تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران آینده نگر به دنبال راهی برای اثرگذاری اجتماعی و محیطی و همچنین دریافت بازده مالی هستند. به استناد نظرسنجی سرمایه‌گذاری اثرگذار سال ۲۰۱۸ که از سوی شبکه‌ی سرمایه‌گذاری اثرگذار جهانی انجام شد، پاسخ دهندگان در سال ۲۰۱۷ مبلغ ۳۵.۵ میلیارد دلار را در ۱۱،۱۳۶ معامله سرمایه گذاری کردند.
باور ما بر این است که رشد سرمایه‌گذاری اثرگذار تحت تأثیر موارد ذیل فرونشسته است:
– کمبود و/یا بهای بالای اعتماد به داده‌های مربوط به نتایج اجتماعی یا محیطی یک سرمایه‌گذاری، که موجب دشوار شدن حسابداری آن تأثیرها می‌شود.
– چالش‌ها پیرامون “نسبت دادن” ویژگی اثرگذاری – به معنی تخصیص یک عبارت یا ادعای اثرگذار به یک سرمایه‌گذار که غالبا خطر شمارش مجدد آن ادعاها را برمی‌انگیزد.
– موانع موجود در مسیر نقد کردن آن تأثیرات – یعنی بازارهایی که قابلیت نقدشوندگی تأثیر را ندارند، بازده غیرقطعی، بهاگان بالای تراکنش‌ها.
آیا راه حل‌های مبتنی بر بلاک چین می‌توانند این مشکل را برطرف کنند؟
فناوری بلاک چین در حال حاضر ذخیره سازی، مدیریت و انتقال ارزش را بین ماهیت‌های دیجیتال در بسیاری بخش‌های اقتصادی متحول ساخته است. برای سرمایه‌گذاری جمعی در ایده‌های جدید کسب و کار، بهبود فرآیندهای کسب و کاری مبتنی بر تراکنش و عرضه‌ی عمومی‌تر ارزش‌ها از توکن‌های مبتنی بر بلاک چین استفاده می‌شود.
بلاک چین اخیرا راه خود را در جامعه‌ی سرمایه‌گذاری اثرگذار باز کرده است و طیف گسترده‌ای از موارد کاربری ایجاد شده‌اند تا از ویژگی‌های آن بهره بگیرند؛ این امر موجب ایجاد یک دسته‌بندی جدید در کاربست‌ها به نام “توکن‌های اثرگذار” شده است. این توکن‌ها، معمولا در قالب یک معیار اندازه گیری کمّی و مبتنی بر واحد، یک تأثیر مرتبط با اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد را نشان می‌دهند که به اصل خود پیوند خورده است (منظور فعالیتی است که موجب پیدایش آن شده است و هویت آن را نشان می‌دهد). از این توکن‌ها می‌توان برای انجام پرداخت‌های مبتنی بر عملکرد، دنبال کردن تأثیرات از طریق زنجیره‌های تأمین یا اثبات ادعاهای مطرح شده در حمایت از اهداف توسعه‌ی پایدار (SDG) استفاده کرد.
موضوع بلاک چین در سرمایه‌گذار اثرگذار
مدیریت دارایی‌ها به صورت بلاک چین چندین مزیت دارد، سرمایه‌گذاری تأثیر گذار در این میان می‌تواند از این موارد بهره بگیرد: شفافیت بیشتر، بهبود امنیت، ارتقای امکان ردیابی، کارآمدی بالاتر و سرعت انجام تراکنش‌ها و بهاگان کاهش یافته.
این ویژگی‌ها ارزش حقیقی را در ساختار سرمایه گذاری اثربخش، ایجاد می‌کنند:
۱- اعتماد
بسیاری از سرمایه‌گذاری‌های اثرگذار در کشورهای در حال توسعه با ظرفیت نهادی پایین و محیط‌های با اعتماد پایین رخ می‌دهند. استفاده از بلاک چین به خاطر ویژگی‌های درونی اشاعه کننده‌ی اعتماد، نیاز به اعتماد را کاهش می‌دهد. در نتیجه، قرار گرفتن در معرض ریسک‌های ناشی از آسیب‌های حیثیتی را به خاطر ادعاهای اثبات نشده کاهش می‌دهد. بلاک چین همچنین می‌تواند به اتومات کردن و تسریع اندازه گیری تأثیرات و اثبات آن‌ها نیز کمک کند؛ انجام این کارها با استفاده از مدل‌ها و فرآيندهای کنونی بسیار آهسته و پر هزینه هستند. در سرعت‌های بالاتر و سطح اطمینان بالاتر می‌توان برای مدیریت سرمایه‌گذاری اثرگذار از خلق تأثیر به عنوان پارامتری در داشبوردهای مبتنی بر عملکرد استفاده کرد.
۲. نسبت دادن
می‌توان برای دنبال کردن تأثیر سرمایه گذاری (یعنی تولید پایدار) از طریق زنجیره‌ی تأمین از توکن‌های اثرگذار استفاده کرد. این توکن‌ها را می‌توان منتقل کرد و در استخراج ارزش مالی ناشی از خلق تأثیر به سرمایه‌گذاران اثرگذار کمک می‌کند.
۳. به پول تبدیل کردن تأثیرها
به پول تبدیل کردن تأثیرها را می‌توان تسریع کرد و بهاگان تراکنش را حذف کرد. توکن‌های اثرگذار با اعتماد بالا، به ویژه آن‌هایی که بر یک مبنای واحد اندازه‌گیری می‌شوند، برای طراحی الگوهای فاینانس مبتنی بر نتایج به عنوان یک معیار کلیدی معرفی می‌شوند. تبدیل کردن چنین توکن‌هایی به پول می‌تواند به سرعت یا به صورت آنی انجام شود و محرک‌های رفتاری قدرتمندی در مورد سطح پیاده سازی آن ها ایجاد کند: پاداش‌های فوری برای (القای) رفتار اثرگذار مؤثرتر هستند. این بهاگان پایین‌تر تراکنش نیز این امکان را فراهم می‌کند که انتقال به افراد تسهیل شود و نیاز به افراد واسطه کاهش یابد.
بنابراین جای تعجب نیست که در سال گذشته تعداد قابل توجهی از توکن‌های اثرگذار به بازار وارد شده‌اند. درحالی‌که این توکن‌ها از نظر مقصود و طرح متفاوت هستند ولی اکثر آن‌ها ادعا دارند که واحدهای کمّی را از تأثیرات مرتبط با یک یا چند SDG نشان می دهند. برخی از این توکن‌ها از طریق عرضه‌ی اولیه‌ی سکه (ICO) به عنوان ابزاری برای تأمین مالی موارد ذیل در دسترس مردم علاقمند قرار گرفته است، الف) فعالیت‌هایی که تأثیرات ادعا شده را آغاز می‌کنند و ب) تیمی که توسعه‌ی پلتفرم بلاک چین را که به مدیریت توکن‌ها می‌پردازد هدایت می‌کند.
نیاز به تلاش مضاعف
تبلیغات اخیر پیرامون توکن‌های اخیر و ICO ها به عنوان ابزاری برای افزایش توان تأمین مالی برای پروژه‌های بلاک چین موجب شد تا کلاهبردارانی با نیات شوم به این عرصه وارد شوند و در نتیجه میزان دقت و موشکافی راه حل‌های مبتنی بر بلاک چین افزایش یافت.
این نیاز به دقت و موشکافی بر توکن‌های تأثیرگذار نیز به کار بسته شد. ما بر این باور هستیم که ایجاد و کاربست معیارهایی که به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تمامیت و یکپارچگی توکن تأثیرگذار و توانایی‌اش در هدایت این وجوه را ارزیابی کند تا به برون داد تأثیرگذار مطلوب برسد.
در ادامه شما را با پنج معیار ارزیابی کیفیت توکن اثرگذار آشنا مي‌کنیم:
۱. ارزش واقعی به نحوه‌ی محاسبه‌ی تأثیر اضافه می‌کند
یک ویژگی کلیدی فناوری بلاک چین این است که خلق و مدیریت داده‌های تایید شده را با استفاده از یک رویکرد غیرمتمرکز به صورت خودکار در می‌آورد. یک توکن اثرگذار که به خوبی طراحی شده است بر پایه مدل‌های تحصیل داده‌ها و تأییدیه‌ای استوار خواهد بود که بدون مداخله یا قضاوت انسانی صورت می‌گیرد.
این ویژگی همچنین می‌تواند مشارکت اساسی در طراحی و عملیات اندازه‌گیری، گزارش دهی و تأیید سیستم‌ها برای مدیریت گازهای گلخانه‌ای تحت توافق پاریس و همچنین پیاده سازی رویکردهای مبتنی بر بازار که تحت بررسی نیروهای سازمان ملل هستند، داشته باشد. در سال ۲۰۱۷، برای حمایت از این تلاش‌ها، چندین بدنه، از جمله دبیرخانه‌ی چارچوب پیمان نامه سازمان ملل در تغییر اقلیم، ائتلاف زنجیره اقلیم را تشکیل دادند.
به عنوان مثال سولار کوین (SLR) که یکی از اولین توکن‌های تأثیرگذار است از یک فرآیند تأیید دستی “گواه اثرگذاری” استفاده می‌کند ولی در حال حاضر در فرآیند ارتقای این فرآیند به یک فرآیند کاملا اتوماتیک در مشارکت با سازنده‌ی اینورتر است.
بنیاد IXO جایگاه پیاده‌سازی فرآیندهای تأیید خودکار را در مرکز پروتکل گواه تأثیرگذاری قرار داده است در حالی که پروژه GainForest به دنبال تبدیل داده‌های ماهواره‌ای با رزولوشن بالا به داده‌های carbon stock و توکن‌های اثرگذار است. قطب جنوب، IXO و استاندارد طلایی یک طرح راهنما بر پایه بلاک چین اجرا کرده‌اند که به جمع آوری داده از پروژه‌های کاهنده انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌پردازد. هدف این طرح بلند مدت عبارت است از تأیید خودکار داده‌ها و مشهود کردن تأثیرات مثبت آن در لحظه پی بردن به آن.
۲. اعتماد بین کاربران و سهامداران را بیشتر می‌کند
پروژه‌های موفق بلاک چین الهام بخش اعتماد هستند چرا که به عنوان پروژه‌های مشارکتی با سطح شفافیت بالا و فرآیندهای اجماع غیرمتمرکز طراحی شده‌اند. این پروژه‌ها به افرادی که در تکمیل پروژه‌ها و پشتیبانی از یکپارچه سازی آن‌ها مشارکت کرده‌اند. آن‌ها به خاطر حمایت گسترده و حمایت جامعه‌ی کاربران و سهامداران موفق هستند.
لازم است یک توکن تأثیرگذار که به خوبی طراحی شده است بر مبنای این اصول ایجاد شود. ائتلاف زنجیره اقلیمی و اتحاد فاینانس سرمایه‌ی طبیعی در میان نخستین جوامعی هستند که نسبت به همکاری تعهد داشتند. با این حال، امروز، هیچ توکن اثرگذاری وجود ندارد که بر مبنای این اصول طراحی شده باشد.
۳. جریان سرمایه‌گذاری اثرگذار را تسریع می‌کند
مقیاس بندی ابزارهای مالی کنونی مرتبط با اثرگذاری مانند اوراق قرضه اثرگذاری توسعه دشوار هستند. این امر عمدتا به خاطر دشواری دنبال کردن پیشرفت و تأیید برآورده شدن معیارها است. اصول سازمان ملل متحد برای اقدامات سرمایه‌گذاری نواحی مختلفی را فهرست کرده است از جمله سامانه‌های داد و ستد انرژی، ثبت امن گواهی های آموزشی برای مدارس محلی و ذخیره سازی و دسترسی به داده های پزشکی در جایی که بلاک چین می تواند جریان مالی را به واسطه‌ی سامانه‌های ساده شده تسریع کند در حالی‌که بسیاری از این نواحی هنوز مورد بررسی گسترده قرار نگرفته‌اند.
شاید مشهورترین کاربست “بهینه بلاک چین” عبارت است از استفاده از پلتفرم Building Blocks که توسط برنامه‌ی غذایی جهانی ارائه شده است تا به پناهندگان پرداخت‌هایی صورت گیرد؛ این کار در حال حاضر به میلیون‌ها دلار پس انداز منجر شده است. فناوری بلاک چین برای ارائه یک هویت دیجیتالی منحصر به فرد به ذینفعان واجد شرایط استفاده شده است؛ برای این منظور از اسکن شبکیه چشم یا اثر انگشت برای دسترسی به هویت فرد استفاده می‌شود و انتقال‌های پولی بدون هیچگونه بهای تراکنش انجام می‌شوند.
Sun Exchange یک نمونه عملیاتی خوب دیگر را برای استفاده از توکن‌های اثرگذار ارائه می‌کند: تأمین مالی پروژه‌های خورشیدی جدید در آفریقا. نکته تأثیرگذار در اینجا عبارت است از مقیاس پذیری تلاش‌ها برای تأمین سرمایه: به لطف بهاگان پایین تراکنش، سرمایه گذاران اثرگذار می‌توانند حتی به اندازه ۱ دلار نیز سرمایه گذاری اثرگذار داشته باشند.
و در آخر این‌که، توکن‌های اثرگذاری که به خوبی طراحی شده‌اند به واسطه از میان برداشتن نقش واسط‌های مالی در بها صرفه جویی خواهند کرد.
۴. شفاف و منبع باز است
جامعه سرمایه گذاری اثرگذار در بافتار یک پایگاه گسترده سهامداری وجود دارد. لازم است به تمام منافع مشترک دسترسی داشته باشد و در آن‌ها فعال باشد. در نتیجه، هر بلاک چینی که برای مدیریت توکن‌های اثرگذار مورد استفاده قرار بگیرد باید بر مبنای کدهای دسترسی آزاد منبع باز استوار باشند.
بنیاد Solar Coin یک نمونه مثبت از شفافیت ارائه کرده است. کد منبع آن در GitHub منتشر شده است و مرورگر Solar Coin دسترسی به تراکنش‌های SLR را فراهم می‌کند.
۵. مصرف انرژی را کنترل می‌کند
لازم است تأثیرات زیست محیطی خلق و مدیریت توکن‌های اثرگذار در فرآیند طراحی مورد استفاده قرار بگیرند. در حال حاضر چندین تحقیق و وبسایت وجود دارد که به واسطه عملیات بیت کوین و اتریوم، که دو ارز دیجیتال مهم هستند، میزان انرژی استفاده شده و گازهای گلخانه‌ای منتشر شده را نشان می‌دهند. یک مطالعه جدید که در مجله Joule منتشر شده است این گونه می‌گوید که، در مقیاس جهانی، استخراج بیت کوین حداقل به اندازه مصرف یک سال برق کشور ایرلند برق مصرف می‌کند (رقمی در حدود ۲۴ TWh). از این بدتر این که ادعا می‌کند استفاده از انرژی هر ۶ ماه دو برابر می‌شود و می‌تواند تا قبل از پایان سال ۲۰۱۸ به مصرف سالیانه کشور چک (در حدود ۶۷ TWh) برسد؛ این رقم ۰.۳٪ از مصرف کل برق دنیا است.
