در سال ۱۹۷۶، برنده نوبل ادبیات فریدریش آوگوست فون هایک (Friedrich Hayek)، یک مقاله بسیار مهم را نگارش کرده و به چاپ رساند که عنوان این مقاله غیر دولتی کردن پول بود. طرفداران بیت کوین عاشق این مقاله هستند و معمولا آن را به عنوان پاسخی برای این سوال که چرا بیت کوین باید وجود داشته باشد نقل قول می‌کنند اما نظر هایک کمتر با بیت کوین امروزی مطابقت دارد و بشتر با ارزهای پایدار امروزی منطبق است.
من معتقدم بدون آن که کنترل کارها را از دست دولتمردان خارج کنیم، هیچوقت واحد پولی خوبی نخواهیم داشت. طبیعتا نمی‌توانیم درحال حاضر با قدرت چنین کاری را انجام دهیم.کاری که الان می‌توانیم انجام دهیم این است که با برخی روش‌های پیچیده و زیرکانه، روندی را معرفی کنیم که متوقف نشود. فریدریک هایک
هایک، جهانی را به تصویر می‌کشد که پول‌ها و بانک‌ها غیر ملی و غیر دولتی هستند. او معتقد است بر خلاف قانون و زبان، پول به دلیل تلاش قدرت‌ها برای سرکوب رقابت رشد نکرده است. او همچنین پیش‌بینی کرد که اگر دولت‌ها اجازه رقابت می‌دادند، ارزها برای افزایش ثبات و پایداری رقابت می‌کردند. نتیجه این رقابت به طور کلی از بین بردن تدریجی تأثیرات تورم بر روی کاهش ارزش پول‌ها بود.
یک مطالبه مهم در این موضوع که یک رویکرد دوجانبه نشأت می‌گیرد:
- بازکردن درهای تجارت آزاد پول
- اجازه فعالیت ارزهای غیر وابسته
در زمانی که این مقاله به چاپ رسید، میتوان گفت که این دو مورد چیزی برابر با رویا بود. با این حال، هایک امیدوارانه نوشت که چند طوفان مهم ممکن است یک روزی بازی را عوض کنند و البته این تغییرات ممکن است بدون حمایت دولتمردان اتفاق بیفتد.
امروز که بیش از ۴۰ سال از آغاز این ایده‌پردازی می‌گذرد، میبینیم که غیردولتی شدن پول اساسا در قالب دارایی‌های دیجیتال به وقوع پیوسته است.
مسیر پیچیده زیرکانه
پروتکل بیت کوین را میتوان به طور قطع، مسیر پیچیده زیرکانه برای معرفی یک ارز غیروابسته دانست که هیچ قدرت مرکزی نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد. سازندگان بیت کوین در یک ایده خلاقانه، مقیاس‌پذیری فنی را به مقیاس‌پذیری اجتماعی فروختند. به همین دلیل، روش بیت کوین برای تمرکززدایی پول دقیقا چیزی بود که هایک به دنبال آن بود.
با این حال، تفاوت‌هایی بین بیت کوین و ارز خیالی هایک وجود دارد.
هایک به طور کلی با مفهوم نظام ثابت ارز مخالف بود. او با داشتن دانش کامل نسبت به تاریخ اقتصادی در کنار اطلاعات کاملی که راجب فلزات کمیاب و فروپاشی سیستم برتون وودز داشت می‌دانست که نظام ثابت ارز راه حل مدنظر او نیست.
عرضه ثابت ارز مانند فلزات کمیاب نمی‌تواند نسبت به تغییراتی که در میزان تقاضا به وجود می‌آید، پاسخگو باشد و نمی‌تواند سطح پایدار ثبات قیمت را در کوتاه مدت بدست آورده و در نتیجه با پول بانک مرکزی به رقابت بپردازد.
خوشبختانه، آرمانهای بیت کوین با سود سوداگرانه شدید تقویت شده و این پروتکل توانسته میزان توجهات بسیار زیادی را به ناکارآمدی سیستم‌های مالی و و بانکی موجود جلب کند. و مهم تر از همه، بیت کوین در ذهن نسل جدید نخبگان این ایده را تزریق کرد که پول چیزیست که ما می‌توانیم آن را تغییر دهیم.
اکثریت قاطع ارزهای پایدار موازی با ارز فیات (ارز بانک مرکزی) است. در سال ۲۰۱۵، صرافی‌های ارز دیجیتال غیر بانکی دنیا به توکن های مبتنی بر ارز فیات نیاز داشتند تا تاجران بتوانند در داخل و خارج از موقعیت های احتمالی و خطرناک بر روی دارایی‌هایی با نرخ شناور مانند مانند بیت کوین حرکت کنند. بسیاری از این صرافی‌ها خارج از ایالات متحده بودند ونمی‌توانستند ارتباطات بانکی مستقیم را تجربه کنند.
تتر (Tether) در واقع برای پرکردن این خلا به وجود آمد. ۱ دلار آمریکا را با هر توکن تتر موازی شده و در تبدیل ارزهای اصلی مشارکت می‌کند. این بدان معناست که اگر چه شما شهروند ایالات متحده باشید و چه نباشید، می‌توانید نسخه توکن شده دلار آمریکا را بدون محدودیت داشته باشید. تتر تواسته درهای تجارت آزاد ارزهای مستقل را به خوبی باز کند و این اولین بخش چشم‌انداز هایک است که به دنبال یک راه عملی برای دولتی نبودن پول بود.
از آن زمان، بحث‌های زیادی راجب تتر مطرح شده است و در این باره کافیست بگوییم که انحصار، عدم شفافیت و وابستگی به شرکای سیستم بانک مرکزی باعث شده تا اتهامات مرتبط با سوء استفاده زیادی متوجه آن گردد.
هایک معتقد بود که بازشدن درهای تجارت آزاد پول میتواند سطح کیفیت مالی را افزایش دهد. این بهبود کیفیت با با ایجاد فشار بر روی ارزهای ضعیف به منظور اجرای سیاست پولی در سطح بهترین نوع ارزهای همتا انجام می‌شود. به عنوان مثال، اگر شهروندان ونزوئلا یا آرژانتین بتوانند به راحتی داخل و خارج از دلار آمریکا خرید و فروش کنند دیگر برای سوء استفاده گسترده در قالب اجرای سیاست پولی بهانه‌ای وجود نخواهد داشت.
در یک فضای باز رقابتی، تمایل طبیعی بازار پول دیجیتال این است که در بازار رقابتی خود را منحصر به تتر نکند. اخیرا تعدادی از ارزهای دیجیتال موازی با فیات وارد بازار شده اند که از جمله آنها میتوان به پاکسوس استاندارد (PAX)، دلار جیمنای (GUSD)، TrueUsd (TUSD) و (Circle’s CENTRE consortium (USD-C اشاره کرد.
این ورودی‌های جدید در حال جذب اقبال عمومی هستند و باعث شده اند تا بازیگران قدیمی روش‌های حسابداری خود را تقویت کنند و همچنین بازپرداخت را برای سیستم خودشان ایجاد نمایند و در صورتی که خودشان را تقویت نکنند با انقراض مواجه شوند.
به هرحال از آنجایی که این توکن‌ها متمرکز هستند استفاده از آنها کاملا مجاز است. در هر نقطه‌ای یک شریک بانکی میتواند محدود شود و توکن‌ها را مجبور به سرباز زدن از اختیارشان کند یا دستور توقف عملیات صادر نماید. علاوه بر این، مقبولیت مداوم ارزها پایدار موازی با فیات باعث افزایش ثبات ارزهای مستقل موجود می‌شود.
ارزهای پایدار الگوریتمی پول مستقل را بوجود می‌آورند
هایک همچنین معتقد بود که معرفی پول مستقل میتواند سقف کیفیت پولی را با ایجاد فشار بر روی بهترین ارزهای مستقل افزایش داده و آنها را نسبت به صدور و قوانین عرضه، مسئولیت پذیرتر می‌کند. او این مولفه دوم را به عنوان یک اصل عمومی برای جلوگیری از دولتی بودن پول قلمداد می‌کرد.
تعداد بسیار کمی از ارزهای پایدار را میتوان پولهای مستقل نامید. با این اوصاف، اینجا جاییست که ما در آن بیشترین امید را به آینده پولهای دیجیتال داریم و در نتیجه اینجا جاییست که بیشترین جسارت و ریسک در سرمایه‌گذاری اتفاق افتاده است. پروژه‌هایی مانند MakerDao، Reserve و تا مدتی پیش Basis نمونه‌هایی از پروژه‌های ارزهای پایدار هستند که در این فهرست قرار می‌گیرند.
ارزها پایدار الگوریتمی مانند بیت کوین برای تحریک بازار، مقاومت نسبت به مقررات و اجرای کامل سیاست‌های عرضه طراحی شده است و هیچ قدرت مرکزی قدرت تغییر آن را ندارد. با این حال یک تفاوت اساسی بین ارزهای پایدار و بیت کوین وجود دارد. برعکس بیت کوین، ارزهای پایدار واحدهای وظیفه‌مند محاسبه هستند که به آنها اجازه می‌دهد تا با ارزهای مستقل در مولفه ثبات و پایداری رقابت کنند.
به دلیل کمبود اختیارات نظامی و دولتی، پولهای مستقل فقط در صورتی می‌توانند به حیاتشان ادامه دهند که بتوانند بیشتر از دیگران در اجرای مقررات عرضه موفق عمل کنند. اگریک ارز دیجیتال مستقل منصفانه‌تر و پایدارتر از ارزهای موجود عمل کند، میتواند به خوبی حتی بر روی بهترین بانک‌های مرکزی فشار بیایورد تا آنها نیز سیاست‌های پولی بهتری را اجرا کنند.
امروزه ۶۰ دصد ذخایر خارجی با دلار آمریکا یا اوراق قرضه نگهداری می‌شوند و بسیاری از جمله صندوق بین‌المللی پول عدم وابستگی انحصاری جهان به دلار آمریکا را برای توافقات جهانی اقتصادی را یک وظیفه اجتماعی می‌دانند.
علاوه بر این، همبستگی امروز اقتصاد جهانی در کنار تعهد ایالات متحده برای اداره کردن کشور با کسری بودجه مانند بحران تریفین باعث شده تا بحران‌های اقتصادی داخلی به سرعت تبدیل به بحران جهانی شود.
این یک واقعیت است که چنین چرخه‌هایی میتواند سیستم بانکی را نابود کند حتی اگر این سیستم بانکی در قدرتمندترین اقتصاد دنیا وجود داشته باشد و همین موضوع بود که مشوق و محرک سیستم ارز دیجیتال در بحران مالی سال ۲۰۰۸ بود. ما به عنوان اعضای یک جامعه نباید چشممان را بر روی این حقایق ببندیم.
پیش‌بینی سال ۲۰۱۹
میتوان انتظار این را داشت که در کوتاه مدت، ارزهای پایدار موازی با ارز فیات بر روی موارد مصارف جفت معاملاتی در صرافی‌ها حکمرانی کند و این موفقیت با ارتباط شرکت‌ها با قانون‌گذاران و صرافی‌ها به جای ارتباط با جامعه و ایدئولوژی به دست می‌آید.
برای ایجاد مقبولیت، ارزهای پایدار دیجیتال محلی نیازمند داشتن محرک برای حرکت فراتر از موارد یاد شده به منظور جبران ریسک بالایشان هستند. این محرک‌ها میتواند پایداری بیشتر، مبانی فلسفی قوی‌تر و یا محرک مرتبط با نظریه بازی ها در کنار رشد شبکه باشد.
در نهایت، فقط ارزهای پایدار الگوریتمی می‌توانند مأموریت اساسی ارزهای دیجیتال را ادامه دهند و به عنوان یک جایگزین واقعی برای پول دولتی استفاده شوند. هایک شاید برای وجود یک ارز تلاش می‌کرد اما امروزه چندین ارز غیردولتی به دنبال ثابت کردن ارزش‌هایشان هستند.
