پرداخت حقوق با کریپتو به معنای واریز دستمزد کارکنان با ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین یا استیبل کوین‌ها، به‌جای پول‌های رایج سنتی است. این روش که در میان شرکت‌های بین‌المللی و فعالان حوزه مالی غیرمتمرکز محبوب شده، امکان انجام پرداخت‌های سریع، کم‌هزینه و بدون واسطه بانکی را فراهم می‌کند. از مزایای پرداخت حقوق و دستمزد با ارز دیجیتال می‌توان به افزایش دسترسی مالی در مناطق محروم، امنیت بالا به‌واسطه فناوری بلاکچین و پشتیبانی بهتر از نیروی کار جهانی اشاره کرد.
در این مطلب، ضمن بررسی روش‌های پرداخت حقوق با رمز ارزها، شرکت‌ها و مشاغلی که امکان دریافت حقوق با کریپتو در آن‌ها وجود دارد را بررسی می‌کنیم.
پرداخت حقوق با کریپتو چگونه است؟
پرداخت حقوق با کریپتو یعنی به‌جای پول نقد یا حواله بانکی، شرکت‌ها حقوق کارمندانشان را به‌صورت ارز دیجیتال مانند بیت کوین، اتریوم یا سایر ارزهای دیجیتال باثبات‌تر مانند تتر (USDT) و یو‌اس‌دی‌سی (USDC) پرداخت کنند.
دنیای ارزهای دیجیتال تنها به تراکنش‌های دیجیتال محدود نمی‌شود، بلکه یک اکوسیستم مالی انقلابی است که مزایای متعددی به‌همراه دارد. ویژگی‌های منحصربه‌فرد این سیستم باعث شده افراد بیشتری به دریافت حقوق خود با ارز دیجیتال فکر کنند.
این علاقه فزاینده بی‌دلیل نیست؛ چرا که پرداخت حقوق با رمز ارزها برای کارکنان و برای شرکت‌ها مزایایی دارد که دیگر نمی‌توان این روش پرداخت را نادیده گرفت. افزایش سرعت تراکنش‌ها، کاهش کارمزدها، امکان دریافت بین‌المللی و جهش از واسطه‌های بسیاری که در این مسیر دست‌‌وپا‌گیر هستند.
وضعیت فعلی پرداخت حقوق با رمز ارزها در جهان
درحال‌حاضر در سال ۲۰۲۵، پرداخت حقوق با ارز دیجیتال در سطح جهانی در حال گسترش است. شرکت‌های فناوری مانند کوین بیس (Coinbase)، بیت‌ویج (Bitwage) و بایننس (Binance) از پیشگامان این حوزه هستند که امکان پرداخت ارز دیجیتال را برای کارکنان یا فریلنسرها فراهم کرده‌اند.
السالوادور جزو کشورهایی که بیت کوین در آن قانونی است محسوب می‌شود و به‌عنوان اولین کشور، بیت کوین را به رسمیت شناخته و بخشی از حقوق‌ها را با آن پرداخت می‌کند، هم‌زمان، در کشورهایی مانند آرژانتین و ونزوئلا، درخواست برای پرداخت دستمزد با ارزهای دیجیتال به‌دلیل تورم بالا رشد چشمگیری داشته است. در کشورهای توسعه‌یافته‌ای مانند آمریکا، آلمان، استونی و پرتغال نیز چارچوب‌های مالیاتی برای این نوع پرداخت‌ها وجود دارد، اما هنوز عمومیت نیافته است.
حقوق کریپتویی در میان فریلنسرها و توسعه‌دهندگان، به‌ویژه در مناطقی که با مشکلات بانکی یا اقتصادی مواجه هستند، رایج‌تر شده و در این میان، استیبل کوین‌هایی چون تتر و یو‌اس‌دی‌کوین به‌دلیل ثبات قیمت، به گزینه‌ای محبوب برای پرداخت حقوق تبدیل شده‌اند.
مزایای پرداخت حقوق با ارز دیجیتال
در سال‌های اخیر، بسیاری از شرکت‌ها، از استارتاپ‌ها گرفته تا غول‌های فناوری، به‌دنبال پرداخت حقوق با رمز ارز هستند. این روش در شرکت‌های فعال در حوزه بلاک چین طبیعی‌تر است، اما برای دیگران، مسیری نو با فرصت‌ها و پیچیدگی‌های قانونی محسوب می‌شود. در ادامه، به بررسی مزایای پرداخت حقوق با ارز دیجیتال می‌پردازیم:
سرعت تراکنش‌ها و تسویه آنی
پرداخت‌های کریپتویی با بهره‌گیری از فناوری بلاک چین، امکان تسویه تقریباً فوری را فراهم کرده و واسطه‌های چندمرحله‌ای موجود در سیستم‌های بانکی را حذف می‌کنند. در مقابل، پرداخت‌های بانکی سنتی معمولاً از طریق سامانه‌هایی مانند اتاق پایاپای الکترونیکی (ACH) یا سوئیفت (SWIFT) انجام می‌شوند که ممکن است پنج روز کاری طول بکشد تا مبلغ به حساب بانکی کارمند برسد.
صرفه‌جویی در هزینه‌ها
با حذف بانک‌های واسطه، پلتفرم‌های پرداخت حقوق با ارز دیجیتال معمولاً هزینه‌ای بین ۰.۱ تا ۰.۵ درصد به ازای هر تراکنش دریافت می‌کنند که به‌طور چشمگیری کمتر از هزینه‌های بانکی سنتی است. در مقابل، انتقال‌های بین‌المللی در سیستم بانکی معمولاً بین ۳۰ تا ۵۰ دلار هزینه دارند که این مبلغ شامل هزینه تبدیل ارز نمی‌شود. البته این عدد می‌تواند بسته به کشور، بانک و مبلغ انتقال متفاوت باشد.
جذب و حفظ نیروی کار جوان
یکی دیگر از مزایای ارائه گزینه پرداخت حقوق با ارز دیجیتال، جذب کارکنانی است که تمایل دارند حقوق خود را به این صورت دریافت کنند. درحال‌حاضر، تقاضای بالایی برای دریافت حقوق با کریپتو وجود دارد، اما تعداد کمی از شرکت‌ها حتی بخشی از حقوق را به این روش پرداخت می‌کنند. ارائه این گزینه به شرکت‌ها کمک می‌کند تا در جذب نیروهای علاقه‌مند به دریافت حقوق با ارزهای دیجیتال، مزیت رقابتی پیدا کنند.
دسترسی بیشتر و افزایش شمول مالی
کارمندان با استفاده از کیف پول ارز دیجیتال خود، بلافاصله به درآمدشان دسترسی پیدا می‌کنند و می‌توانند در هر زمان تراکنش انجام دهند. در مقابل، پرداخت حقوق سنتی طبق دوره‌های مشخص هفتگی، دو هفته یک‌بار یا ماهانه انجام می‌شود که دسترسی زودهنگام به حقوق را محدود کرده و پرداخت‌ها به زمان‌بندی بانک‌ها وابسته است.
بنابراین، پرداخت حقوق از طریق ارزهای دیجیتال می‌تواند به‌عنوان یک راه‌حل جایگزین برای افرادی باشد که حساب بانکی سنتی ندارند. با استفاده از کیف پول‌های دیجیتال، این افراد می‌توانند بدون نیاز به حساب بانکی، حقوق خود را دریافت کنند. این روش می‌تواند به افزایش شمول مالی و کاهش نابرابری‌های اقتصادی کمک کند.
چالش‌ها و ریسک‌های پرداخت حقوق با کریپتو
پرداخت حقوق با کریپتو با وجود مزایای زیاد، چالش‌ها و ریسک‌هایی نیز دارد که باید در نظر گرفته شوند. نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال، شفاف نبودن قوانین و مقررات مالیاتی، نیاز کارکنان به آموزش و مسائل امنیتی کیف پول‌های دیجیتال نیز نگرانی‌هایی ایجاد می‌کند. در ادامه، برخی از این مشکلات را بررسی می‌کنیم:
نوسانات شدید قیمت و تأثیر آن بر درآمد کارکنان
یکی از ریسک‌های اصلی در پرداخت حقوق با رمز ارز، نوسان قیمت است. مثلاً ارزش یک توکن مانند اتریوم (ETH) ممکن است در طول یک دوره پرداخت به‌شدت تغییر کند و منجر به پرداخت کمتر یا بیشتر از معادل ارز فیات شود.
راهکارهای کاهش این ریسک:
- استفاده از استیبل کوین‌ها (مثل USDC) به‌دلیل ثبات نسبی ذاتی‌شان که می‌توانند ارزش حقوق را قابل پیش‌بینی‌تر کنند.
- می‌توان نرخ تبدیل ارز دیجیتال به فیات را در فواصل مشخصی قفل کرد تا کارمند بداند حقوقش معادل چه مقدار فیات خواهد بود.
- تبدیل ارز فیات به ارز دیجیتال را درست قبل از پرداخت انجام دهند تا مواجهه با نوسانات بازار به حداقل برسد.
ناآشنایی با مدیریت کیف پول یا کلید خصوصی
برای شرکت‌هایی که از قبل ارز دیجیتال را به‌عنوان دارایی عملیاتی استفاده می‌کنند، رعایت اصول امنیتی کیف پول ارزهای دیجیتال موضوعی آشناست؛ اما کسب‌وکارهایی که تازه وارد این حوزه می‌شوند، ممکن است با چالش یادگیری قابل‌توجهی روبه‌رو شوند. برای حفظ امنیت بالا، توصیه می‌شود که واحد مالی شرکت‌ها کیف پول‌های پرداخت حقوق را از سایر کیف پول‌های رمزارزی خود جدا نگه دارند.
بدیهی است که سیستم‌های سنتی پرداخت حقوق برای کار با ارز دیجیتال طراحی نشده‌اند. هر کسب‌وکاری که قصد داشته باشد به‌صورت ایمن و در مقیاس بزرگ، ارز دیجیتال نگهداری یا پرداخت کند، نیازمند زیرساخت‌های نرم‌افزاری جدید و منابع انسانی متخصص خواهد بود. این مسئله می‌تواند هزینه‌ها و پیچیدگی‌های عملیاتی را برای شرکت‌ها افزایش دهد.
انطباق با قوانین مالیات و دستمزد در کشورهای مختلف
قوانین مالیاتی مرتبط با ارزهای دیجیتال، چه در حوزه شخصی و چه تجاری، آن‌قدر سریع در حال تغییر هستند که پرداختن دقیق به آن‌ها در این مطلب نمی‌گنجد. از آنجا که مقررات مالیاتی در کشورهای مختلف تفاوت زیادی دارد، کسب‌وکارها باید حتماً با مشاوران مالیاتی معتبر در حوزه قضایی خود مشورت کنند. بااین‌حال، یک موضوع قطعی در پرداخت حقوق با ارز دیجیتال، نیاز به گزارش‌دهی دقیق، شفاف و قابل‌اعتماد است.
برای مثال، قوانین مالیات ارز دیجیتال در ایران می‌گوید رمز ارزهای خریداری‌شده توسط افراد غیرتجاری، مشمول مالیات عایدی بر سرمایه می‌شوند.
قوانین کار و دستمزد
در بسیاری از کشورها، از جمله ایالات متحده، قوانین کار ایجاب می‌کند که حداقل دستمزد پایه به ارز رسمی کشور (مثل دلار) پرداخت شود. به‌همین‌دلیل، حتی در صورت تمایل کارمند به دریافت حقوق به‌صورت کریپتو، کارفرما باید بخشی از دستمزد را به‌صورت ارز فیات پرداخت کند تا الزامات قانونی رعایت شود. بنابراین، پرداخت حقوق با ارز دیجیتال معمولاً به‌شکل پرداخت ترکیبی (فیات + کریپتو) انجام می‌شود..
کدام شرکت‌ها با بیت کوین حقوق می‌دهند؟
علاوه بر شرکت‌ها، از طرف کارکنان نیز تمایل برای دریافت حقوق با ارز دیجیتال وجود دارد. برای مثال، در دنیای ورزش حرفه‌ای، چندین ورزشکار برجسته علناً از پرداخت‌های کریپتویی حمایت کرده‌اند. راسل اوکونگ (Russell Okung)، بازیکن NFL، یکی از این افراد است که اعلام کرده نیمی از حقوق ۱۳ میلیون دلاری خود را به صورت بیت کوین دریافت خواهد کرد.
علاوه‌براین، بسیاری از شرکت‌های فعال در صنعت ارز دیجیتال نیز حقوق کارمندان خود را به کریپتو می‌دهند. چند شرکت که پرداخت حقوق با بیت کوین یا رمز ارز انجام می‌دهند عبارتند از:
استراتژی (Strategy)
استراتژی (مایکرواستراتژی سابق) یک شرکت بزرگ نرم‌افزاری و تحلیل داده است که علاوه بر فعالیت اصلی خود، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران نهادی بیت کوین شناخته می‌شود. این شرکت بخشی از دارایی‌های خود را به‌صورت گسترده در بیت کوین سرمایه‌گذاری کرده و به کارمندانش امکان می‌دهد حقوق خود را به بیت کوین دریافت کنند.
کوین بیس (Coinbase)
کوین بیس یکی از بزرگ‌ترین و معتبرترین صرافی‌های ارز دیجیتال در جهان است که علاوه بر ارائه خدمات معاملاتی، به کارکنان خود امکان پرداخت حقوق یا بیت کوین را می‌دهد. از سال ۲۰۱۸، ۴۰٪ از کارمندان کوین‌بیس حداقل بخشی از حقوق خود را به‌صورت بیت کوین دریافت می‌کردند. این شرکت معتقد است که ارائه حقوق و دستمزد با ارزهای دیجیتال به ترویج پذیرش این حوزه کمک می‌کند و کارمندان را قادر می‌سازد تا کنترل آینده مالی خود را به‌دست گیرند.
د بلاک (The Block)
شرکت د بلاک که توسط جک دورسی، بنیان‌گذار توییتر (ایکس جدید)، تأسیس شده است، در زمینه فناوری‌های مالی و ارز دیجیتال فعالیت می‌کند. این شرکت با ارائه زیرساخت‌های پرداخت کریپتویی، شرایط را برای پرداخت حقوق به‌صورت بیت کوین برای کارکنان خود فراهم کرده است.
بلاک چین دات کام (Blockchain.com)
این شرکت از پیشگامان حوزه بلاک چین و ارز دیجیتال است و به‌طور کامل حقوق همه کارکنانش را به‌صورت بیت کوین پرداخت می‌کند. یعنی کارکنان می‌توانند تمام یا بخشی از دستمزد خود را به بیت کوین دریافت کرده و از مزایای این روش بهره‌مند شوند.
جی‌ام‌او اینترنت گروپ (GMO Internet Group)
جی‌ام‌او اینترنت گروپ شرکتی با کسب‌وکارهای مختلف مرتبط با وب مانند امور مالی، تبلیغات آنلاین و زیرساخت‌های اینترنتی است که پرداخت حقوق کارمندان خود در ژاپن را تا سقف ۱۰۰,۰۰۰ ین (۱,۲۰۰ دلار سنگاپور) در ماه به بیت کوین آغاز کرده است.
جی‌ام‌او در سال ۲۰۲۰ اعلام کرد که برای تبلیغ و توسعه ارزهای دیجیتال، حقوق کارمندان خود را به بیت کوین پرداخت خواهد کرد. این پیشنهاد برای همه ۴,۰۰۰ کارمند در دفتر مرکزی این شرکت در ژاپن در دسترس قرار گرفت.
اکسودوس (Exodus) و پرس آیو (Purse.io)
این دو شرکت به‌جای پرداخت حقوق نقدی، به کارکنان خود پاداش‌های ارز دیجیتال می‌دهند تا استفاده و پذیرش ارزهای دیجیتال را در محیط کار ترویج کنند. این روش تشویقی باعث می‌شود کارکنان به سمت بهره‌گیری بیشتر از کریپتوکارنسی‌ها ترغیب شوند.
با چه شغل‌هایی می‌توان به بیت کوین یا ارزهای دیجیتال حقوق دریافت کرد؟
شرکت های بین‌المللی بسیاری که در حوزه ارزهای دیجیتال فعال هستند، گزینه پرداخت حقوق به کریپتو را به نیروهای خود پیشنهاد می‌دهند. می‌توانید برای پیدا کردن چنین فرصت‌های شغلی، عبارت «Jobs with crypto payroll» یا عبارت‌های مشابه را در گوگل سرچ کنید. به‌طور کلی، مشاغل مرتبط با ارزهای دیجیتال به‌تدریج به به این روش یعنی دریافت حقوق با کریپتو متمایل شده‌اند.
از جمله این شغل‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- توسعه‌دهندگان نرم‌افزار و برنامه‌نویسان بلاک چین: افرادی که روی پروژه‌های ارز دیجیتال، قراردادهای هوشمند یا کیف پول‌ها کار می‌کنند.
- مهندسان امنیت سایبری: کسانی که زیرساخت‌های امنیتی و حفاظت از سیستم‌های بلاک چین و تراکنش‌های دیجیتال را مدیریت می‌کنند.
- تحلیل‌گران و مشاوران ارز دیجیتال: کسانی که بازار کریپتو را تحلیل و به سرمایه‌گذاران مشاوره می‌دهند.
- مدیران پروژه و تیم‌های توسعه در شرکت‌های کریپتو: افرادی که پروژه‌ها و تیم‌های توسعه در شرکت‌های فعال در حوزه کریپتو را هدایت و سازماندهی می‌کنند.
- فریلنسرهای حوزه فناوری و دیجیتال: مانند طراحان وب، نویسندگان محتوا، مترجم‌ها، یا بازاریاب‌های دیجیتال که قراردادهایشان با شرکت‌های کریپتویی یا به‌صورت بین‌المللی است.
- کارکنان استارتاپ‌ها و شرکت‌های فعال در حوزه بلاک چین: افرادی که گاهی پرداخت حقوق را به‌شکل ترکیبی یا کامل با کریپتو انجام می‌دهند.
پرداخت حقوق با کریپتو در ایران
در ایران، تاکنون تقریباً هیچ شرکت یا سازمان رسمی شناخته‌شده‌ای که حقوق کارمندانش را به‌صورت مستقیم و رسمی با ارز دیجیتال پرداخت کند، وجود ندارد. دلیل اصلی این امر هم محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های بانک مرکزی درباره استفاده از ارزهای دیجیتال در پرداخت‌های داخلی است.
بانک مرکزی ایران استفاده از ارزهای دیجیتال را به‌عنوان ابزار پرداخت رسمی در داخل کشور ممنوع کرده است. این یعنی شرکت‌ها و سازمان‌ها حق ندارند پرداخت حقوق یا فروش کالا و خدمات خود را مستقیماً با بیت کوین یا هر ارز دیجیتال دیگری انجام دهند.
در واقع، بانک مرکزی فقط خرید، فروش و نگهداری رمز ارزها را به شرط رعایت مقررات و داشتن مجوز مجاز می‌داند، اما استفاده از ارزهای دیجیتال به‌عنوان روش پرداخت رسمی داخلی، مانند پرداخت حقوق یا خرید کالا و خدمات، توسط قانون منع شده است.
چشم‌انداز آینده و پیش‌بینی روند پذیرش حقوق کریپتویی در دنیا
طبق آخرین تحقیقات شرکت پنترا کپیتال (Pantera capital) در سال ۲۰۲۴، درصد افرادی که حقوق خود را به‌صورت ارز دیجیتال دریافت می‌کنند، سه برابر شده و از ۳ درصد در سال ۲۰۲۳، به ۹.۶ درصد در سال ۲۰۲۴ رسید. این رشد، نشان‌دهنده تغییر روند به سمت جبران خسارت مبتنی بر دارایی‌های دیجیتال و همچنین دسترسی گسترده‌تر به استیبل کوین‌ها است.
در میان افرادی که حقوق خود را به صورت کریپتو دریافت می‌کنند، استیبل کوین‌ها بیشتر از سایر رمز ارزها به‌عنوان واسط پرداخت انتخاب می‌شوند. استیبل کوین‌های تتر و یو‌اس‌دی‌سی در صدر این جریان قرار دارند و USDC انتخاب اکثر افرادی است که حقوق خود را به‌صورت کریپتو دریافت می‌کنند.
سؤالات متداول
پرداخت حقوق با کریپتو یعنی چه؟
پرداخت حقوق با کریپتو یعنی پرداخت دستمزد کارکنان با ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین، اتریوم یا استیبل کوین‌ها به جای پول رایج سنتی.
آیا پرداخت حقوق با ارز دیجیتال در همه کشورها قانونی است؟
خیر، قوانین متغیر است و در برخی کشورها مانند ایران، استفاده رسمی از رمز ارز برای پرداخت حقوق ممنوع است، اما در برخی کشورهای دیگر چارچوب‌های قانونی وجود دارد.
نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال چه تاثیری بر حقوق کارکنان دارد؟
نوسان قیمت می‌تواند باعث کاهش یا افزایش ارزش واقعی حقوق شود؛ به‌همین‌دلیل، استیبل کوین‌ها و قفل کردن نرخ تبدیل برای پرداخت حقوق با رمز ارزها توصیه می‌شود.
مزایای پرداخت حقوق با کریپتو چیست؟
مزایا شامل سرعت بالای تراکنش، کاهش هزینه‌های پرداخت بین‌المللی، امنیت بیشتر، دسترسی بهتر به خدمات مالی برای مناطق محروم و جذب نیروی کار جوان است.
آیا پرداخت حقوق با کریپتو شامل مالیات می‌شود؟
بله، در بسیاری از کشورها رمز ارز به عنوان دارایی تلقی شده و باید ارزش آن در زمان پرداخت گزارش و مالیات مربوطه پرداخت شود.
جمع‌بندی
دریافت حقوق با ارز دیجیتال می‌تواند فرصت‌ها و مزایای زیادی از جمله امکان سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال و تنوع بخشیدن به جریان‌های درآمدی را فراهم کند. استفاده از حقوق با ارز دیجیتال برای پرداخت نیازهای روزانه، با افزایش تعداد بازرگانان و مشاغلی که ارزهای دیجیتال را به‌عنوان روش پرداخت می‌پذیرند، آسان‌تر می‌شود.
بااین‌حال، درک پیامدهای مالیاتی دریافت رمز ارزها به‌عنوان حقوق و نگهداری سوابق دقیق تمام تراکنش‌های ارزهای دیجیتال بسیار مهم است. برای شروع، مدل ترکیبی که حقوق پایه به‌صورت فیات و بخشی از حقوق یا مزایا به‌شکل کریپتو پرداخت می‌شود، بهترین راهبرد است؛ زیرا ضمن رعایت قوانین، انعطاف لازم را برای کارکنان فراهم کرده و ریسک‌ها را کاهش می‌دهد.
