بیت چت (Bitchat) چیست؟ ارسال بیت کوین و پیام بدون اینترنت

بیت چت (Bitchat) یک برنامه پیام‌رسان غیرمتمرکز همتابه‌همتای جدید است که جک دورسی (Jack Dorsey)، مدیرعامل سابق توییتر و مدیر جدید شرکت بلاک (Block)، وایت پیپر و نسخه بتای آن را به‌تازگی منتشر کرده است. پیام‌رسان غیرمتمرکز بیتچت از بلوتوث و شبکه مش (Mesh) برای برقراری ارتباطات رمزگذاری‌شده و بدون نیاز به اینترنت استفاده می‌کند.

بیت چت چیست؟

بیت چت یک پیام‌رسان غیرمتمرکز همتابه‌همتاست که بدون نیاز به اینترنت و از طریق بلوتوث و شبکه مش کار می‌کند. جک دورسی در جولای ۲۰۲۵ (تیر ۱۴۰۴) در توییتر خود از انتشار وایت پیپر این برنامه خبر داد.

به استناد وایت پیپر Bitchat، این برنامه بر بستر شبکه‌های مش بلوتوث کم‌مصرف (Bluetooth Low Energy) یا BLE کار می‌کند. این ویژگی به این اپلیکیشن اجازه می‌دهد که ارتباط رمزنگاری‌شده و زودگذر را بدون وابستگی به زیرساخت اینترنت برای کاربران فراهم سازد. بنابراین، برنامه Bitchat در برابر قطع شبکه و سانسور مقاوم است.

سازنده اپلیکیشن بیتچت کیست؟

جک دورسی، هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل سابق توییتر، سازنده پیام‌رسان غیرمتمرکز ‌Bitchat است. او درباه ساخت این برنامه گفته است که آخر هفته خود را صرف یادگیری درباره «شبکه‌های مش بلوتوث، رله‌ها، مدل‌های ذخیره و ارسال، مدل‌های رمزنگاری پیام و چند موضوع دیگر» کرده است.

به گفته آقای دورسی، این سیستم «چت مش بلوتوث» حال و هوای IRC یا همان Internet Relay Chat (چت رله اینترنتی) را دارد و به روزهای نخست سیستم‌های پیام‌رسان مبتنی بر وب در اواخر دهه ۱۹۹۰ شبیه است. این یعنی بیت چت با رمزنگاری مدرن و بدون سرور مرکزی کار می‌کند و نیازی به ساختن حساب کاربری یا پوشش شبکه تلفن همراه ندارید.

بیشتر بخوانید: اثرگذاران دنیای ارزهای دیجیتال را بشناسید

ویژگی‌ها و قابلیت‌های برنامه بیت چت

بیت چت به‌عنوان یک اپلیکیشن پیام‌رسان جدید، ویژگی‌های بسیار جذابی دارد که باعث جلب‌توجه علاقه‌مندان به حریم خصوصی و مقابله با دخالت دولت‌ها در سانسور و قطع ارتباطات شده است. در این قسمت، ویژگی‌های مهم برنامه Bitchat را بررسی می‌کنیم.

حریم خصوصی و تمرکززدایی کامل

شبکه Bitchat کاملاً غیرمتمرکز است و به هیچ زیرساخت خاص و سرور مرکزی، حساب کاربری، آدرس ایمیل یا شماره تلفن برای ثبت‌نام نیاز ندارد.

پیام‌رسانی زودگذر و رمزگذاری سرتاسری

بیتچت دارای قابلیت «پیام‌رسانی زودگذر (Ephemeral Messaging)» است؛ به این معنا که پیام‌ها به‌طور پیش‌فرض فقط در حافظه دستگاه وجود دارند و در پایگاه‌داده مرکزی یا فضای ابری ذخیره نمی‌شوند. بنابراین پس از تحویل یا انقضا، پیام‌ها به‌صورت دائمی حذف می‌شوند. این ویژگی گرچه برای کاربران نگران حریم خصوصی بسیار جذاب است، اما برای بازیابی پیامی قدیمی می‌تواند دردسرساز باشد.

علاوه‌براین، قابلیت رمزنگاری سرتاسری (End-to-End Encryption) به‌عنوان یک لایه امنیتی اضافی برای این اپلیکیشن در نظر گرفته شده است.

شبکه مش‌سازی

اپلیکیشن‌های پیام‌رسان محبوب فعلی مانند واتساپ و مسنجر (Messenger) توسط غول‌های شبکه‌های اجتماعی مانند متا (فیسبوک سابق) اداره می‌شوند. این شرکت‌های، متمرکز و سودمحور هستند که داده‌های شخصی و محتوای پیام‌ها را به‌عنوان محصول استفاده می‌کنند.

در مقابل، شبکه‌سازی مش در برنامه بیت چت، امکان انتقال خودکار پیام‌ها به‌صورت چندمرحله‌ای را فراهم می‌کند. در این برنامه، امکان ساخت چت‌روم‌های مختلف از طریق ایجاد چت‌های دارای هشتگ و محافظت رمز عبور قابل راه‌اندازی است.

سیستم ذخیره و ارسال

سیستم «ذخیره و ارسال (store-and-forward)» اپلیکیشن بیت چت نیز پیام‌ها را برای کاربرانی که آفلاین هستند، تا مدت‌زمان مشخصی در حافظه نگه می‌دارد.

ارسال بیت کوین

بیت چت از انتقال تراکنش‌های از پیش امضاشده بیت کوین، اما تنها به‌صورت بسته‌های داده رمزنگاری‌شده، پشتیبانی می‌کند. این یعنی در سیستم Bitchat، تراکنش‌ها تولید یا امضا نشده و مستقیماً به شبکه بیت‌کوین ارسال نمی‌شوند، بلکه کاربران باید با استفاده از یک کیف پول بیت کوین جداگانه، تراکنش را ایجاد و امضا کرده و سپس، از بیت‌چت برای انتقال داده‌های تراکنش امضاشده از یک دستگاه به دستگاه دیگر از طریق بلوتوث استفاده کنند.

تراکنش نیز تا زمانی که توسط یک دستگاه متصل به اینترنت به شبکه پخش نشود و در ممپول بیت کوین قرار نگیرد، نهایی نشده و در بلاک چین ثبت نمی‌شود. به عبارت ساده‌تر، بیت چت تراکنش‌ها را به‌صورت آفلاین منتقل می‌کند، تا زمانی که یک نود آنلاین پیدا شود. بنابراین می‌توان گفت که همه‌چیز آنچنان هم بدون اینترنت نیست و در مرحله‌ای به آن نیاز است.

بیت چت چگونه کار می‌کند؟

برنامه بیتچت به اینترنت نیازی ندارد و با اتصال بلوتوث، پیام‌ها را انتقال می‌دهد. اجزای سازنده و نحوه ارتباط آن‌ها در این برنامه به‌صورت زیر است:

رله‌های بلوتوث برای جهش پیام‌ها

در سیستم رله برنامه Bitchat، هر دستگاه هم‌زمان نقش کلاینت و محیط جانبی (پریفرال) را ایفا کرده و یک شبکه مش خودسازمان‌ده (Self-organizing Mesh) را ایجاد می‌کند که در آن، پیام‌ها می‌توانند بین دستگاه‌ها جهش کنند تا به کاربران دوردست برسند. این سیستم از برد ۳۰ متری بلوتوث پشتیبانی کرده و نودهای پل‌زن (Bridge Nodes)، خوشه‌های جداگانه را به یکدیگر متصل می‌کنند.

رمزنگاری پیام‌ها

پیام‌ها بسته به این که خصوصی، گروهی (در اتاق) یا عمومی (پخش‌شده) باشند، رمزنگاری شده و پیام‌های بزرگ به بخش‌های کوچک‌تر ۵۰۰ بایتی تقسیم می‌شوند.

البته برنامه‌هایی هم وجود دارد که در آینده، ارسال پیام در بیت چت را از طریق وای‌فای امکان‌پذیر کند تا پهنای باند برای پیام‌های حجیم افزایش یابد.

کاربردها و قابلیت‌های برنامه پیام‌رسان Bitchat

این سیستم در موارد متعددی از جمله کنفرانس‌ها، اعتراضات، مناطق بحران‌زده یا هر موقعیتی که زیرساخت اینترنت در دسترس یا قابل‌اعتماد نباشد، کاربرد دارد.

با معرفی بیت چت، اکنون پیام‌رسانی امن و خصوصی بدون زیرساخت متمرکز امکان‌پذیر شده است. در قسمت نتیجه‌گیری وایت پیپر این پروژه آمده است که:

با ترکیب شبکه‌سازی مش بلوتوث، رمزنگاری سرتاسری و پروتکل‌های حفظ حریم خصوصی، بیتچت ارتباطی مقاوم را فراهم می‌کند که صرف‌نظر از دسترسی به اینترنت، افراد در همه جا به آن دسترسی خواهند داشت.

چالش‌ها و ضعف‌های برنامه بیت چت

به‌خاطر تازه بودن بیت‌چت، این برنامه یک سری چالش‌ها و محدودیت‌ها دارد. در مجموع، این اپلیکیشن پیام‌رسان احتمالاً در روزهای ابتدایی خود به‌عنوان یک ابزار پشتیبان در شرایط خاص کاربرد خواهد داشت، نه به‌عنوان جایگزینی اصلی برای پیام‌رسانی یا انتقال بیت کوین.

وابستگی به فاصله فیزیکی

بزرگ‌ترین محدودیت Bitchat، وابستگی آن به نزدیکی فیزیکی کاربران است. این اپلیکیشن زمانی بهترین عملکرد را دارد که کاربران زیادی در اطراف هم باشند. اما در مناطق دورافتاده یا با تراکم پایین جمعیت، ممکن است پیام‌ها هیچ‌گاه راهی برای خروج پیدا نکنند. برد بلوتوث کوتاه است و حتی با امکان انتقال پیام از طریق هفت دستگاه متوالی (seven-hop relaying) نیز برد مؤثر همچنان بسیار محدود باقی می‌ماند.

نیاز به اعتماد

مسئله دیگر، قابل‌اعتماد بودن این سیستم است. در زمان راه‌اندازی اولیه، بیت‌چت تأیید دریافت پیام ندارد. بنابراین، اگر پیامی یا تراکنش بیت کوینی بفرستید، تا زمانی که گیرنده از طریق کانال دیگری پاسخ ندهد، نمی‌دانید که آیا پیام دریافت شده است یا خیر.

تأخیر به‌دلیل شلوغی محیط

بدون منطق مسیریابی، در محیط‌های پرتراکم، شبکه مش ممکن است از پیام‌ها اشباع شود که این مسئله می‌تواند باعث تأخیر یا از بین رفتن پیام‌ها شود.

نگرانی‌هغای امنیت

از نظر امنیتی، هرچند رمزنگاری در این برنامه به نظر قوی می‌رسد، اما خود بلوتوث می‌تواند دچار اختلال یا اسپم شود. مهاجمان، به‌صورت نظری، می‌توانند شبکه را با پیام‌های اسپم پر کرده یا سیگنال‌ها را به‌طور کامل مسدود کنند.

نیاز به اینترنت در مرحله نهایی ثبت تراکنش

برای نهایی‌سازی تراکنش‌های بیت کوین، بالاخره در جایی یک نفر باید به اینترنت متصل شود تا تراکنش را به شبکه ارسال کند. به زبان ساده، بدون یک نود متصل یا ارتباط ماهواره‌ای، انتقال صرفاً محلی باقی می‌ماند و ناقص خواهد بود.

محدودیت پهنای باند

عرضه پهنای باند هم می‌تواند یک مانع بزرگ دیگر باشد؛ بلوتوث برای پیام‌های متنی مناسب است، اما برای داده‌های سنگین کارایی چندانی ندارد.