چه سرنوشتی در انتظار فناوری بلاک چین خواهد بود؟

گرچه طرفداران بلاک چین و پول مجازی در حال برنامه‌ریزی برای حذف بانک‌ها یا حداقل عبور از آنها هستند، بانک‌های بزرگ هم در بخش مالی خود شروع به آزمایش بلاک چین کرده‌اند.

ارزجو : ایده ایجاد دیتابیس غیر قابل نظارت و تغییر، کمی دور از ذهن و غیر قابل فهم به نظر می‌رسد که توجه همه از آنارشیست‌های دنیای فناوری تا بانک‌داران را به خود جلب کرده است. نظرات در این مورد متفاوت است برخی آن را نوآوری تکنولوژیک مهمی می‌شمارند و برخی به آن لقب راه حلی را می‌دهند که به دنبال مشکل می‌گردد.

در حقیقت بلاک چین یک سیستم غیرمتمرکز است که در پشت ارز دیجیتال بیت کوین قرار گرفته است. پروسه ثبت تراکنش‌ها در بلوک‌های بلاک چین انجام می‌شود و یک کپی از آنها در هر کدام از بلوک‌های توسط ۲۰۰ هزار کامپیوتری که در شبکه بیت کوین قرار دارند نیز ثبت می‌شود. هر تغییری که انجام می‌شود باید با تأیید کسی که در حال انتقال سکه‌ها است صورت گیرد تا ثابت شود که او صاحب این سکه‌ها است. ولی هیچ کس نمی‌تواند یک سکه را دو بار خرج کند، زیرا هنگامی که یک تراکنش ثبت شد همه نودها (گره‌های) شبکه از آن آگاه می‌شوند.

چه کسی راه بلاک چین را هموار کرد؟

– دیجی‌کش (Digicash) ۱۹۸۹

دیجی کش به وسیله دیوید چاوم (David Chaum) برای ایجاد سیستم ارز دیجیتال ابداع شد که به کاربران اجازه می‌داد تراکنش‌های غیر قابل پیگیری و ناشناس انجام دهند شاید هنوز خیلی زود بود که این کار انجام شود و در سال ۱۹۹۸ با ورشکستگی روبه‌رو شد. زیرا تجارت اینترنتی هنوز به آن اندازه رشد نکرده بود.

– ای‌گلد E-Gold) ) 1996

ای‌گلد یک ارز دیجیتال بود که به وسیله طلای واقعی پشتیبانی می‌شد این کمپانی با مشکلات قانونی روبرو شد و مؤسس آن یعنی داگلاس جکسون به خاطر استفاده از سیستم نقل و انتقال غیرقانونی پول و پولشویی گناهکار شناخته شد.

– بی‌مانی (B-Money) و بیت‌گولد Bit-Gold) ) 1998

وی دای (مؤسس بی‌مانی) و نیک سابو (مؤسس بیت‌گولد) هر دو سیستم‌های غیرمتمرکز ارز دیجیتال جداگانه‌ای را ابداع کرده بودند که شبیه به یکدیگر بود و مقدار محدودی ارز دیجیتال را در اختیار افرادی می‌گذاشت که احتیاج به منابع پول اینترنتی داشتند.

– ریپل‌پی (Ripple pay) 2004

ارز دیجیتال ریپل برای نقل و انتقال بین افرادی که به یکدیگر اعتماد داشتند به بازار عرضه شد.

– مدارک قابل استفاده مجدد (RPOW) 2004

RPOW نمونه اولیه از سیستمی بود که با استفاده از توکن امکان انجام محاسبات و تراکنش‌ها را به وجود آورد. تولید آن از بیت گلد الگو برداری شده بود و مبدع آن هال فینی نام داشت.

ایده آن این بود که بتوان نحوه خرج شدن هر واحد ارز دیجیتال را پیگیری کرده و از تغییرات غیرمتمرکز جلوگیری نمود. نتیجه: لزومی ندارد کاربران بیت کوین نگران اعتماد به طرف مقابل باشند زیرا هیچ کس نمی‌تواند سیستم را گول بزند.

دیگر ارزهای دیجیتال از همین ایده اولیه پیروی کردند و اغلب سعی کردند تا مشکلاتشان را در مورد بیت کوین با تولید ارزهای دیجیتال جدید بر روی سیستم بلاک چین برطرف کنند. ولی مدافعان خصوصیت غیرمتمرکز بودن ارزهای دیجیتال و امنیت رمزنگاری به فراتر از این ارزها می‌نگرند. طرفداران پروپاقرص سیستم بلاک چین معتقد هستند که نه تنها این سیستم می‌تواند جایگزین بانک‌های مرکزی شود بلکه در دوره جدیدی از ارائه خدمات آنلاین اینترنتی می‌تواند کنترل را از دست غول‌های تجاری مانند فیس‌بوک و گوگل خارج کند. سانسور کردن چنین اپلیکیشن‌های جدیدی غیرممکن است و آنها به مقدار بیشتری پاسخ‌گوی کاربران هستند.

تعدادی از کمپانی‌ها در حال حاضر در حال استفاده از پلتفرم اتریوم (Ethereum) هستند که در ابتدا برای استفاده در ارزهای دیجیتال به وجود آمده بود. استارت‌آپ استورجی (Storj) یک سرویس ذخیره کننده فایل است و بر روی این ایده شکل گرفته که ذخیره کردن فایل‌ها در یک شبکه غیرمتمرکز قابل اطمینان‌تر از قرار دادن پرونده‌هایتان در یک کابینت است.

با وجود این مسئله که بیت کوین در ابتدا به خاطر انجام معاملات مواد مخدر در سطح اینترنت معروف شد بلاک چین در بسیاری از بزرگ‌ترین کمپانی‌های سراسر دنیا در حال پذیرش است. بسیاری از کمپانی‌های ارائه دهنده خدمات مالی مانند جی‌پی‌مورگان (JP Morgan) و کمپانی DTCC در حال آزمایش بلاک چین و فناوری‌های مشابه بلاک چین هستند تا بتوانند خدمات خرید و فروش سهام و دیگر املاک را آسان‌تر انجام دهند. تجار می‌توانند خیلی سریع سهام را خرید و فروش کنند ولی پروسه نقل و انتقال مالکیت چنین املاکی ممکن است روزها به طول بیانجامد. برخی از فناوری‌گراها معتقد هستند که بلاک چین می‌تواند در این زمینه کمک بزرگی باشد. حتی استفاده از بلاک چین در زمینه بایگانی کردن این مدارک نیز می‌تواند کمک‌رسان باشد و نگهداری این مدارک در منبعی غیرقابل تغییر روشی بسیار خوب است تا کاربران مطمئن باشند که مدارکشان دست‌کاری نمی‌شود.

هنوز برای قضاوت کردن این مسئله که آزمایش‌ها نتیجه خواهد داد و آیا کار کردن با فناوری بلاک چین موفقیت‌آمیز خواهد بود، خیلی زود است ولی ایده ساخت دیتابیسی غیر قابل تغییر، توجه همه افراد از قبیل متخصصان فناوری و بانکدارها را جلب کرده است.

– اولین بلاک چین

نرم افزار اصلی بیت کوین در ژانویه سال ۲۰۰۹ ارائه شد که یک نرم افزار اوپن سورس یا همان منبع باز بود. به این معنی که هر کسی می‌توانست از کد آن استفاده کرده و آن را مورد استفاده مجدد قرار دهد. و بسیاری این کار را انجام داده‌اند. در ابتدا افرادی سعی کردند که بیت کوین را بهبود بخشند و به همین خاطر لایت کوین (Litecoin) که ارز دیجیتال دیگری است، بر اساس نرم افزار بیت کوین ساخته شد تا تراکنش‌ها را سریع‌تر انجام دهد.

یکی از اولین پروژه‌هایی که بر اساس کد بیت کوین ساخته شد نیم‌کوین (Namecoin) نام دارد و یک سیستم برای ثبت نام با دامین های bit. است. سیستم قدیمی نام‌گذاری دامنه، یک سیستم مدیریتی است که وقتی می‌خواهید سایتی را پیدا کنید به سراغ یک دیتابیس مرکزی می‌رود و آدرس آن را برای شما پیدا می‌کند. فعالان آزادی اینترنت خیلی وقت است که نگران این بودند که رویکرد قدیمی ممکن است با سانسورهایی همراه باشد، زیرا دولت‌ها می‌توانند نام‌های دامین را تغییر دهند و در دیتابیس مرکزی تغییرات ایجاد کنند. دولت آمریکا تا به حال چندین بار این کار را انجام داده است تا سایت‌هایی که مربوط به قمار یا شکستن قوانین مالکیت معنوی هستند را ببندد.

نیم‌کوین با ثبت دامین.bit در بلاک چین، سعی در از بین بردن این مشکل دارد و به کسانی که دارای کلید مجازی مربوط به آن سایت نباشند اجازه نمی‌دهد اطلاعات ثبت شده را تغییر دهند. برای تغییر یا متوقف کردن سایتی که دامنه آن.bit است، مأموران دولتی باید شخصی را که آن سایت را راه اندازی کرده پیدا کنند و کلید مجازی را از او بگیرند.

عرضه اولیه سکه (ICO) چیست؟

اتریوم و دیگر پروژه‌هایی که بر اساس بلاک چین انجام شده‌اند، مقداری از سرمایه اولیه خود را در طول پروسه‌ای به نام عرضه اولیه سکه به دست آورده‌اند.

این فرآیند به این صورت است که سازندگان ارز دیجیتال مقدار معینی از این ارز را قبل از آنکه نرم‌افزار و فناوری آن کامل شود پیش فروش می‌کنند. ایده پشت این کار آن است که سرمایه‌گذاران بتوانند به توسعه دهندگان کمک کنند تا این فناوری را به پایان برسانند. انجام این پیش فروش بدون هرگونه نظارت دولتی انجام می‌شود و سرمایه‌گذاران هیچگونه ضمانتی برای دریافت سرمایه خود ندارند. گرچه این روند به وسیله دولت‌های مختلف در حال قانون‌گذاری و تغییر است.

نرم افزار بیت کوین برای اجرای دیگر اپلیکیشن‌ها برنامه ریزی نشده بود. در سال ۲۰۱۳ استارت‌آپی به نام اتریوم برای آسان‌تر کردن و سرعت بخشیدن به تراکنش‌ها بدون احتیاج به نرم افزار بیت کوین به بازار عرضه شد. در سال ۲۰۱۵ این کمپانی، پلتفرم خود را برای انجام قراردادهای هوشمند عرضه کرد. این نرم افزار قراردادهایی را تنظیم می‌کرد که هیچ‌گونه دخالت انسانی در آنها انجام نمی‌شد. برای مثال شما می‌توانید قرارداد هوشمندی برای شرط‌بندی بر روی پیش بینی هوای فردا بسازید.

شما و طرف مقابلتان قرارداد را در شبکه اتریوم آپلود می‌کنید و سپس مقداری ارز دیجیتال برای تنظیم قرارداد می‌فرستید. این نرم افزار، قرارداد را برای شما ثبت می‌کند. روز بعد نرم افزار هوا را چک می‌کند و سپس مبلغی که متعلق به شخص برنده است را برای او می‌فرستد. حداقل دو بازار پیش بینی بر اساس این پلتفرم ساخته شده‌اند که افراد می‌توانند در مورد نتایج جالب رویدادها، مانند نتیجه انتخابات، شرط بندی کرده و پیش بینی کنند.

از آنجا که این نرم افزار به درستی نوشته و تنظیم شده است، لزومی ندارد که در زمینه تراکنش‌ها نگرانی داشته باشید. ولی در سال ۲۰۱۶ یک هکر موفق شد که مبلغ ۵۰ میلیون دلار اتریوم را با فریب سرمایه گذاران، سرقت کند. یک اشتباه در کد نویسی باعث شد این شخص ناشناس بتواند این میزان از ارز دیجیتال را به سرقت ببرد. نتیجه: حذف دخالت انسانی از تراکنش‌ها با یا بدون بلاک چین، بسیار دشوار است.

گرچه طرفداران بلاک چین و پول مجازی در حال برنامه ریزی برای حذف بانک‌ها یا حداقل عبور از آنها هستند، بانک‌های بزرگ هم در بخش مالی خود شروع به آزمایش بلاک چین کرده‌اند. در سال ۲۰۱۵ برخی از بزرگ‌ترین مؤسسات مالی جهان از جمله جی‌پی مورگان، بانک انگلستان و کمپانی DTCC اعلام کردند که با یکدیگر به همکاری می‌پردازند تا نرم افزار بلاک چین اپن سورس و منبع بازی را با نام هایپر لجر Hyperledger) ) بسازند. برخی از بخش‌های این نرم افزار تا به حال ارائه شده‌اند. از جمله نرم افزار Sawtooth که به وسیله اینتل (Intel) با استفاده از بلاک چین ساخته شد.

صنعت نیز در حال حاضر با استفاده از بلاک چین سعی دارد امنیت نقل و انتقالات مالی خود را بهینه‌تر سازد. کمپانی Nasdaq OMX نیز به کمپانی‌های خصوصی اجازه داده است که از بلاک چین برای مدیریت سهام خود در سال ۲۰۱۵ استفاده کنند. یک کمپانی به نام Chain اولین آغاز کننده کار به این روش است. همچنین بخش امنیتی نقل و انتقالات مالی استرالیا اعلام کرده است که قراردادی برای استفاده از فناوری بلاک چین با استارت‌آپ Goldman Sachs امضا کرده تا بتواند فرایندهای نقل و انتقال مالی بازار استرالیا را قدرتمندتر سازد.

آینده بلاک چین

با وجود هیجان بلاک چین و آزمایش‌های بسیار در این مورد، هنوز اپلیکیشن بسیار موفقی بر اساس این فناوری ارائه نشده است و گرچه برخی ایده غیر قابل تغییر بودن بلاک چین را بسیار می‌پسندند ولی شاید همیشه به سیستمی غیر قابل تغییر احتیاج نداشته باشیم.

طرفداران بلاک چین هم معتقد هستند که این فناوری برای پیشرفت به زمان احتیاج دارد. تمامی فناوری‌های مالی اینترنتی که در دهه ۱۹۶۰ تولید شدند دهه‌ها طول کشید تا اینترنت بتواند با آنها به خوبی کار کند و کنار بیاید.

با این حال این ایده می‌تواند در بسیاری از جاها مورد استفاده قرار گیرد. برای مثال ممکن است هویت دیجیتال شما به یک توکن در بلاک چین متصل باشد. شما می‌توانید از آن توکن برای استفاده از این اپلیکیشن سود ببرید و حساب‌های بانکی خود را افتتاح کنید، برای استخدام درخواست بدهید و یا ایمیل یا پیام‌های شبکه‌ها اجتماعی خود را تأیید هویت کنید.

شبکه‌های اجتماعی آینده، شاید بر اساس قراردادهای هوشمندی تشکیل شود که بتوانید به وسیله آ پست‌هایتان را فقط به تعدادی از افراد دلخواه نشان دهید یا افراد بتوانند با انجام پروژه‌هایی در این شبکه‌ها ارزهای دیجیتال دریافت کنند. شاید یکی از جالب‌ترین ایده‌ها برای استفاده از بلاک چین استفاده از آن در زمان انتخابات و رأی‌گیری باشد. گروهی موسوم به سُوِرین Soverign پلتفرمی ساخته‌اند که بر اساس آن مؤسسات، کمپانی‌ها و حتی دولت‌ها می‌توانند برای جمع آوری و نتیجه گیری رأی‌ها از سیستم بلاک چین استفاده کنند.

در حال حاضر حتی حقوق‌دانان و دیگر متخصصان نیز می‌توانند برای پیگیری پرونده‌هایشان از فناوری بلاک چین استفاده کنند. برای مثال می‌توانید شکایت‌نامه خود را در بلاک چین مطرح کنید یا شاید اظهارنامه شما به صورت یک قرارداد دیجیتال به صورت خودکار باعث شود که بتوانید پول مورد درخواست خود را بدون دردسر دریافت کنید یا شاید بلاک چین حتی بتواند به عنوان سردفتر اسناد رسمی، املاک شما را ثبت کند.

حتی ممکن است که بلاک چین تبدیل به چیزی کاملاً متفاوت شود. بسیاری از فرآیندهای مالی- صنعتی می‌تواند به وسیله بلاک چین‌های خصوصی که بر روی سرورهای کمپانی‌ها فعال هستند با شرکای آنها در میان گذاشته شود. ولی در بلاک چین عمومی، هر کسی می‌تواند از نرم افزار بیت کوین و اتریوم بر روی کامپیوتر خود استفاده کند و تمام تراکنش‌های ضبط شده بر روی شبکه بلاک چین را مشاهده نماید. ولی کمپانی‌های بزرگ ترجیح می‌دهند که اطلاعات خود را خصوصی نگه دارند و فقط کارمندان، شرکا و قانونگذاران بتوانند آنها را مشاهده نمایند.

بیت کوین ثابت کرده که ارائه خدمات آنلاین بدون آنکه کنترلی از طرف هیچ کمپانی یا سازمانی بر روی آن وجود داشته باشد، امکان‌پذیر است و فناوری بلاک چین نشان می‌دهد که این امکانات، در واقع گزینه‌های مناسبی هستند.