بزرگ‌ترین مزیتی که بیت کوین و شبکه‌های بلاکچین به دنیای مراودات مالی عرضه کرده‌اند، امنیت است. سیستم‌های رمزنگاری پیشرفته‌ای که ارزهای دیجیتال ازجمله بیت کوین از آن‌ها استفاده می‌کنند، باعث شده‌اند تا احتمال به سرقت رفتن دارایی‌ها به میزان زیادی کاهش پیدا کند. امنیت بالا و احتمال نفوذ تقریبا صفر، چیزی است که باعث اهمیت آدرس بیت کوین شده است.
آدرس بیت کوین یک رشته عدد است که برای دریافت بیت کوین از یک فرستنده مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ بسیار شبیه به یک آدرس ایمیل. اما طبیعتا تفاوت‌هایی بین این دو وجود دارند که بهتر است هریک از فعالین بازار کریپتوکارنسی، از آن‌ها آگاه باشند. در ادامه این مطلب، به مفهوم آدرس بیت کوین و انواع آن پرداخته و مهم‌ترین نکات را ارائه خواهیم داد.
آشنایی با کلید عمومی و کلید خصوصی
قبل از بررسی مفهوم آدرس بیت کوین، بهتر است تا با کلیدهای عمومی و خصوصی آشنا شوید. کلید عمومی که با عنوان Public Key نیز شناخته می‌شود، یک کد است که برای رمزنگاری داده مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع با شکستن رمز Public Key، میتوان به داده‌هایی که درون آن قرار دارند، دست یافت؛ اما این کلید با چه چیزی رمزگشایی می‌شود؟
هر کلید عمومی دارای یک کلید خصوصی متناظر است. با استفاده از کلید خصوصی، میتوان کلید عمومی را رمزگشایی کرد و به داده‌های آن دست یافت. همان‌طور که از نام‌گذاری این کلیدها مشخص است، کلید عمومی را میتوان در اختیار سایر کاربران قرار داد؛ اما کلید خصوصی به هیچ عنوان نباید در دسترس شخص دیگری به‌غیر از صاحب دارایی قرار بگیرد.
آدرس بیت کوین؛ پلی میان امنیت و انتقال دارایی‌ها
آدرس بیت کوین یک رشته از حروف و عدد است که از پردازش کلید عمومی به دست می‌آید. این آدرس هم به کلید عمومی و هم به کلید خصوصی گره خورده است؛ به همین خاطر، بدون داشتن کلید خصوصی نمی‌توان به جزئیات یک تراکنش دسترسی پیدا کرد. همین ویژگی است که آدرس بیت کوین را به یک آدرس امن تبدیل می‌کند.
با استفاده از آدرس بیت کوین، میتوان دارایی را به مقصد مورد نظر انتقال داد. درست مانند مثالی که ابتدای این مقاله آوردیم؛ آدرس بیت کوین مثل آدرس ایمیل، شماره حساب، شماره کارت و … است که برای دریافت دارایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته با این تفاوت که ایمیل، شماره حساب و … اطلاعاتی را پیرامون تراکنش‌ها دربر نمی‌گیرند؛ اما با رمزگشایی آدرس بیت کوین میتوان به جزئیات تراکنش‌هایی که انجام شده‌اند، دسترسی داشت.
ترتیب ساخت کلیدها و آدرس عمومی
از دیگر نکات قابل توجه در مورد کلیدهای عمومی، خصوصی و آدرس بیت کوین، ترتیب ساخت آن‌هاست. اولین کلیدی که ساخته می‌شود، کلید خصوصی است. بعد از آن با استفاده از الگوریتم‌های رمزنگاری، کلید عمومی تولید می‌شود.
درصورتی‌که یک فرد کلید خصوصی را داشته باشد، می‌تواند از طریق آن کلید عمومی را نیز به دست بیاورد؛ اما این عمل به‌صورت معکوس امکان‌پذیر نیست. یعنی با داشتن کلید عمومی نمی‌توان به کلید خصوصی رسید. بعد از ای‌که کلید عمومی به دست آمد، میتوان با بهره‌گیری از آن، آدرس بیت کوین را نیز ساخت.
آدرس بیت کوین از کلید عمومی به دست آمده و کلید عمومی از کلید خصوصی مشتق شده است. به همین خاطر بود که گفتیم آدرس بیت کوین، هم به کلید عمومی و هم به کلید خصوصی گره خورده است.
نحوه دریافت آدرس عمومی
برای دریافت آدرس بیت کوین، به آشنایی با جزئیات رمزنگاری و الگوریتم‌هایی که برای ساخت آن مورد استفاده قرار می‌گیرند، هیچ نیازی نیست. در هر کیف پولی که استفاده می‌شود، میتوان روی گزینه Receive کلیک کرد و از بین ارزهایی که به نمایش در می‌آیند، بیت کوین را انتخاب کرد. در این هنگام معمولا یک QR Code و یک رشته شامل اعداد و حروف نمایان می‌شوند که در واقع هر دو آن‌ها، آدرس بیت کوین هستند.
لازم به ذکر است که در بعضی از کیف پول‌ها ممکن است به‌جای عبارت Receive، از یکی از عبارات Deposit یا Request استفاده شده باشد که هر دو آن‌ها، همان مفهوم Receive را تداعی می‌کنند و میتوان از طریق‌شان آدرس بیت کوین را دریافت کرد.
یکی از نکاتی که باید در نظر داشت، این است که آدرس بیت کوین تعداد محدودی نداشته و الگوریتمی که برای ساخت آن مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌تواند بی‌نهایت آدرس ایجاد کند؛ به همین دلیل، بهتر است تا برای انجام هر تراکنش، از یک آدرس متمایز استفاده کرد تا احتمال رهگیری تراکنش‌ها و لو رفتن سوابق مراودات مالی وجود نداشته باشد.
انواع آدرس بیت کوین
امروزه سه نوع آدرس بیت کوین وجود دارد که هرکدام از آن‌ها طبق الگوریتم به‌خصوصی تولید می‌شوند. در ادامه این بخش، انواع آدرس بیت کوین معرفی شده‌اند.
فرمت P2PKH
مرسوم‌ترین فرمت آدرس بیت کوین، فرمت P2PKH است. این فرمت توسط بسیاری از کیف پول‌های ارز دیجیتال پشتیبانی شده و دلیل فراگیری آن نیز همین امر است. آدرس‌های P2PKH رشته‌ای خلاصه و امن هستند که به اصطلاح با نام Pubkey Hash نیز شناخته می‌شوند. این نوع از آدرس بیت کوین همواره با عدد ۱ شروع می‌شود؛ پس اگر آدرسی با این عدد شروع شده بود، میتوان اطمینان داشت که از نوع P2PKH است.
فرمت Bech32
نوعی دیگر از آدرس بیت کوین، Bech32 نام دارد. این آدرس‌ها تراکنش‌ها را به بلاک‌های جانبی منتقل می‌کنند و به همین دلیل، سرعتی بالاتر و کارمزدی کم‌تر دارند. این آدرس‌ها با یکی از Soft Forkهای بیت کوین در ارتباط هستند که SegWit نام دارد. به همین خاطر فرمت آدرس Bech32 به‌عنوان آدرس SegWit نیز شناخته می‌شود. تمامی آدرس‌های Bech32، با حروف bc1 شروع می‌شوند.
فرمت P2SH
از دیگر فرمت‌های آدرس بیت کوین میتوان به P2SH اشاره کرد. برای ای‌که بتوان از فرمت P2SH استفاده کرد، به چند کلید خصوصی به‌صورت همزمان نیاز است. این فرمت معمولا برای انجام تراکنش‌های چند امضایی که با اسم Multisignatur شناخته می‌شوند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. فرمت P2SH به خاطر ویژگی‌‌های امنیتی خاصی که دارد، معمولا در بین سازمان‌ها و گروه‌های فعال در حوزه رمزارز محبوبیت بالایی دارد. آدرس P2SH همیشه با عدد ۳ شروع می‌شود
انتقال بدون آدرس بیت کوین
برای انتقال بیت کوین الزامی به داشتن آدرس بیت کوین نیست. با استفاده از کلید عمومی نیز میتوان بیت کوین را منتقل کرد. این روش که با نام P2PK شناخته می‌شود، از نظر اصول رمزنگاری ضعیف بوده و امکان هک شدن آن وجود دارد؛ پس بهتر است تا همواره از این روش اجتناب کرد تا کوین‌ها در معرض خطر قرار نگیرند. البته امروزه تقریبا هیچکدام از کیف پول‌های ارز دیجیتال اجازه انتقال صرفا با کلید عمومی را به کاربران خود نمی‌دهند و فقط میتوان با استفاده از یک آدرس معتبر انتقال را انجام داد.
کدام مهم‌تر است؟ کلید عمومی، خصوصی یا آدرس بیت کوین؟
یکی از سوالاتی که ممکن است برای بسیاری از افراد ایجاد شود، این است که کدام یک از کلیدهای عمومی، خصوصی یا آدرس بیت کوین اهمیت بالاتری دارند؟ به‌طور کلی، هر کدام از آن‌ها برای کار به‌خصوصی ساخته شده‌اند و شاید نتوان به درستی آن‌ها را مقایسه کرد؛ اما در یک برآورد کلی میتوان گفت که کلید خصوصی از اهمیت بالاتری برخوردار است؛ چراکه با استفاده از این کلید میتوان کلید عمومی را به دست آورد و با استفاده از کلید عمومی، آدرس بیت کوین ساخته می‌شود.
در واقع کلید خصوصی را میتوان عاملی برای کنترل دارایی دانست. پیشنهاد می‌کنیم که شما نیز بیت کوین‌های خود را در یک ولت معتبر نگهداری کرده تا از لو رفتن کلیدهای خصوصی خود جلوگیری کنید.
آدرس سایر ارزهای دیجیتال
هر یک از شبکه‌های بلاکچین از الگوریتم‌ها و پروتکل‌های خاص خود استفاده می‌کنند. همچنین، کلیدهای عمومی و خصوصی آن‌ها توسط سیستمی متمایز از سیستم بیت کوین تولید می‌شوند؛ به همین دلیل، شباهتی بین آدرس بیت کوین و آدرس سایر ارزهای دیجیتال وجود ندارد. علاوه‌بر این، ممکن است که یک ارز دیجیتال از آدرس‌هایی استفاده کند که هر کدامشان متعلق به شبکه‌های مختلفی هستند. برای مثال، ارز دیجیتال usdt که با نام تتر نیز شناخته می‌شود، بسته به اینکه روی کدام‌یک از شبکه‌های بلاکچین معامله شود، از آدرسی متفاوت استفاده می‌کند.
آدرس توکن‌هایی که بلاک چین جداگانه‌ای ندارند نیز به همان شیوه‌ای تولید می‌شود که کوین بومی آن شبکه آدرس خود را تولید می‌کند. برای مثال، آدرس توکن اغلب ایردراپ‌های تلگرامی، با توجه به اینکه روی شبکه تون پیاده‌سازی شده‌اند، توسط الگوریتم همین شبکه تولید شده و شباهت زیادی به آدرس تون کوین دارد.
جمع‌بندی
در این مطلب سعی کردیم تا روند ساخت آدرس بیت کوین و انواع آن را مورد بررسی قرار دهیم. همان‌طور که گفته شد، سه مدل آدرس بیت کوین وجود دارند که رشته هریک از آن‌ها با عبارت به‌خصوصی شروع می‌شود. علاوه‌بر این، امکان انتقال بیت کوین با استفاده از کلید عمومی نیز وجود دارد؛ اما به خاطر ضعف‌های امنیتی بهتر است تا فقط از آدرس‌های بیت کوین استفاده کرد.
محبوب‌ترین آدرسی که درحال‌حاضر توسط اغلب کیف پول‌ها پشتیبانی می‌شود، آدرس P2PKH است که با عدد ۱ شروع می‌شود. در کیف پول‌های ارز دیجیتال با کلیک روی گزینه Receive و انتخاب بیت کوین، میتوان آدرس آن را دریافت کرد و دارایی مورد نظر را به آن انتقال داد. علاوه‌بر این، گفته شد که ریشه اصلی تمامی آدرس‌های بیت کوین و کلیدهای عمومی، کلید خصوصی بوده و از نظر امنیت، باید توجه ویژه‌ای به آن داشت.
