شاید فکر کنید که تمام تراکنش‌ها در سرتاسر بلاک‌چین و بازار ارزهای دیجیتال به صورت خودکار انجام می‌شوند، اما این‌گونه نیست. برای تائید تراکنش‌ها، الگوریتم‌های اجماعی وجود دارند که شامل فرآیندهایی هستند که در آن اعتبارسنجها که در واقع استخراج‌کنندگان یا نودهای (Nods) شبکه هستند، بر روی وضعیت فعلی یک شبکه و تراکنش‌های آن، تصمیم می‌گیرند.
شبکه مطیع استخراج‌کنندگان خود و در واقع اعتبارسنجهای خود است و این به توافق در مورد این موضوع برمی‌گردد که آیا تراکنش‌های ارائه شده توسط اعتبارسنجها معتبر است یا خیر. به طور ساده‌تر، تراکنش‌های جعلی و نادرست توسط شبکه رد می‌شوند، با این فرض که تمام اعتبارسنجها وظیفه خود را در شناسایی تراکنش‌های درست یا جعلی به خوبی و منصفانه انجام داده‌اند و قصد مخربی ندارند. در شبکه، اعتبارسنجهایی که تراکنش‌های دقیق و معتبر به شبکه ارسال کرده‌اند، پاداش دریافت می‌کنند و برعکس آن، اعتبارسنجهایی که با تراکنش‌های نادرست قصد ضربه زدن به شبکه را داشته باشند، جریمه می‌شوند.
برای مثال، در شبکه‌های اجماع اثبات کار (PoW) مانند بیت‌کوین (BTC)، استخراج‌کنندگان برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها، باید انرژی که از طریق سخت‌افزار‌های گران‌قیمت به دست آورده‌اند را صرف اعتبارسنجی کنند که در صورت موفقیت، توکن‌های جدیدی را به شبکه ارسال کنند. اگر استخراج‌کنندگان هم نیت بدی داشته باشند، چیزی به دست نمی‌آورند و زیان آن برای شبکه، تنها انرژی هدر رفته و تراکنش جعلی و نادرست است.
در شبکه‌های اجماع اثبات سهام (PoS)، کاربران شبکه با استیک کردن توکن‌های خود، از طریق تراکنش‌های معتبر توکن‌های اضافی دریافت می‌کنند که بخشی از آن هم در تراکنش‌های اشتباه از بین می‌رود. به طور ساده‌تر، در اجماع اثبات سهام، استخراج‌کنندگان کنار گذاشته شده‌اند و اعتبارسنجی شبکه توسط خود کاربران انجام می‌شود.
برای خرید ارز دیجیتال کلیک کنید.
شبکه‌های اجماع اثبات زمان (PoT) در مقایسه با اثبات سهام، بسیار مشابه هستند. در این نوع پروتکل‌ها هم توکن‌های اضافی از طریق تراکنش‌های معتبر دریافت می‌شوند و بخشی دیگر از توکن‌ها هم در تراکنش‌های نادرست از بین می‌روند.
با این حال، درست است که دو اجماع اثبات سهام و اثبات زمان شباهت‌هایی با هم دارند، اما آن‌ها دو الگوریتم بسیار متفاوت هستند و بیشتر از آن چیزی که فکر می‌کنید ویژگی‌های مختلف و متفاوتی دارند. اکنون در این مقاله از سرمایکس، می‌خواهیم نگاه دقیق‌تری به این دو اجماع داشته باشیم.
اثبات سهام چیست؟
اثبات سهام یک الگوریتم اجماع است که به وسیله کاربرانی عمل می‌کند که توکن‌های خود را در شبکه استیک و یا آن را در یک قرارداد هوشمند قفل می‌کنند. سیستم برای اعتبارسنجی، باید یک اعتبارسنج انتخاب کند که آن‌ها در اجماع اثبات سهام در واقع کاربران استیکینگ یا نودهای بلاک‌چین هستند. وظیفه آن‌ها این است که تراکنش‌ها را تائید کنند و اطمینان حاصل شود که تراکنش‌های نادرستی در داخل شبکه وجود ندارد.
بعد از آن، اعتبارسنجها تراکنش‌ها را به شبکه ارسال می‌کنند و اگر آن‌ها به درستی تائید شده باشند، اعتبارسنجها به عنوان پاداش، توکن‌های اضافی دریافت می‌کنند. اگر یک اعتبارسنج از سر بی‌احتیاطی یا با قصد بد تراکنش‌های جعلی یا نادرست به شبکه ارسال کند، بخشی از توکن‌هایی را که در شبکه قرار داده است را از دست می‌دهد.
در این نوع اجماع، کاربرانی که بیشترین توکن‌ها را در استخرهای استیکینگ شبکه قرار داده باشند، به عنوان اعتبارسنج تراکنش‌های شبکه انتخاب می‌شوند. همچنین، هر چه توکن بیشتری در شبکه قرار داده باشند، به عنوان اعتبارسنج پاداش‌‌های بیشتری هم دریافت می‌کنند. به عنوان مثال، اعتبارسنجهای شبکه اتریوم ۲٫۰ در حال حاضر ۴٫۲ درصد از توکن‌های استیک شده خود درآمد کسب می‌کنند.
به طور کلی، تبدیل شدن به یک اعتبارسنج در یک شبکه اجماع اثبات سهام برای همه کاربران ممکن است، اما به دلیل محبوبیت بالای شبکه‌های اثبات سهام، کاربران فعال بسیار زیاد هستند و رقابت بالا است. هر چه تعداد نود‌ها و در واقع کاربران شبکه بیشتر باشد، کاربر برای تبدیل شدن به یک اعتبارسنج باید مقدار خیلی بیشتری توکن در شبکه قرار دهد.
اثبات زمان چیست؟
اثبات زمان (PoT) یک الگوریتم اجماع است که بر خلاف اثبات سهام، از یک سیستم رأی‌گیری برای انتخاب اعتبارسنج شبکه استفاده می‌کند و بر مواردی مثل مدت زمان حضور اعتبارسنج در شبکه، فعالیت و شهرت آن تمرکز ویژه‌ای دارد. این نوع الگوریتم اجماع در واقع نسخه اصلاح شده اثبات سهام است.
الگوریتم اثبات سهام دفتر کل (Ledger) خود را یک نوع تایم‌چین (TimeChain) می‌داند و با استفاده از امتیاز‌ها، تأخیرها و توکن‌های کاربر در استخرهای استیکینگ، اعتبارسنج بعدی شبکه را انتخاب می‌کند. این سیستم رتبه‌بندی با دادن امتیاز به اعتبارسنجهای شبکه، کار خود برای انتخاب اعتبارسنج قابل اعتماد و فعال را راحت کرده است و در این نوع روش، تراکنش‌های نادرست و جعلی به ندرت به شبکه ارسال می‌شوند.
اثبات زمان شباهت‌های بسیاری با الگوریتم‌های رأی‌گیری در شبکه‌های بلاک‌چین دارد، اما تفاوت‌هایی هم دارد که آن را به الگوریتمی خاص تبدیل کرده است. در اثبات زمان، چندین مرحله رأی‌گیری وجود دارد. در مرحله اول، اعتبارسنجها که به عنوان انتخاب‌کنندگان زمان شناخته می‌شوند، بلوکی را ارسال می‌کنند که حاوی داده‌هایی از جمله تراکنش‌هایی است که باید به دفتر کل شبکه اضافه شوند. اگر بلوکی پذیرفته شود، آن بلوک اعتبارسنجی شده و تمام تراکنش‌های داخل بلوک پردازش می‌شوند.
اعتبارسنجهای شبکه از طریق یک فرآیند خاص انتخاب می‌شوند. در این فرآیند، امتیازات آن شخص در شبکه و تعداد توکن‌هایی که استیک کرده است، مد نظر قرار گرفته می‌شود. در پایان، این اطلاعات گرفته می‌شود و به صورت تصادفی، اعتبارسنج بعدی شبکه انتخاب می‌شود. لازم به ذکر است که در هر زمان تنها یک نفر می‌تواند اعتبارسنج باشد.
در مرحله دوم، بلوک ارسالی اعتبارسنجهای احتمالی به ۱۰۰۰ اعتبارسنج دیگر ارسال می‌شود تا قبل از تائید نهایی، باری دیگر بررسی شوند. معمولاً این مرحله چندان پیچیده نیست و اعتبارسنجها به سرعت با پذیرش تراکنش‌ها موافقت می‌کنند.
شباهت‌ها و تفاوت‌های اثبات سهام و اثبات زمان
اثبات سهام و اثبات زمان با یکدیگر شباهت‌های کمی دارند. اولین شباهت آن‌ها این است که هر دو به اعتبارسنجهایی نیاز دارند که توکن‌های خود را در شبکه استیک کرده باشند و هر چه دارایی استیک شده فرد بیشتر باشد، شانس آن برای انتخاب شدن به عنوان اعتبارسنج بیشتر است. تفاوت اصلی دو الگوریتم، در سیستم رتبه‌بندی و رأی‌گیری اثبات زمان است که قبل از ارسال تراکنش به دفتر کل، بلوک ارسالی اعتبارسنج توسط ۱۰۰۰ اعتبارسنج دیگر بررسی می‌شود.
اثبات سهام محبوب‌ترین و آشناترین الگوریتم در جامعه ارزهای دیجیتال است که توسط شبکه‌های بلاک‌چین مطرحی چون کاردانو (ADA)، پولکادات (DOT)، سولانا (SOL) و اتریوم ۲٫۰ استفاده می‌شود. با این حال، وقتی صحبت از مزایا می‌شود، می‌بینیم که هر دو الگوریتم از کاربران می‌خواهند که به جای صرف انرژی، توکن‌های خود در شبکه قرار دهند. هر دو الگوریتم جایگزین کارآمدی برای اثبات کار هستند، اما این دو الگوریتم هم قطعاً می‌توانند معایب خودشان را هم داشته باشند.
یکی از این معایب این است که استیکینگ توکن‌ها می‌تواند نقش مخربی هم داشته باشد چرا که اگر کسی توکن‌های بسیاری زیادی در شبکه قرار دهد، می‌تواند کنترل شبکه را به نحوی به دست بگیرد. با این وجود، چنین اتفاقی تا حدودی بعید است. برای مثال، شخصی که قصد کنترل یک شبکه را داشته باشد، باید ۵۱ درصد از توکن‌های شبکه را در اختیار داشته باشد که بعید است شخصی بتواند چنین ریسکی کند. در کنار این، اثبات زمان همچنین یک لایه امنیتی دارد که هر تراکنش را ملزم می‌کند توسط هزار اعتبارسنج مجدد برسی می‌شود.
در پایان، هر شبکه بلاک‌چین بر اساس نیازهای خودش یکی از الگوریتم‌ها را انتخاب می‌کند. بیشتر شبکه‌ها از اثبات سهام و اثبات کار استفاده می‌کنند و کمتر شبکه‌هایی هستند که به سمت الگوریتم‌هایی چون اثبات زمان بروند.
