آیا ارزهای دیجیتال قابلیت جایگزینی با ارز فیات را دارد؟

در دنیای امروز برای به خدمت گرفتن کالاها و امکانات به واسطه ای قدرتمند به نام ارز نیاز داریم . ارزی که کسب و کارها بر مبنای آن صورت می گیرد . ارز نوعی از پول است که در قالب اسکناس کاغذی و سکه در همه ی دنیا تأیید شده است . جدا از این شکل و قالب پذیرفته شده ، چندی است شاهد شکل جدیدی از ارزها به نام ارزهای دیجیتال هستیم ، ارزی نو با ویژگی هایی متفاوت که در عرصه ی جهانی در حال رشد کردن است . در این مختصر پس از آشنایی اجمالی با این ارز ، در پی یافتن جوابی برای این سؤال برآمده ایم که آیا ارزهای دیجیتال پتانسیل جانشینی با ارزهای فیات ( اسکناس ) را دارد ؟
در تعاریف به طور معمول ارز دیجیتال در برابر ارز فیات قرار می گیرد . برای روشن تر شدن مسأله و به دست آوردن جوابی برای پرسش بالا نیازمند آشنایی بیشتر با این دو مدل از ارز هستیم . به همین دلیل هر دو مدل ارز را معرفی کرده و ساز و کار ارز دیجیتال را نیز مختصراً بررسی خواهیم کرد

ارز فیات

پولی است که قانون به آن اعتبار بخشیده و بدون هیچ پشتوانه ای توسط دولت صادر کننده و سیاست گذاران ، ارزش می گیرد . درست متفاوت از پول کالایی که کالایی فیزیکی مانند طلا به عنوان پشتوانه ای به آن ارزش می بخشد . پول کالایی توانایی تبدیل کردن اسکناس به طلا را دارد و تنها با داشتن ذخایر معینی از طلا می توان مقدار مساوی ، ارز نو معرفی کرد بر خلاف ارز فیات که توانایی تبدیل شدن به کالای معینی را نداشته و دولت ها به وسیله ی این پول می توانند مستقیما ارزهای ملی را متأثر نموده و با توجه به اقتصاد کشور ، آن را تنظیم نمایند .
لازم به ذکر است که از دهه ی ۱۹۷۰ استاندارد طلا توسط دولت آمریکا کنار گذاشته شد و اکنون پول های رایج کاملا بدون پشتوانه بوده و ارزش یک پول ، بستگی به کاربرد و میزان اعتبار و اعتماد به آن پول دارد .

ارز دیجیتال

کریپتوکارنسی که ما از آن به عنوان ارز دیجیتال یاد می کنیم سیستمی است که وجوه الکترونیک ( وجوهی که صورت ملموس فیزیکی ندارند ) را به شیوه ای غیر متمرکز ( خود کفا و بی نیاز از بانک ها و دولت ها ) منتقل می نماید.
در سال ۲۰۰۹ اولین شکل از ارزهای دیجیتال به نام بیت کوین ، توسط یک برنامه نویس به دنیا معرفی شد . نام مستعار وی ساتوشی ناکاماتو می باشد .
این سیستم برای ثبت تراکنش های خود مانند همه جای دنیا از یک دفتر استفاده می کند که آن را بلاک چین می نامیم . تراکنش های شبکه در بلاک چین رمز گذاری می شود . استفاده از بلاک چین این امکان را به دست می دهد که پرداخت ها به صورت همتا به همتا ( بدون دخالت بانک از یک شخص به شخص دیگر ) انجام پذیرد .

بلاک چین

بلاک چین از این رو اختراع شد که امکان دو دفعه خرج کردن ارز دیجیتال ، وجود نداشته باشد . بدون استفاده از این فناوری ، شخص می تواند از کد مخصوص خود که در قبال صرف کردن سکه نقدی ، دریافت نموده در چند تراکنش استفاده کند .
بلاک چین ، بلوک هایی هستند زنجیره وار که شامل اطلاعات مخصوص و مرتبط می باشند و افراد شبکه در استفاده از این اطلاعات مشترک هستند .
هر کدام از بلاک ها نتایج بدست آمده از تراکنش ها را نگه داری می نمایند و دارای اطلاعات با اهمیتی هستند که باعث می شود در شبکه معتبر شناخته شوند همچنین اطلاعات مرتبط با بلاک قبل از خود را نیز حفظ می کنند . این قسمت از اطلاعات در بلاک هش نامیده می شود . این امر بلاک ها را به هم مربوط کرده و سبب به وجود آمدن یک رشته در شبکه می شود .
اگر تغییری در اطلاعات رخ دهد هش نیز دچار تغییر می شود بنابراین اگر بخواهیم اطلاعات تراکنشی در یک بلاک را عوض کنیم باید بلاک های بعدی را نیز عوض کنیم زیرا اگر حتی یک بلاک دستکاری شود هش ها در بلاک های بعدی اعتبار خود را از دست می دهند چون اطلاعات جدید در بلاک با اطلاعات ذخیره شده ی قبلی در هش های سایر بلاک ها یک جور و همانند نخواهند بود . از این رو است که امنیت دراین سیستم در ضمانت هش ها می باشد .
هر چه قدر میزان توانایی پردازش در شبکه بیشتر باشد این زنجیره بلند تر شده و دست بردن در بلاک چین ها بسیار مشکل تر می شود .

تراکنش در شبکه

برای درک بهتر ارز دیجیتال ، ساز و کار استفاده از کارت اعتباری را مجسم کنید . پول ها به طور حقیقی جا به جا نمی شوند بلکه مالکیت است که تغییر می کند . روند ارزهای دیجیتال نیز این چنین است .
برای انجام یک تراکنش معتبر ، باید صاحب یک کیف پول از نوع دیجیتال باشید . برنامه ای که به شما اجازه می دهد ارز دیجیتال را ذخیره و یا مبادله کنید .
برای اطمینان از اینکه هر کیف پول به تنهایی بتواند ارزهای خود را خرج کند ؛ این کیف پول ها دارای دو کلید رمز گذاری شده هستند . کلید مخصوص صاحب کیف و کلیدی برای عموم اعضای شبکه .
هنگام ارسال ارز دیجیتال پیغامی که با کلید خصوصی تان رمز دار شده به شبکه فرستاده می شود . با این روش مشخص می شود که ارزها از کدام کیف پول فرستاده شده اند و افراد دیگر پیام دروغین به شبکه ارسال نکرده اند . وقتی کیف پول با کمک کلید خصوصی تراکنش خواسته شده را رمز گذاری می کند در واقع یک امضای دیجیتالی درست کرده که مشخص می کند تراکنش های متفاوت ، مربوط به کدام کیف پول ها هستند .
کامپیوترهای شبکه با استفاده از کلید عمومی تراکنش های فرستاده شده را بررسی می کنند تا اطمینان حاصل کنند که این تراکنش ها از کدام کیف پول هستند .در واقع امضا به وسیله ی کلید خصوصی ساخته می شود و بقیه ی شبکه به وسیله ی کلید عمومی ، به اعتبار یا عدم اعتبار امضا پی می برند . هر تراکنش امضای مخصوص به خود را خواهد داشت .
حال فرض کنید شما می خواهید تراکنش خاصی را انجام دهید . شبکه در خواست شما را دریافت می کند کامپیوترهای شبکه در دفترهای خود ( بلاک ها ) تراکنش دریافتی را وارد می کنند .اکنون کامپیوترها برای تأیید تراکنش باید بتوانند بلاک را به رشته ی بلاک چین اضافه نمایند . برای این منظور باید معادله های بسیار پیچیده ی ریاضی را به وسیله ی حدس زدن عددها حل نمایند . این کار ماینینگ نام دارد ( استخراج ) که توسط ماینرها انجام می گیرد .
کامپیوتری که جواب صحیح را بیابد این امتیاز را به دست می آورد که بلاک جدید را به رشته ی بلاک چین اضافه نماید . ماینر برنده چند واحد مشخص ارز دیجیتال ، پاداش می گیرد . زیرا عمل استخراج برای ماینر هزینه در بر دارد و علاوه بر این وجود ماینرها باعث امنیت در شبکه می باشد .
وقتی که یک کامپیوتر جواب درست را بیابد مابقی شبکه را از این استخراج آگاه می کند . بلاک جدید توسط شبکه کنترل شده و تراکنش های موجود در آن با رشته ی بلاک چین قیاس می شود تا راهی برای دو دفعه خرج کردن ارز دیجیتال در شبکه وجود نداشته باشد . پس از این بلاک جدید به رشته ی موجود ملحق شده و عملیات تراکنش کامل می شود .
زمانی که بلاک به رشته ی جدید ملحق شود یک هش دریافت می کند که برای به وجود آمدن بلاک بعدی به استفاده از آن نیازمند هستیم . در نتیجه معاملات قابل برگشت نیست .
این را هم بدانیم که خرید ، فروش و تبدیل کردن ارز فیات به ارز دیجیتال ، به وسیله ی صرافی ها انجام می گیرد .

ارز دیجیتال در جایگاه ارز فیات

ارزهای دیجیتال با احتمالی قوی ، نتیجه ی مساعد جانشین شدن به جای ارزهای فیات را در بر خواهند داشت .همان گونه که بعضی بر این عقیده هستند که این امر شدنی نیست بعضی دیگر آن را حتمی می دانند . هر چند نمی توان به یقین در مورد عملی شدن هر کدام از این دو نظر ، صحبتی کرد اما پرواضح است که اگر قرار باشد ارز دیجیتال ، ارزهای قدیمی را عزل کند نیازمند زمان درازی هستیم .
هرچند که صاحبان ارزهای دیجیتال ، این ارزها را به آسانی مابین خودشان رد و بدل می کنند اما برای اینکه بتوانند نیازهای روزانه خود را خریداری نمایند به پول فیات نیاز دارند به این جهت که اکنون فقط مکان های مخصوصی وجود دارند که ارز دیجیتال را می پذیرند . از این روست که قرار دادن ارز دیجیتال در مقام ارز فیات در زمان کم امکان پذیر نیست . بنابراین هم اکنون باید به فکر گسترش دادن ارزهای دیجیتال باشیم تا این که بخواهیم به یک باره ارز فیات را کنار بزنیم . با توجه به همین مسأله ما ارزهای دیجیتالی را هم داریم که علاوه بر اینکه بر بلاک چین تکیه دارند ؛ ارزش آنها متکی به پشتوانه ای از طلا ، نفت و یا پول یک کشور خاص می باشد .
در حال حاضر کشور های زیادی هستند مانند کشور چین که بستر قرارگرفتن ارز فیات ، تحت بلاک چین و ارز دیجیتال را فراهم می کنند . در این راستا این کشور جزء کشورهایی است که سیستمی را در اختیار دارد که ارزهای دیجیتال را درجه بندی می نماید هر چند که این کشور استفاده از ارزهای دیجیتال را خلاف قانون اعلام کرده اما سیاست هایش در جهت پذیرش ارز دیجیتال در حرکت است .حتی مجامع و افرادی که اجازه ی کار با ارز دیجیتال را صادر نکرده اند ؛ از راه حل های بلاک چین و ارزهای آن بهره می برند .

مزایا و معایب

نباید از این نکته غافل بود که هر تکنولوژی نویی که روی کار می آید دارای مزیت ها و همین طور معایبی می باشد . ارز دیجیتال نیز این ویژگی را دارا می باشد . اما هدف نهایی ارز دیجیتال چنین است که هر کس بتواند پول خود را کنترل کند و تراکنش ها با سرعت بسیار بالا و بدون محدودیت در همه ی جهان انجام پذیرد .

به طور کلی از مزایا ی این ارز می توانیم به چند مورد اشاره کنیم :

• تورم باعث از دست رفتن ارزش پول می شود به همین جهت مردم در پی محافظت از ارزش پول خود بوده و به مسأله ی تورم مانند یک هشدار می نگرند . با تبدیل کردن پول به ارزهای دیجیتال می توان این نگرانی را مرتفع کرد .
• بلاک چین به عنوان یک تکنولوژی جدید ، در مسیر کنار زدن محدودیت های زمان ، مکان و واسطه ها کاملا منحصر و یکتا می باشد .
• از زمانی که اولین ارز دیجیتال پا به عرصه نهاد تا کنون سرمایه گذاران این ارز نو از افزایش چشمگیر قیمت آن به سود های کلان دست یافته اند .
معایب ارزهای دیجیتال را نیز می توان به صورت کلی در دو مورد برشمرد :
• همانطور که با استفاده از نوسانات زیاد ، می توان به ثروت هایی خیره کننده رسید این احتمال هم وجود دارد که همه چیز را در یک لحظه از دست داد .
• ارز دیجیتال در خیلی از کشورها هنوز رسمیت پیدا نکرده است و دولت ها قوانین روشنی پیرامون این مسأله وضع ننموده اند .

نظر کارشناسان

اکنون به مختصری از نظرات کارشناسان مخالف و کارشناسان موافق جایگزینی ارز دیجیتال می پردازیم

دلایل و نظرات کارشناسان مخالف را می توان این چنین عنوان کرد :

• هرچند ارز دیجیتال ویژگی های مشترک زیادی با ارز فیات دارد اما جانشین خوبی برای ارزهای حال حاضر دنیا نیست. به این دلیل که به راحتی ارزش لحظه ای آن را نمی توان پیش بینی کرد . مثلا نمی توان حدس زد که با افزایش و یا کاهش یافتن ارزش یک دلار ، ارزش ارز دیجیتال دچار چه تغییراتی می شود . این نا آگاهی جلوی تصمیمات درست را خواهد گرفت و با این حساب ارز دیجیتال قادر نخواهد بود در سطح جهانی کاربرد داشته باشد .
• از آن جا که ارزش ارز دیجیتال به شدت قابل تغییر است در نتیجه دارای نوسان بالایی است و این امر نه تنها ارزش را حفظ نخواهد کرد بلکه زمینه ای را برای سفته بازی ایجاد می کند .
• ارز دیجیتال در ارزش خود وابسته به هیچ فلز و یا پول دیگری نیست هر چند که در تجارت ها از آن استفاده می شود و ارزش آن قابلیت افزایش یافتن دارد اما تقریبا محال است که بخواهیم آن را به عنوان پول اصلی در آینده ی جهان تصور کنیم .
• ارزهای دیجیتال در اندازه ی مشخص و به صورت محدود عرضه می شوند و از طرفی محبوبیت آنها در میان مردم هر لحظه بالاتر رفته و متقاضیان بیشتری پیدا خواهند کرد و این افزایش تقاضا و محدود بودن عرضه بستری خواهد بود برای افزایش قیمت . به طور کلی ساختار و نقشه ی ارزهای دیجیتال توانایی و قابلیت قرار گرفتن در مقام ارزهای فیات را ندارد .

کارشناسان موافق نیز دلایل و نظرات خود را دارند از جمله :

• ارز دیجیتال می تواند جانشین خوبی برای ارز فیات باشد زیرا می توان آن را ذخیره و پس انداز کرد و در تجارت ها از آن استفاده نمود .
• همان طور که تکنولوژی در عرصه های مختلفی از زندگی انسان داخل شده است پس می توان در سیستم پول نیز انتظار ورود تکنولوژی را داشت .
• مسأله ای که در جانشین شدن ارز دیجیتال تردید به وجود می آورد ؛ راه و روش ارزش گذاری آن است . ارزش ارز دیجیتال بستگی به میزان مبادلات آن دارد و بالا وپایین رفتن ارزش پول هایی چون یورو و دلار ، تأثیر قابل توجهی در ارزش آن ندارد . البته هنگامی که بتوانیم ارز دیجیتال را به عنوان یک پول جهانی معرفی کنیم و دیگر احتیاجی به مقایسه کردن آن با دیگر پول ها وجود نداشته باشد این تردید نیز وجود نخواهد داشت .
• می توان ارز دیجیتال را در جایگاه پول معمولی پذیرفت اما این امر ، نیاز به زمان دارد زیرا سیستم های مالی در جهان نیاز به اصلاح شدن دارند و این اصلاح ، مستلزم عملیات دشواری است که توافق و هم کاری همه ی کشورها را می طلبد .
• ارز دیجیتال ، بازار بسیار نویی است که در سال های پیش رو موفقیت های فراوانی در آن اتفاق خواهد افتاد . برای وسعت پیدا کردن این بازار باید بتوان با شیوه های آسان تری از این ارزها استفاده کرد و در خریدهای کلان از آن بهره جست . مردم کشورهایی که اقتصاد آنها با بحران مواجه شده است باید بتوانند پول های خود را به ارز دیجیتال تبدیل کرده و سرمایه ی خود را حفظ نمایند . در این صورت است که ارز دیجیتال می تواند وارد رقابت با ارز فیات شود .
• بارها می شنویم که به وجود آمدن نوسان های بالا در ارزش این ارزها مانعی عظیم برای به کار بردن آنها به شمار می رود اما باید این موضوع در نظر گرفته شود که این نوسانات را در قیاس با چه چیز قرار می دهیم . به عنوان مثال اگر شما در کشورهایی مثل زیمباوه یا ونزوئلا زندگی کنید نوسان این ارزها در نظرتان بسیار ناچیز خواهد بود و مایل خواهید بود دارایی خود را به شکل ارزهای دیجیتال درآورید تا پول کشورتان . از این جهت هنگامی که کشوری در مسائل سیاسی و یا اقتصادی رو به بحران برود استفاده از این بازار ، بسیار کمک کننده خواهد بود .

نتیجه گیری

به طور قاطعانه نمی توان از نقش و عملکرد هر کدام از سیستم های ارزی در آینده خبر داد . در حالی که راه طولانی و درازی در پیش روی ارزهای دیجیتال قرار دارد ؛ گذر زمان گواه بر آن است که ارزهای فیات زمینه ی آسیب پذیری دارند و این خود از دلایل مهم بهره جستن خیلی از مردم از ارزهای دیجیتال می باشد .
دور از نظر نیست آن هنگام که ارزهای دیجیتال نقش به سزایی در اقتصاد جهان به دست گیرند .