواخر سال ۲۰۲۰ صادر کرد، اما تا ۱۳ ژانویه ۲۰۲۲ این ممنوعیت تصویب و اجرایی نشد. قانون گذاران با هشدار نسبت به خطرات احتمالی ناشی از زیان اقتصادی برای دارندگان، به مردم نسبت به رمزارزهای دیجیتال هشدار دادند و بر لزوم محافظت از مردم خود در برابر کلاهبرداری ها تاکید کردند.
چین
با اینکه تراکنش های ارزدیجیتال از سال ۲۰۱۹ به طور رسمی در جمهوری خلق چین ممنوع شده بود، اما سال ۲۰۲۱ دولت اقدامات را برای محدود کردن فعالیت های رمزارز به شکل جدی پیگیری کرد. در ابتدا چندین هشدار رسمی در مورد ریسک های مرتبط با سرمایه گذاری رمزارز اعلام شد و در ادامه استخراج رمزارز در این کشور ممنوع و بانک های کشور از انجام عملیات های مالی مرتبط با ارزهای دیجیتال خودداری کردند. در نهایت با بیانیه ۲۴ سپتامبر ۲۰۲۱، ممنویت کامل تراکنش ها و استخراج ارزهای دیجیتال اعمال و همه شهر ها آن را اجرایی کردند.
جدا از دلایل مبارزه با پولشویی و حمایت از سرمایه گذاران، مقامات چینی دلیل دیگر این ممنوعیت را محافظت از محیط زیست عنوان کردند. جالب است بدانید ۲۶ درصد از دی اکسید کربن جهانی هم اکنون توسط چین تولید می شود.
اندونزی
در ۱۱ نوامبر سال ۲۰۲۱، شورای ملی علمای اندونزی (MUI)، بالاترین نهاد علمی اسلامی کشور ارزهای دیجیتال را به دلایل مذهبی حرام و ممنوع اعلام کرد.
اجرای دستورالعمل های MUI از نظر قانونی الزامی نیستند و به این ترتیب لزوما تمام معاملات ارزهای دیجیتال در این کشور را متوقف نمی کنند. با این حال با توجه به تعداد بالای مسلمانان در این کشور می تواند ضربه مهمی به اقتصاد رمزارز این کشور وارد کند و حتی بر تصمیمات و سیاست های دولتی تصمیم گذارد.
تصمیم MUI می تواند منعکس کننده این تصور در بین دولت مردان و مذهبی ها باشد که ارزهای دیجیتال به نوعی شرط بندی در نظر گرفته می شود. در ادامه چندین سازمان غیردولتی اسلامی دیگر در اندونزی رویکرد منفی نسبت به ارزهای دیجیتال در پیش گرفتند و با صدور فتوا رمزارزها را به دلیل عدم هم خوانی با معیارهای حقوقی اسلامی حرام اعلام کردند.
نپال
در ۹ سپتامبر ۲۰۲۱، بانک مرکزی نپال (NRB) اطلاعیه ای با عنوان “تراکنش های ارزهای دیجیتال غیرقانونی هستند” منتشر کرد. قانون گذاران با توجه به قانون ملی مبادلات خارجی تصویب شده در سال ۲۰۱۹، تجارت ارزهای دیجیتال، استخراج و تشویق به فعالیت های غیرقانونی مرتبط را مجازاتی قانونی اعلام کرده اند و نسبت به مجازات های فعالان هشدار دادند.
بیانیه این کشور بر جلوگیری از کلاه برداری های رمزارز و امنیت عمومی تاکید داشت.
نیجریه
در حالی که کمیسیون بورس و اوراق بهادار نیجریه در گذشته اعلام کرده بود که در حال برنامه ریزی برای قانونی سازی و ایجاد چارچوب برای ارزهای دیجیتال است، به ناگهان سیاست های مالی این کشور تغییر کرده و بانک مرکزی دستور صادر کرد تا تمام حساب های مرتبط با ارزهای دیجیتال بسته شود و نسبت به عدم همکاری ها هشدار داد.
دلیل این سرکوب، نوسانات قیمتی، پتانسیل پولشویی و تامین مالی تروریسم عنوان شده است.
ترکیه
در ۲۰ آوریل سال ۲۰۲۱، قیمت بیت کوین (BTC) پس از آنکه بانک مرکزی ترکیه اعلام کرد که ارزهای دیجیتال و سایر دارایی های دیجیتال به شکل قانونی نمی توانند برای پرداخت کالاها و خدمات استفاده شوند ۵ درصد کاهش یافت.
براساس گزارش منتشر شده از این کشور، استفاده از ارزهای دیجیتال در معاملات می تواند منجر به زیان های غیرقابل جبران برای طرفین معامله شود. اما این بیانیه شروع رویکرد منفی ترکیه نسبت به رمزارزها بود و در ادامه بسیاری از قانون گذاران دیدگاه بسیار منفی خود را نسبت به ارزهای دیجیتال عنوان کرده اند، به گونه ای که به گفته رئیس جمهور این کشور، رجب طیب اردوغان، ترکیه با ارزهای دیجیتال در جنگ است.
در دسامبر سال ۲۰۲۱ اردوغان اعلام کرد که مقررات ملی ارزهای دیجیتال قبلا تهیه شده است و بزودی به مجلس ارائه خواهد شد. در کمال تعجب، اردوغان عنوان کرده است که این قانون با مشارکت سهامداران ارزهای دیجیتال و فعالان رمزارز طراحی و تهیه شده است. در حال حاضر ماهیت دقیق این چارچوب قانونی و نظارتی ناشناخته باقی مانده است.
روسیه
در گزارشی در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۲ مشخص شد که بانک مرکزی روسیه پیشنهاد ممنوعیت کامل فعالیت های ارزهای دیجیتال شامل تجارت و استخراج رمزارز را پیشنهاد کرده است. همچنین پیشنهاد شده است که برای افراد نقض کننده این قوانین مجازات تعیین شود.
در این گزارش نسبت به طرح های پونزی، نوسانات قیمتی و فعالیت های غیرقانونی انجام شده با رمزارزها هشدار داده شده است و در مجموع فعالیت ارزهای دیجیتال برای زیست محیط روسیه خطرناک تشخیص داده شده است. بزرگترین تهدید ارزهای دیجیتال برای کشور روسیه در این گزارش، تحدید بالقوه برای حاکمیت مالی و کنترل مالی روسیه بود.
شرایط تا چه حد بد است؟
با بررسی لیست معرفی شده متوجه می شوید که کشورهای بزرگی نسبت به ارزهای دیجیتال رویکرد منفی گرفته اند، چین دومین اقتصاد جهانی است و نیجریه بزرگترین حجم معاملات بیت کوین در آفریقا را در دست داشت. اندونزی نیز در رادار صرافی بزرگ بایننس قرار داشت و مردم ترکیه با توجه به سقوط ارزش لیر، به بیت کوین و ارزهای دیجیتال جذب شده بودند.
اما وقتی آگاهی عمومی در جهان بالا رفته است و موارد استفاده اصلی و مهم رمزارزها مشخص شده است، به سختی می توان با آنها مقابله کرد. همانطور که مشاهده می کنیم پیام دولت ها و قانون گذاران در بسیاری از کشورها نسبت به ممنوعیت کامل نیز مبهم بوده است و گزینه های مختلف را بررسی می کنند.
تحلیلگران بر این باور هستند که تنها کشورهای کمی در جهان توانسته یا خواسته اند که ممنوعیت کامل رمزارز را اعمال کنند، دیگر کشورها با اینکه نسبت به آنها دید منفی دارند ولی از راه های استفاده رمزارز جلوگیری نکرده اند. در بسیاری از مواقع مانند کشور خودمان، مقامات آنها را قانونی اعلام نکرده اند اما از معاملات و سرمایه گذاری نیز جلوگیری نمی کنند.
چرا کشورها به دنبال ممنوعیت رمزارزها هستند؟
انگیزه های کشورها مختلف است اما با بررسی آنها متوجه یک الگوی تکراری می شویم. کشورهایی که به دنبال ممنوعیت رمزارز هستند، عموما از کشورهایی هستند که دولت کنترل بالایی بر جامعه و اقتصاد دارد. اگر اقتصادهای بزرگتر و برجسته شروع به پذیرش و استفاده از دارایی های رمزارز در چارچوب مالی خود کنند، ممکن است کشورهای ممنوع و مخالف رمزارز نگاهی دوباره به سیاست های خود بیاندارند.
نگرانی عمده دولت و بانک ها، فشاری است که ارزهای دیجیتال بر بانک مرکزی و اقتصاد به ویژه در کشورهای ضعیف وارد می کنند. یک الگوی کلی نشان می دهد مردم در کشورهایی که ارز ملی بی ثباتی دارند، به سمت استفاده و خرید ارزهای دیجیتال تمایل پیدا می کنند و در نتیجه دولت ها نسبت به کاهش کنترل و اثرگذاری سیاست های مالی خود بر جامعه تردید پیدا کرده و راه غیرقانونی اعلام کردن رمزارزها را در پیش می گیرند.
هرچند فعالان بازار بر این باور هستند که محرک های ممنوعیت رمرزارز در کشورهای جهان ممکن است در طول زمان تغییر کنند و ما شاهد رفع برخی ممنوعیت ها باشیم.
امید است که کشورهایی که ممنوعیت کامل را انتخاب کرده اند، از این زمان استفاده کرده و با ایجاد چارچوبی دقیق و متفکرانه، بجای ممنوعیت کنترل و نظارت را بر ارزهای دیجیتال بالا ببرند.
