در حالی که بازار ارزهای دیجیتال در طول دهه گذشته از فراز و نشیب‌های زیادی عبور کرده است، بخش بازی‌های بلاک‌چینی این صنعت که به آن گیم‌فای (GameFi) گفته می‌شود، در نیمه اول سال ۲۰۲۲ برای اولین بار از زمان ظهور این بخش در اواخر سال ۲۰۲۰، وارد چرخه نزولی شده است.
در این مقاله از سرمایکس، می‌خواهیم از این فرصت استفاده کنیم و با بررسی داده، نحوه عملکرد این بخش را از نظر رفتار کاربران، تراکنش‌های درون زنجیره‌ای، جرب سرمایه و عملکرد قیمتی تجزیه و تحلیل کنیم.
عملکرد کلی بازار گیم‌فای
از اوایل سال ۲۰۲۲ تاکنون، تمام بخش‌های صنعت ارزهای دیجیتال در میان شرایط سخت کلان جهانی و افزایش تورم روند نزولی به خود گرفته‌اند. سقوط بازار سهام که ارتباط مستقیمی با صنعت ارزهای دیجیتال دارد، بیت‌کوین و آلت‌کوین‌های بازار را همراه با خود به پایین می‌کشد.
شاخص ترس و طمع به حالت ترس شدید رسید و کاربران فعال گیم‌فای که با آدرس‌های کیف پول مخصوص به پروتکل با قراردادهای هوشمند پروتکل در تعامل بودند، به تدریج کاهش یافته‌اند. اگرچه که شاخص ترس و طمع در اواخر ماه ژوئن از ترس شدید به منطقه ترس بهبود پیدا کرد، اما بازار ارزهای دیجیتال همچنان به هیچ بهبودی واکنش نشان نمی‌دهد.
از نظر حجم معاملاتی، بایننس‌کوین (BNB)، رونین (RON) و هارمونی (ONE) با اختلاف زیادی نسبت به سایر رمزارزها بهتر عمل کرده‌اند. می‌توان گفت که کارمزد‌های پایین تراکنش‌ها و سهولت توسعه در بلاک‌چین آن، باعث شده است که پروژه‌های زیادی وارد بلاک‌چین بایننس و صنعت ارزهای دیجیتال شوند، اما در مورد رونین و هارمونی شرایط متفاوت است. هر دو به طور منحصر به فردی به مهم‌ترین پروژه در اکوسیتسم خود وابسته هستند و این پروژه‌ها به ترتیب بازی‌های اکسی اینفینیتی (Axie Infinity) و دیفای کینگدامز (DeFi Kingdoms) هستند.
از نظر تراکنش‌های انجام شده و میانگین کاربران از نیمه اول سال ۲۰۲۲، شبکههای متمرکز بر بازی‌های بلاک‌چینی وکس (WAX) و هایو (Hive) همچنان دو شبکه برتر بلاک‌چینی متمرکز بر بازی هستند.
سه نکته کلیدی از سه ماهه اول سال ۲۰۲۲
در سه ماهه اول سال ۲۰۲۲ مشخص شد که جو ایجاد شده پیرامون یک جریان اصلی در طول بازار صعودی، معیار خوبی برای تشخیص پایداری یا موفقیت یک پروژه نیست و بازی بلاک‌چینی اکسی اینفینیتی هم از این قاعده مستثنی نیست.
اکسی اینفینیتی اولین بازی بلاک‌چینی در صنعت ارزهای دیجیتال است که به لطف پوشش رسانه‌ها، به یک نامی آشنا در میان بازی‌های ارز دیجیتال تبدیل شد؛ اما تمام بازی‌ها از چنین لطفی برخوردار نبودند. برای نمونه، می‌توانیم به پروژه استپن (GMT) اشاره کنیم، اولین پروژه ارز دیجیتالی که بازی “حرکت کن و درآمد کسب کن” را راه انداخت و در حال حاضر از نظر تعداد متوسط کاربران فعال، حتی به سه بازی برتر هم نزدیک نیست. این پروژه برای مدتی محبوب بود اما به سرعت از صحنه محو شد.
از طرفی دیگر، دو بازی الین ورلدز (Alien Worlds) و اسپلینترلندز (Splinterlands) را داریم که از عناوین ناشناخته گیم‌فای بودند، اما به مرور به بازی محبوب کاربران تبدیل شده‌اند، به طوری که کاربران حتی با وجود کاهش قیمت و سود پایین، همچنان از تجربه بازی لذت می‌بردند. با این حال، در حالی که هر دو بازی در نیمه اول سال ۲۰۲۲ شاهد رشد دو برابری کاربران فعال خود بودند، از ماه ژوئن همه چیز تغییر کرد و کاهش شدیدی را در تعداد کاربران خود تجربه کردند.
دلیل اصلی این کاهش شدید مشخص نیست، اما عوامل مختلفی مانند کاهش ارزش بازار ارزهای دیجیتال در این کاهش تاثیرگذار بوده اند. امروزه بازی های بلاک چینی سرگرم کننده و متنوعی در بازار وجود دارد، اما این دو از بازی‌هایی هستند که موفق شدند تورم سرسام‌آوری که بازی‌های دیگر را تا مرز نابودی کشاند، اجتناب کنند.
در زمینه اکوسیستم‌های میزبان بازی‌های بخش گیم‌فای، باید گفت که همچنان شبکه‌ای وارد این بازار نشده است که بتواند به شبکه غالب تبدیل شود. وکس و هایو دو تا از بزرگ‌ترین شبکههای گیم‌فای از نظر تعداد تراکنش‌ها هستند که میزان زیادی از موفقیتشان را به دو بازی الین ورلدز و اسپلینترلندز مدیون هستند.
بلاک‌چین بایننس سومین اکوسیستم بزرگ بر اساس تراکنش‌های انجام شده و تعداد گیمرها است. بایننس میزبان هیچ بازی بلاک‌چینی برجسته‌ای نیست، اما پتانسیل بالایی دارد و در آینده ممکن است که این اتفاق بیفتد.
یکی از بازی‌های بلاک‌چینی مورد انتظار برای انتشار، بازی ایلوویوم است، بازی که بودجه قابل توجهی دارد و قرار است بر روی شبکه اتریوم عرضه شود. این بازی از سه ماهه اول سال ۲۰۲۲ تاکنون در مرحله آزمایشی قرار دارد و گفته می‌شود که در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۲ عرضه شود.
همچنین توسعه‌دهندگان به طور فزاینده ای به دنبال ایجاد اکوسیستم‌های چند‌زنجیره‌ای هستند؛ بازی‌های دیفای کینگدامز و استپن در مارس ۲۰۲۲ با این هدف که کاربران بیشتری جذب کنند و خطر ورشکستگی را کمتر کنند همزمان به دو شبکه گسترش یافتند، اما با مشکلاتی در رابطه با توکنومیکس (Tokenomics) مواجه شدند.
پروژه استپن در ابتدا در شبکه سولانا راه‌اندازی شد. هنگامی که به شبکه بایننس گسترش پیدا کرد، شاهد اختلاف قیمتی در توکن بومی خود در شبکه بایننس بود که تا ۹ برابر در برابر قیمت خودش در شبکه سولانا افزایش پیدا کرده بود. این عمدتا به این دلیل بود که هیچ پل زنجیره‌ای بین شبکه‌ها وجود نداشت. استپن اخیرا به شبکه اتریوم هم گسترش یافته است و به نظر می‌رسد که این اختلاف قیمت در شبکه اتریوم هم رخ داده است.
استودی انیموکا برندز (Animoca Brands) گفته است که بازی جدیدی که به زودی عرضه می‌شود، یک تجربه چند‌زنجیره‌ای خواهد بود. این امر با فناوری زیر‌شبکه‌ای اکوسیستم اولانچ (AVAX) محقق شده است که هدف آن راه‌اندازی آسان‌تر بازی‌ها در زنجیره‌های متعدد است.
تجزیه و تحلیل زنجیره به زنجیره (Chain-by-Chain)
رشد پروتکل‌ها در زنجیره‌ها از ماه می به طور قابل توجهی کاهش یافت و تنها ۴۷ پروژه جدید در آن ماه راه‌اندازی شد. این رقم در ماه ژوئن بهبود جزئی پیدا کرد و به ۶۳ پروژه جدید رسید، اگرچه حتی ۶۳ پروژه جدید هم با میزان پروژه‌های راه‌اندازی شده در سه ماهه اول سال ۲۰۲۲ فاصله زیادی دارد. همچنین در ماه جولای، ۳۸ پروژه جدید راه اندازی شد که کاهش مجدد را نشان می‌دهد.
شبکههای بایننس و اتریوم همچنان غنی‌ترین شبکه‌ها در میزبانی از بازی‌ها هستند و به ترتیب بیش از ۵۸۲ و ۵۳۸ پروژه در هر کدام وجود دارد.
شبکه بایننس که بیشترین تعداد پروژه‌های جدید در ماه را داشت، از زمان شروع بازار نزولی در ماه می با کاهش مواجه شده است. شبکههای دیگر تا حد زیادی تعداد پروژه‌های جدید را ثابت نگه داشته‌اند، به طوری که شبکه پالی‌گان (MATIC) بیشترین رشد نسبی را دارد و شبکه وکس هم به دنبال آن در رتبه دوم قرار دارد. شبکههای زیادی برای میزبانی بازی‌های جدید وجود دارد، اما می‌توان دید که توسعه‌دهندگان بازی همچنان شبکههای وکس، پالی‌گان و بایننس را به دلیل هزینه‌های پایین آنها، ترجیح می‌دهند.
در خصوص تعداد کاربران فعال پنج اکوسیستم برتر بازی، می‌توان به وکس اشاره کرد که تعداد کاربران فعال آن تا پایان ماه جولای به ۳۷۰ هزار افزایش یافته است. از طرفی دیگر، هایو کاهش شدیدی را از اوایل ماه ژوئن تجربه کرد و از ۳۶۰ هزار کاربر فعال به ۱۴۰ هزار کاربر رسید.
بر اساس سهم هر پروژه در زنجیره، شبکه بایننس دارای یک اکوسیستم نسبتا قوی و متنوع است. دلیل آن این است که سهم هر بازی در شبکه بایننس از ۲۵ درصد عبور نمی‌کند. این در حالی است که بازی‌های برتر در شبکههای رونین و هارمونی به ترتیب ۱۰۰ و ۹۹٫۸ درصد از حجم کل شبکه را در اختیار دارند. گیم‌فای بخش بسیار بی‌ثباتی است و حتی عناوین برتر و معروف هم ممکن است در سراشیبی ورشکستگی و پایان فعالیت فرو بروند. به همین دلیل، گوناگونی پروژه‌ها در اکوسیستم‌ها برای گذر ار زمان‌های نزولی بازار لازم است.
اگر با دقت به تعداد پروژه‌های فعال هر شبکه نگاه کنیم، خواهیم دید که کاهش تدریجی در کاربران فعال در تمام شبکه‌ها قابل مشاهده است. شبکه بایننس همچنان بیشترین تعداد پروژه‌های فعال را دارد، اما در مقایسه با پالی‌گان با کاهش بیشتری در تعداد کاربران فعال و پروژه‌های فعال مواجه شده است.
بهترین توکن‌های گیم‌فای که می‌توان زیر نظر داشت
بازار نزولی از ماه می آغاز شد، اما حال و هوای بازار بازی‌های بلاک‌چینی از دسامبر سال ۲۰۲۱ نامشخص بود. کاربران در همان زمان به ساز و کار توکن‌ها در این بازی‌ها پی بردند. متوجه شدند که کاهش قیمت توکن یا تعداد بازیکنان هر دو می‌توانند بر دیگری اثر بگذارند و با هم کاهش پیدا کنند. شعار این بازی‌ها “بازی کن تا درآمد کسب کنی” است و ساز و کار آنها دقیقا به همین شکل جریان پیدا می‌کند. تنها با عرضه پایدار بازیکنان جدید است که توکن بازی می‌تواند رشد داشته باشد. همین موضوع و همین شک و تردید‌ها نسبت به آینده آنها باعث شده که کاربران بیشتری اقدام به فروش توکن‌های بازی‌ها کنند.
قیمت توکن‌ها و ارزش بازار آنها به شدت رو به کاهش است، اما برخی از پروژه‌ها در این هیاهو موفق به افزایش شده‌اند. به عنوان نمونه می‌توان به قیمت توکن بازی بازی باینری ایکس (BinaryX) اشاره کرد که شاهد افزایش ۸ برابری به قیمت ۱۴۷ دلار در ۱۴ ژوئن بوده است.
توکن ساتوشی سبز (GST) که یکی از توکن‌های بومی پروژه استپن است، از نظر حجم معاملاتی کاهش شدیدی پیدا کرد و به ۱۴ میلیون دلار سقوط کرد که نشان می‌دهد این پروژه حتی با وجود تلاش‌های مداوم، توانایی کنترل روند افزایشی و کاهشی توکن را ندارد.
در مقایسه با بازار صعودی سال ۲۰۲۱، بیشتر پروژه‌ها ارزش خود را از دست داده‌اند.
تجزیه و تحلیل سرمایه‌گذاری‌ها در زمینه بازی‌های گیم‌فای
سرمایه‌گذاران خطرپذیر سال ۲۰۲۲ را با تمرکز بیشتر بر روی سرمایهگذاری در بخش‌های وب ۳ به ویژه متاورس و گیم‌فای آغاز کردند. همان‌طور که در نمودار زیر نشان داده شده است، گیم‌فای و متاورس سرمایه بسیار بیشتری نسبت به سایر بخش‌ها جذب کرده‌اند. در این دو نمودار همچنین نشان داده شده که ارزش سرمایه‌گذاری‌های این دسته از سرمایه‌گذاران از ۸۷۴ میلیون دلار در سال ۲۰۲۱ به ۲٫۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ رسیده است.
از نظر سرمایه‌های جذب شده، شرکت اپیک گیمز با ۲ میلیارد دلار سرمایهگذاری از طرف شرکت سونی (Sony) و کربی (KIRKBI)، بیشترین سرمایه جذب شده را در آوریل سال ۲۰۲۲ داشته است. همچنین از نظر تعداد پروژه‌ها، استودیو انیموکا برندز (Anomica Brands) با سرمایهگذاری بر روی ۵۲ پروژه در بخش‌های گیم‌فای و متاورس پیشتاز است.
بازی‌های مورد انتظاری که می‌توان در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۲ زیر نظر داشت
بازی‌های بزرگ و مورد انتظار به زودی به تنها امید گیم‌فای تبدیل خواهند شد و باید دید که آیا این بازی‌ها می‌توانند به گیم‌فای رونق ببخشند یا خیر. گیم‌فای در حال چیزی بیشتر از چند بازی‌های فاقد کیفیت با توکن‌های ناپایدار نیست. عرضه یک بازی مطرح و توسعه یافته در گیم‌فای می‌تواند بسیاری از مشکلات فعلی آن را برطرف کند و آن را از روند نزولی که به آن گرفتار شده است، نجات دهد.
بسیاری از بازی‌های مورد انتظار قرار است در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ عرضه شوند که از برخی از این بازی های مهم می توانیم به لیست زیر اشاره کنیم:
ایلوویوم (Illuvium)
فانتوم گلکسیز (Phantom Galaxies)
بیگ‌تایم (Big Time)
بازی ایلوویوم همچنان در مرحله آزمایشی قرار دارد و به عرضه کامل نرسیده است. با این حال، تاکنون موفق شده است که طرفداران زیادی را به خود جلب کند، زیرا این اولین بازی بزرگی است که برای گیم‌فای عرضه می‌شود و توسط تیمی متشکل از توسعه‌دهندگان بلاک‌چین و تیم های بزرگ بازی سازی توسعه پیدا کرده است.
بازی فانتوم گلکسیز پروژه مشترک دو استودیو انیموکا و بلاو‌فیش (Blowfish) است که چشم اندازه‌ای از آینده بازی‌های بلاک‌چینی را در خود دارد. بازی بیگ‌تایم توسط استودیویی به همین نام توسعه پیدا می‌کند و نوید تجربه یک بازی بزرگ نقش آفرینی را می‌دهد.
سوال این است که آیا این سه بازی بزرگ و مورد انتظار می‌توانند بر بازی‌های معمولی گیم‌فای پیروز شوند؟ و در صورت موفقیت، آیا شبکه ها توان مدیریت هجوم کاربران را دارند؟ پاسخ این سوالات به زودی مشخص خواهد شد و سرمایه‌گذاران وب ۳ و بازی‌های بلاک‌چینی باید تا مشاهده نتایج منتظر بمانند.
شبکه‌ای که می‌توان در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۲ زیر نظر داشت
اتریوم بزرگ‌ترین جامعه توسعه‌دهنده را در اختیار دارد و همچنان از اکوسیستم‌های پیشرو است. بنیاد اتریوم در زمینه کارایی بهتر شبکه و مقیاس‌پذیری به پیشرفت‌های قابل توجهی دست پیدا کرده است و اگر این شبکه بتواند عملکرد و هزینه‌های خودش را بهبود ببخشد، می‌تواند به راحتی سهم قابل توجهی از بازار بازی‌های بلاک‌چینی را تصاحب کند.
عملکرد نه چندان پرسرعت اتریوم و هزینه‌های بالای گس (Gas) آن باعث شده بود که پروژه‌های زیادی علارغم میل باطنی، به شبکههای دیگر بروند و حل شدن این دو مشکل قطعا می‌تواند منجر به بازگشت بسیاری از پروژه و ورود پروژه‌های جدید شود. بازی ایلوویوم و بیگ‌تایم هر دو بر روی اتریوم راه‌اندازی خواهند شد و استپن هم به تازگی به شبکه اتریوم گسترش پیدا کرده است. کاربران فعال اتریوم از ۳۱ جولای بر اساس پروژه‌ها در ادامه آورده شده است:
