الگوی Head and Shoulders یکی از مهم‌ترین الگوهای تحلیلی در بازارهای مالی است که برای پیش‌بینی تغییرات قیمتی در نمودارهای قیمتی استفاده می‌شود. نام این الگو از ظاهر نمودار آن بر می‌آید، که شبیه به "سر و شانه‌ها" به نظر می‌آید و به این نام مشهور شده است.
این مقدمه به بحرانی‌ترین جزء این الگو، به عنوان "سر" و "شانه‌ها"، توجه خواهد کرد. سر یک قله بالاترین نقطه نمودار است که بعد از افزایش قیمتی قابل مشاهده است و بعد از آن روند نزولی شکل می‌گیرد. از طرف دیگر، شانه‌ها دو قله کم‌ارتفاع هستند که احتمالاً پس از قله سر ایجاد می‌شوند. وقتی الگوی سر و شانه‌ها کامل می‌شود، این نشانه‌دهنده تغییر روند از صعودی به نزولی یا برعکس است.
در این مقاله، ما به بررسی چگونگی تشخیص و استفاده از الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال بازارهای مالی می‌پردازیم و نقش حیاتی این الگو در تصمیم‌گیری‌های معاملاتی را برجسته می‌کنیم. سایر الگوها را نیز می توانید در مقاله الگوهای پرایس اکشن مطالعه کنید.
آشنایی اولیه با الگوی Head and Shoulders
الگوی Head and Shoulders که جز الگوهای پرایس اکشن محسوب می شود، به معامله‌گران در تحلیل تکنیکال کمک می‌کند تا پس از پایان یک روند، تغییر در جهت روند بازار را شناسایی کنند. این الگو به صورت یک الگوی قله‌ها شناخته می‌شود که نمایانگر تغییر در جهت بازار و شروع یک روند برگشتی است. سر و شانه یک الگو سه قله‌ای است که دو قله سمت چپ و راست (شانه‌ها) با ارتفاع مشابه دارند، در حالی که قله وسطی (سر) بلندتر از دو قله دیگر است. این الگو زمانی شکل می‌گیرد که قیمت سهم به اوج خود می‌رسد و سپس به طور نسبی به حرکت رو به پایین می‌پردازد.
پیشنهاد می کنیم برای این که خیلی بهتر و کامل تر با ادامه محتوا آشنا شوید، حتماً مقاله پرایس اکشن چیست را هم مطالعه کنید.
مفاهیم مرتبط با الگوی Head and Shoulders
الگوی سر و شانه در واقعیت زمانی ایجاد می‌شود که قیمت یک رمزارز یا سهم به اوج خود برسد و بلافاصله پس از آن به مرحله کاهش قیمت بپردازد. به طرز ساده‌تر، تصور کنید که قیمت یک رمزارز در ماه گذشته از ۲ هزار دلار به ۳ هزار دلار افزایش یافته و در هفته گذشته به ۵ هزار دلار رسیده؛ اگر امروز این تغییرات قیمتی به سمت پایانی که ۳ هزار دلار ماه گذشته بود بروند و قیمت دوباره کاهش یابد، الگوی سر و شانه بر روی نمودار ظاهر خواهد شد.
برای تشخیص این الگو از روی نمودار و تفسیر آن، نیاز به درک مفاهیم زیر دارید:
- شانه سمت چپ: این بخش نمایانگر افزایش قیمت ارز دیجیتال از قیمت پایه است، که در نهایت به ایجاد یک قله منجر می‌شود.
- سر یا قله میانی: این مفهوم نمایانگر حداکثر قیمت یک رمزارز است که نسبت به قله اول، بالاتر خواهد بود.
- شانه سمت راست: این قسمت نمایانگر کاهش دوباره قیمت رمزارز است که ارتفاع مشابه با شانه سمت چپ یا قله اول را دارد. پس از این قله، قیمت ارز دیجیتال معمولاً با افت شدیدی روبرو خواهد شد و معامله‌گران ماهر می‌توانند از این مفهوم به تحلیل نمودار و اتخاذ تصمیمات مرتبط استفاده کنند.
مزیت‌ها وعیب‌های الگوی Head and Shoulders
الگوی سر و شانه، همانند بسیاری از الگوهای بازگشتی، دارای مزایا و معایبی است که باید در نظر گرفت. مزایای اصلی الگوی H&S عبارت از:
- الگوی H&S به عنوان یکی از الگوهای تحلیلی معتبر، سیگنال‌های قوی ارائه می‌دهد.
- خط گردن در این الگو به عنوان عامل مهمی برای تعیین زمان ورود و خروج در معاملات با هدف کسب سود، شناخته می‌شود.
- با استفاده از الگوی H&S می‌توان تغییر روند از صعودی به نزولی را پیش‌بینی کرد.
- این الگو به معامله‌گران کمک می‌کند تا سود و ریسک معاملات خود را بهتر مدیریت کنند.
همچنین، الگوی سر و شانه معایبی نیز دارد که عبارت از:
- برای شناسایی این الگو نیاز به زمان زیادی دارد و معامله‌گران باید صبر کنند تا تمام اجزای الگو تکمیل شود، که برای معامله‌گرانی که دنبال نوسان‌های سریع هستند، مطلوب نیست.
- همانند دیگر الگوهای تحلیل تکنیکال، امکان وقوع خطا در الگوی H&S وجود دارد؛ به عبارت دیگر، خط گردن ممکن است چندین بار شکسته شود و نتایج مورد انتظار را رقم نزند.
- برای تشخیص صحیح الگوی سر و شانه، معامله‌گر باید از دانش و مهارت کافی برخوردار باشد، و افراد مبتدی ممکن است به اشتباه رویکرد نادرستی در معاملات خود داشته باشند.
خط گردن چیست و چگونه تشخیص داده می‌شود؟
خطی که نقاط برخورد سر و شانه‌ها را به یکدیگر متصل می‌کند، به عنوان "خط گردن" یا "Neckline" شناخته می‌شود. در واقع، خط گردن نمایانگر سطوح حمایتی و مقاومتی است. این خط در الگوی سر و شانه سقف به عنوان یک خط حمایتی شناخته می‌شود و در الگوی سر و شانه معکوس به عنوان خط مقاومتی تصور می‌شود. تاجران حرفه‌ای از تشخیص خط گردن در معاملات به منظور تعیین زمان ورود یا خروج استفاده می‌کنند. در یک نمودار سر و شانه، اگر قله سمت راست زیر خط گردن قرار گیرد، نشان می‌دهد که قیمت ارز دیجیتال در حال کاهش است و سطح حمایت دچار شکستگی شده است، و برعکس آن نیز صدق می‌کند. برای تشخیص و ترسیم خط گردن، لطفاً به نکات زیر توجه فرمایید:
- حتماً باید منتظر ماند تا سر و شانه‌ها تشکیل شوند.
- در الگوی سر و شانه سقف، کف قیمت در سمت چپ شانه به کف قیمت پس از تشکیل سر وصل شود.
- در الگوی سر و شانه معکوس، اوج قیمت بعد از شانه چپ به اوج قیمت پس از تشکیل سر وصل شود.
انواع مختلف الگوی Head and Shoulders
الگوی H&S به طور کلی به دو نوع، یعنی سر و شانه سقف و سر و شانه کف، تقسیم می‌شود. از این الگوها می‌توان برای تشخیص تغییرات مهم در نمودار یا چرخش روند اصلی آن استفاده نمود. در ادامه، به صورت خلاصه هر کدام از این الگوها را توضیح می‌دهیم.
الگوی Head and Shoulders سقف
این الگو در پایان یک دوره صعودی شکل می‌گیرد و منجر به تغییر مسیر بازار به سمت نزولی می‌شود. در الگوی سر و شانه سقف، ما با سه قله روبرو هستیم، که قله وسط دارای ارتفاعی بیشتر نسبت به دو قله قبلی است و به عنوان قسمت "سر" این الگو شناخته می‌شود. دو قله دیگر که کمترین ارتفاع را دارند، به عنوان "شانه‌های چپ و راست" خدمت می‌کنند. برای ورود به معامله وقتی این الگو شکل گرفته است، باید منتظر شکست خط گردن باشیم. برای ورود به معامله فروش، بهتر است که این شکست با قدرت بیشتری اتفاق بیفتد و شرایط مناسب دیگری را هم داشته باشد. برای تشخیص الگوی سر و شانه سقف، به نکات زیر توجه کنید:
- شانه یا دره سمت چپ: ابتدا قیمت افزایش پیدا کند و یک قله شکل گیرد. سپس کاهش قیمت اتفاق افتاده و شانه چپ تکمیل می‌شود.
- سر یا دره میانی: ابتدا روند صعودی دوباره شروع شود و یک قله جدید بالاتر از قله اول شکل گیرد تا سر الگو شکل گیرد. پس از تشکیل این قله جدید، دوباره کاهش قیمت را شاهد خواهیم بود تا به نقطه دوم خط گردن برسیم.
- شانه یا دره سمت راست: ابتدا قیمت افزایش یابد و شانه راست تشکیل شود. این شانه راست عمدتاً با شانه چپ هم‌تراز خواهد بود. نهایتاً افت قوی قیمت از قله شانه راست، به شکست خط گردن منجر خواهد شد.
الگوی Head and Shoulders کف
الگوی سر و شانه کف یا معکوس، به نحوی وارونه شکل گرفته است که در آن یک بخش "سر"، یک "شانه" سمت چپ و یک "شانه" سمت راست همراه با خط گردن ایجاد می‌شوند. این الگو بعد از دوره‌های نزولی مداوم شکل می‌گیرد و شروع به تشکیل "شانه" سمت چپ می‌کند. برای تحلیل الگوی سر و شانه معکوس و تشخیص روند، موارد زیر باید در نظر گرفته شود:
- "شانه" یا دره سمت چپ: نمایانگر کاهش قیمت از حالت اصلی است و منجر به ایجاد یک دره می‌شود. سپس، افزایش قیمت اتفاق می‌افتد.
- "سر" یا دره میانی: نشان‌دهنده حداکثر افت قیمت ارز دیجیتال است و دره عمیق نمودار را ایجاد می‌کند.
- "شانه" یا دره سمت راست: در این مرحله، قیمت ارز دیجیتال باز هم افزایش پیدا می‌کند و نسبت به دره میانی و افت شدید، ارتفاع قابل توجهی دارد. اهمیت دارد که پس از افزایش قیمت در دره سمت راست، انتظار دوباره کاهش قیمت داشته باشیم.
الگوی Head and Shoulders سقف و کف چه شباهت و تفاوت‌هایی با هم دارند؟
الگوهای سر و شانه سقف و معکوس از الگوهای بازگشتی اعتبارسنجی شده‌اند و مطالعه دقیق و شناخت این الگوها به تاجران کمک می‌کند تا تصمیم‌گیری‌های خود را با آگاهی بیشتری بگیرند و استراتژی مناسبی برای معاملات خود انتخاب کنند. این دو الگو شباهت‌ها و تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند که شامل موارد زیر می‌شود:
شباهت الگوی سر و شانه سقف و کف: در هر دو الگو، وجود احتمال خطا یک واقعیت است. با این حال، باید توجه داشت که هیچ الگویی بدون هیچ گونه خطایی نمی‌باشد. همچنین، شکست خط گردن در هر دو الگو برای تکمیل آنها ضروری است و روش‌های محاسبه قیمت‌های هدف در الگوی سر و شانه سقف و کف مشابه است.
تفاوت الگوی سر و شانه سقف و کف: تفاوت اصلی بین این دو الگو در این است که در الگوی سر و شانه کف، معمولاً تمایل به حرکات بازگشتی بیشتری وجود دارد که بعد از دوره‌های نزولی رخ می‌دهد.
رفتار بازار با الگوی Head and Shoulders چگونه است؟
الگوی سر و شانه به عنوان یک الگوی تحلیلی در بازار مالی برای پیش‌بینی تغییرات جهت حرکت قیمت‌ها از صعود به نزول یا بالعکس مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بازار گاوی، وضعیتی را نمایان می‌کند که قیمت یک ارز دیجیتال به طور مداوم افزایش پیدا می‌کند. برعکس، در شرایطی که قیمت یک ارز دیجیتال به طور مداوم کاهش می‌یابد و به مراتب پایین‌تر از قبلی می‌آید، بازار به وضعیت خرسی تبدیل می‌شود.
اوج اولیه در الگوهای سر و شانه نشان‌دهنده شروع یک حرکت نزولی در قیمت ارز دیجیتال نسبت به نقطه پیشین است. معامله‌گران بازار گاوی با تلاش برای حفظ حرکت صعودی در قیمت ارز دیجیتال و با در نظر گرفتن اولین اوج، سعی می‌کنند تا از اوج اولیه عبور کنند و به بالاترین نقطه ممکن، به عبارت دیگر قله میانی برسند. در این شرایط، احتمال وجود توانایی گاوها برای بازگشت کنترل بازار و ادامه حرکت صعودی وجود دارد.
هنگامی که قیمت ارز دیجیتال برای دومین بار کاهش می‌یابد و به نقطه‌ای نزدیک به اوج یا شانه سمت راست می‌رسد، این نشان دهنده تلاش خرس‌ها برای کنترل بازار است. در این شرایط، معامله‌گران بازار گاوی تلاش می‌کنند تا قیمت ارز دیجیتال را به سمت بالا ببرند و یک قله جدید ایجاد کنند. اما معمولاً موفق به ایجاد یک قله کوچک می‌شوند و این به معنای تسلیم بازار گاوی و به وجود آمدن وضعیت خرسی است که در نهایت منجر به کاهش قیمت و حتی معکوس شدن الگوی سر و شانه می‌شود.
چگونه می‌توان با استفاده از الگوی Head and Shoulders ترید کرد؟
نمودار سر و شانه، همانند الگوی چکش وارونه، یکی از ابزارهای بسیار حیاتی برای تریدرهای ارز دیجیتال است. برای بهره‌برداری از الگوی H&S در ترید ارز دیجیتال، توجه به موارد زیر ضروری است:
- تریدر باید صبر داشته باشد تا الگوی سر و شانه شکل گیری کرده و کامل شود.
- اگر تریدر در میانه فرآیند شکل‌گیری الگوی سر و شانه باشد، نباید به اشتباه فرض کند که قیمت از خط گردن عبور خواهد کرد و به معامله وارد شود. زیرا جهت بازار ممکن است در بازه زمانی بسیار کوتاهی تغییر کند و تریدر ممکن است در یک معامله نادرست باقی بماند.
- زمانی که قیمت از خط گردن عبور می‌کند، بهترین فرصت برای ورود به یک معامله فراهم می‌شود. معامله‌گران محافظه‌کار ممکن است صبر کنند تا قیمت‌ها به بالاتر از سطح گردن یا نزدیک به آن برسند.
- برای مدیریت ریسک در ارز دیجیتال، تریدرها بهتر است که Stop-loss یا حد سود و ضرر را بر روی الگوی H&S تنظیم کنند. بهترین مکان برای قرار دادن استاپ لاس، کمی بالاتر از بلندترین قله که همان سر الگو است، خواهد بود.
تریدرهای مبتدی چگونه می‌توانند از این الگو استفاده کنند؟
الگوهای سر و شانه و سر و شانه معکوس را می‌توان در وب‌سایت‌های تحلیلی مانند TradingView به عنوان ابزارهای مؤثری برای تعیین زمان ورود، خروج، حد ضرر و حد سود در معاملات ارز دیجیتال استفاده نمود. این دو الگو روش‌هایی فراهم می‌آورند که تحلیل قیمت‌ها را به صورت جدی و دقیق امکان‌پذیر می‌کنند و از اهمیت چشمگیری برخوردارند.
با این وجود، حائز اهمیت است که به یاد داشته باشیم که این الگوها نیز دارای محدودیت‌ها و معایبی هستند و نباید به تنهایی برای تصمیم‌گیری در معاملات ارز دیجیتال اعتماد کرد. برای تحلیل و پیگیری روند بازار و تشخیص نقاط مناسب برای ورود و خروج از معاملات، می‌توانید از ابزارهای دیگری مثل اسیلاتورها بهره‌برداری نمائید. این امر به ویژه برای مبتدیان مهم است تا با دقت و احتیاط بیشتری در مورد استفاده از الگوهای تحلیل تکنیکال تصمیم گیرند.
جمع بندی
الگوی Head and Shoulders یک الگوی مهم در تحلیل تکنیکال بازارهای مالی است. این الگو شامل سه قله است که قله وسط به نسبت بلندتر از دو قله اطراف آن است و به عنوان "سر" شناخته می‌شود، در حالی که دو قله کناری به عنوان "شانه‌ها" نامیده می‌شوند. این الگو معمولاً در پایان یک حرکت صعودی به وجود می‌آید و نشانگر تغییر جهت از بازار گاوی به بازار خرسی یا برعکس میباشد.
یکی از کاربردهای اصلی این الگو در پیش‌بینی تغییرات جهت حرکت قیمت‌ها است. معامله‌گران از این الگو برای تشخیص نقاط ورود و خروج از معاملات استفاده می‌کنند. وقتی قیمت ارز دیجیتال از خط گردن الگو عبور می‌کند، این به عنوان نقطه مناسب برای ورود یا خروج از معامله در نظر گرفته می‌شود.
با این حال، باید به یاد داشت که هیچ الگوی تحلیل تکنیکالی به تنهایی کامل و بدون خطا نیست و معامله‌گران باید از ابزارهای دیگر نیز برای تأیید تحلیل‌های خود استفاده کنند. Head and Shoulders یکی از الگوهای مفید در جعبه ابزار معامله‌گران است، اما توانایی بهره‌برداری موفقیت‌آمیز از آن به تجربه و آموزش کافی نیاز دارد.
